از نافرمانى خدا در خلوت ها بپرهيزيد، زيرا همان كه گواه است، داورى مى كند.
مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت

خانه  >   ترجمه ( حسین استادولی)  >  تشویق به زهد ( خطبه شماره 103 )

خطبـه ها
نامـــه ها
حکمت ها
غرائب الکلم

متن عربی

103.و من خطبة له (علیه السلام):في التزهيد في الدنيا

  1. أَيُّهَا النَّاسُ انْظُرُوا إِلَى الدُّنْيَا نَظَرَ الزَّاهِدِينَ فِيهَا الصَّادِفِينَ عَنْهَا فَإِنَّهَا وَ اللَّهِ عَمَّا قَلِيلٍ تُزِيلُ الثَّاوِيَ السَّاكِنَ وَ تَفْجَعُ الْمُتْرَفَ الآْمِنَ.
  2. لَا يَرْجِعُ مَا تَوَلَّى مِنْهَا فَأَدْبَرَ وَ لَا يُدْرَى مَا هُوَ آتٍ مِنْهَا [فَيُنْتَظَرُ] فَيُنْتَظَرَ .
  3. سُرُورُهَا مَشُوبٌ بِالْحُزْنِ وَ جَلَدُ الرِّجَالِ‏ فِيهَا إِلَى الضَّعْفِ وَ الْوَهْنِ فَلَا يَغُرَّنَّكُمْ كَثْرَةُ مَا يُعْجِبُكُمْ فِيهَا لِقِلَّةِ مَا يَصْحَبُكُمْ مِنْهَا.
  4. رَحِمَ اللَّهُ امْرَأً تَفَكَّرَ فَاعْتَبَرَ وَ اعْتَبَرَ فَأَبْصَرَ فَكَأَنَّ مَا هُوَ كَائِنٌ مِنَ الدُّنْيَا عَنْ قَلِيلٍ لَمْ يَكُنْ وَ كَأَنَّ مَا هُوَ كَائِنٌ مِنَ الْآخِرَةِ عَمَّا قَلِيلٍ لَمْ يَزَلْ وَ كُلُّ مَعْدُودٍ مُنْقَضٍ وَ كُلُّ مُتَوَقَّعٍ آتٍ وَ كُلُّ آتٍ قَرِيبٌ دَانٍ‏.
    صفة العالم‏ 
    و منها
  5. الْعَالِمُ مَنْ عَرَفَ قَدْرَهُ وَ كَفَى بِالْمَرْءِ جَهْلًا أَلَّا يَعْرِفَ قَدْرَهُ .
  6. وَ إِنَّ مِنْ أَبْغَضِ الرِّجَالِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى لَعَبْداً وَكَلَهُ اللَّهُ إِلَى نَفْسِهِ جَائِراً عَنْ قَصْدِ السَّبِيلِ سَائِراً بِغَيْرِ  دَلِيلٍ.
  7. إِنْ دُعِيَ إِلَى حَرْثِ الدُّنْيَا عَمِلَ وَ إِنْ دُعِيَ إِلَى حَرْثِ الْآخِرَةِ كَسِلَ كَأَنَّ مَا عَمِلَ لَهُ وَاجِبٌ عَلَيْهِ وَ كَأَنَّ مَا وَنَى فِيهِ سَاقِطٌ عَنْهُ‏.
    آخر الزمان‏ 
    و منها
  8. وَ ذَلِكَ زَمَانٌ لَا يَنْجُو فِيهِ إِلَّا كُلُّ مُؤْمِنٍ نُوَمَةٍ إِنْ شَهِدَ لَمْ يُعْرَفْ وَ إِنْ غَابَ  لَمْ يُفْتَقَدْ .
  9. أُولَئِكَ مَصَابِيحُ الْهُدَى وَ أَعْلَامُ السُّرَى لَيْسُوا بِالْمَسَايِيحِ وَ لَا الْمَذَايِيعِ الْبُذُرِ أُولَئِكَ يَفْتَحُ اللَّهُ لَهُمْ أَبْوَابَ رَحْمَتِهِ وَ يَكْشِفُ عَنْهُمْ ضَرَّاءَ نِقْمَتِهِ.
  10. أَيُّهَا النَّاسُ سَيَأْتِي عَلَيْكُمْ زَمَانٌ يُكْفَأُ فِيهِ الْإِسْلَامُ كَمَا يُكْفَأُ الْإِنَاءُ بِمَا فِيهِ.
  11. أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَعَاذَكُمْ مِنْ أَنْ يَجُورَ عَلَيْكُمْ وَ لَمْ يُعِذْكُمْ مِنْ أَنْ يَبْتَلِيَكُمْ وَ قَدْ قَالَ جَلَّ مِنْ قَائِلٍ  إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ وَ إِنْ كُنَّا لَمُبْتَلِينَ‏.

