متن عربی
190 .و من خطبة (له (علیه السلام):يحمد اللّه و يثني على نبيه و يعظ بالتقوى
حمد اللّه
- أَحْمَدُهُ شُكْراً لِإِنْعَامِهِ وَ أَسْتَعِينُهُ عَلَى وَظَائِفِ حُقُوقِهِ عَزِيزَ الْجُنْدِ عَظِيمَ الْمَجْدِ.
الثناء على النبي (صلی الله علیه و آله و سلم)
- وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ دَعَا إِلَى طَاعَتِهِ وَ قَاهَرَ أَعْدَاءَهُ جِهَاداً عَنْ دِينِهِ لَا يَثْنِيهِ عَنْ ذَلِكَ اجْتِمَاعٌ عَلَى تَكْذِيبِهِ وَ الْتِمَاسٌ لِإِطْفَاءِ نُورِهِ.
العظة بالتقوى
- فَاعْتَصِمُوا بِتَقْوَى اللَّهِ فَإِنَّ لَهَا حَبْلًا وَثِيقاً عُرْوَتُهُ وَ مَعْقِلًا مَنِيعاً ذِرْوَتُهُ وَ بَادِرُوا الْمَوْتَ وَ غَمَرَاتِهِ وَ امْهَدُوا لَهُ قَبْلَ حُلُولِهِ وَ أَعِدُّوا لَهُ قَبْلَ نُزُولِهِ فَإِنَّ الْغَايَةَ الْقِيَامَةُ وَ كَفَى بِذَلِكَ وَاعِظاً لِمَنْ عَقَلَ وَ مُعْتَبَراً لِمَنْ جَهِلَ .
- وَ قَبْلَ بُلُوغِ الْغَايَةِ مَا تَعْلَمُونَ مِنْ ضِيقِ الْأَرْمَاسِ وَ شِدَّةِ الْإِبْلَاسِ وَ هَوْلِ الْمُطَّلَعِ وَ رَوْعَاتِ الْفَزَعِ وَ اخْتِلَافِ الْأَضْلَاعِ وَ اسْتِكَاكِ الْأَسْمَاعِ وَ ظُلْمَةِ اللَّحْدِ وَ خِيفَةِ الْوَعْدِ وَ غَمِّ الضَّرِيحِ وَ رَدْمِ الصَّفِيحِ.
- فَاللَّهَ اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ فَإِنَّ الدُّنْيَا مَاضِيَةٌ بِكُمْ عَلَى سَنَنٍ وَ أَنْتُمْ وَ السَّاعَةُ [السَّاعَةَ] فِي قَرَنٍ وَ كَأَنَّهَا قَدْ جَاءَتْ بِأَشْرَاطِهَا وَ أَزِفَتْ بِأَفْرَاطِهَا وَ وَقَفَتْ بِكُمْ عَلَى صِرَاطِهَا وَ كَأَنَّهَا قَدْ أَشْرَفَتْ بِزَلَازِلِهَا وَ أَنَاخَتْ بِكَلَاكِلِهَا.
- وَ انْصَرَمَتِ [انْصَرَفَتِ] الدُّنْيَا بِأَهْلِهَا وَ أَخْرَجَتْهُمْ مِنْ حِضْنِهَا فَكَانَتْ كَيَوْمٍ مَضَى أَوْ شَهْرٍ انْقَضَى وَ صَارَ جَدِيدُهَا رَثّاً وَ سَمِينُهَا غَثّاً فِي مَوْقِفٍ ضَنْكِ الْمَقَامِ وَ أُمُورٍ مُشْتَبِهَةٍ عِظَامٍ وَ نَارٍ شَدِيدٍ كَلَبُهَا عَالٍ لَجَبُهَا سَاطِعٍ لَهَبُهَا مُتَغَيِّظٍ زَفِيرُهَا مُتَأَجِّجٍ سَعِيرُهَا بَعِيدٍ خُمُودُهَا ذَاكٍ وُقُودُهَا مَخُوفٍ وَعِيدُهَا عَمٍ قَرَارُهَا مُظْلِمَةٍ أَقْطَارُهَا حَامِيَةٍ قُدُورُهَا فَظِيعَةٍ أُمُورُهَا.