[قال السيد الشريف الرضي أما قوله (علیه السلام)  كل مؤمن نومة فإنما أراد به الخامل الذكر القليل الشر و المساييح جمع مسياح و هو الذي يسيح بين الناس بالفساد و النمائم و المذاييع جمع مذياع و هو الذي إذا سمع لغيره بفاحشة أذاعها و نوه بها و البذر جمع بذور و هو الذي يكثر سفهه و يلغو منطقه‏]


متن فارسی

از یک خطبه ی  آن حضرت

 در تشویق به زهد

  1. ای مردم، به دنیا به دیده ی  وارستگان و پارسایان بنگرید، که به خدا سوگند دنیا به زودی ساکنان خود را آواره می کند، و خوشگذرانان آسوده خاطر را به غم می نشاند.
  2. آنچه از دنیا پشت کرده و رفته باز نمی گردد، و معلوم نیست آینده ی  آن چیست تا انتظارش برده شود.
  3. شادیش با غم در آمیزد، و صلابت مردانش به ضعف و سستی گراید. مبادا چیزهای فراوانی که در آن از شما دل می برد فریبتان دهد، زیرا که آنچه از دنیا با شما خواهد ماند اندک است.
  4. خدارحمت کند مردی را که بیندیشد و عبرت گیرد، و عبرت آموزد و بینایی یابد. به همین زودی آنچه از دنیا بوده  گویی اصلاً وجود نداشته، و آنچه از آخرت فرا رسد گویی همیشه بوده ! هرچه شمردنی است (ساعات عمر) پایان پذیر است، و آنچه انتظار کشیدنی است (مرگ) آمدنی است، و آنچه آمدنی است قریب و نزدیک است.
    دانای واقعی
  5. دانا کسی است که قدر و منزلت خویش شناسد، و مرد را همین نادانی بس که قدر و منزلت خویش نداند.[1]
  6. از دشمن ترین کسان نزد خدای بزرگ بندهای است که خداوند او را به خودش وانهاده، چنین کسی از راه راست به در رود، و بدون رهنما راه پوید.
  7. اگر به کشت و کار دنیا خوانده شود در عمل کوشد، و اگر به کشت و کار آخرت خوانده شود سستی و کاهلی کند! گویی آنچه در کار آن می کوشد بر او واجب است، و آنچه در آن سستی می ورزد از عهده ی  او ساقط است!
    آخر الزمان
  8. و آن زمانی است که در آن نجات نیابند مگر مؤمنان گمنامی، که اگر حضور داشته باشند شناخته نباشند، و اگر غایب باشند سراغشان را نگیرند.
  9. آنان چراغهای هدایت و نشانه های راه های تاریکند. نه سخن چین و فتنه گرند، و نه فاش کنندگان زشتی دیگران و یاوه سرایند. آنانند که خداوند درهای رحمتش را به رویشان می  گشاید، و گزند خشم و غضبش را از آنان برطرف می سازد.
  10. ای مردم، به زودی روزگاری بر شما فرارسد که اسلام واژگونه شود چنانکه ظرف واژگونه شود و از محتوا تهی گردد.
  11. ای مردم، خداوند زنهارتان داده که بر شما ستم نکند، ولی زنهار نداده که شما را نیازماید. خداوند که بزرگترین گوینده است فرموده:«در آنچه گذشت نشانه ها و درس های عبرتی است، و هر آینه ما آزمایش کننده ایم.»[2]

مؤلف: منظور از «کل مؤمن نومة) مؤمن گمنام و بی آزار است. «مساییح» جمع مسیاح است و آن کسی است که میان مردم به فساد انگیزی و سخن چینی حرکت می کند. و «مذاییع» جمع مذیاع است و آن کسی است که وقتی کار زشتی را درباره ی  کسی شنید فاش و آشکار می کند. و «بذر» جمع بذور است یعنی کسی که بسیار بیخردی می کند و یاوه می سراید.

 


[1] ممکن است مراد از «قدر»، حد و اندازه باشد نه مقام و منزلت. یعنی دانا کسی است که حد خود را بشناسد و پا از گلیم خود فراتر نبرد.

[2] سوره ی  مؤمنون، آیه ی  ۳۰.

قبلی بعدی