- وَ سِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَراً قَدْ أُمِنَ الْعَذَابُ وَ انْقَطَعَ الْعِتَابُ وَ زُحْزِحُوا عَنِ النَّارِ وَ اطْمَأَنَّتْ بِهِمُ الدَّارُ وَ رَضُوا الْمَثْوَى وَ الْقَرَارَ الَّذِينَ كَانَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا زَاكِيَةً وَ أَعْيُنُهُمْ بَاكِيَةً وَ كَانَ لَيْلُهُمْ فِي دُنْيَاهُمْ نَهَاراً تَخَشُّعاً وَ اسْتِغْفَارًا وَ كَانَ نَهَارُهُمْ لَيْلًا تَوَحُّشاً وَ انْقِطَاعاً فَجَعَلَ اللَّهُ لَهُمُ الْجَنَّةَ مَآباً وَ الْجَزَاءَ ثَوَاباً وَ كانُوا أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها فِي مُلْكٍ دَائِمٍ وَ نَعِيمٍ قَائِمٍ.
- فَارْعَوْا عِبَادَ اللَّهِ مَا بِرِعَايَتِهِ يَفُوزُ فَائِزُكُمْ وَ بِإِضَاعَتِهِ يَخْسَرُ مُبْطِلُكُمْ وَ بَادِرُوا آجَالَكُمْ بِأَعْمَالِكُمْ فَإِنَّكُمْ مُرْتَهَنُونَ بِمَا أَسْلَفْتُمْ وَ مَدِينُونَ بِمَا قَدَّمْتُمْ.
- وَ كَأَنْ قَدْ نَزَلَ بِكُمُ الْمَخُوفُ فَلَا رَجْعَةً تَنَالُونَ [تُنَالُونَ] وَ لَا عَثْرَةً تُقَالُونَ اسْتَعْمَلَنَا اللَّهُ وَ إِيَّاكُمْ بِطَاعَتِهِ وَ طَاعَةِ رَسُولِهِ وَ عَفَا عَنَّا وَ عَنْكُمْ بِفَضْلِ رَحْمَتِهِ.
- الْزَمُوا الْأَرْضَ وَ اصْبِرُوا عَلَى الْبَلَاءِ وَ لَا تُحَرِّكُوا بِأَيْدِيكُمْ وَ سُيُوفِكُمْ فِي هَوَى أَلْسِنَتِكُمْ وَ لَا تَسْتَعْجِلُوا بِمَا لَمْ يُعَجِّلْهُ اللَّهُ لَكُمْ فَإِنَّهُ مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى فِرَاشِهِ وَ هُوَ عَلَى مَعْرِفَةِ حَقِّ رَبِّهِ وَ حَقِّ رَسُولِهِ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ مَاتَ شَهِيداً وَ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ اسْتَوْجَبَ ثَوَابَ مَا نَوَى مِنْ صَالِحِ عَمَلِهِ وَ قَامَتِ النِّيَّةُ مَقَامَ إِصْلَاتِهِ لِسَيْفِهِ فَإِنَّ لِكُلِّ شَيْءٍ مُدَّةً وَ أَجَلًا.
متن فارسی
از یک خطبه ی آن حضرت در ستایش خدا و درود بر پیامبر و سفارش به تقوا
- خدا را برای بخشندگیش سپاس میگویم، و از او در انجام وظایفی که نسبت به حقوقش واجب فرموده یاری می جویم؛ خدایی که سپاهش شکست ناپذیر است و نیرومند، و مجد و عظمتش بزرگ است و ارجمند.
- و گواهی می دهم که محمّد (صلى الله عليه و آله و سلم)بنده و فرستاده ی اوست؛ مردم را به طاعت او فراخواند، و برای جهاد و دفاع از دینش دشمنان او را سرکوب کرد. همدستی و همبستگی (کافران) بر تکذیب وی و تلاش و کوشش برای خاموش ساختن نورش او را راهی که در پیش داشت منحرف نساخت.
پند واندرز و سفارش به تقوا
- پس به تقوای الهی چنگ زنید، که تقوا را ریسمانی است با دستاویز استوار، و پناهگاهی است با قله ای بلند و پایدار، پیش از فرارسیدن مرگ و سختیهایش خویشتن را آماده کنید، و پیش از آمدنش زمینه را فراهم سازید، و پیش از فرود آمدنش مهیا باشید، زیرا قیامت پایان کار است؛ و همین بس که خردمندان را اندرزگو و نادانان را درس عبرت باشد.
- اما پیش از رسیدن به پایان کار، خود می دانید که چه ها بر سرتان می آید از فشار گورها، و سختی اندوه و نومیدی، و هول سرازیر شدن در قبر، و هراس های وحشتزا، و درهم فرورفتن دنده ها، و کری گوش ها، و تاریکی لحد، و بیم تهدید، و تنگی گور، و سنگ پهنی که روی قبر را می پوشاند.
- خدا را، خدا را در نظر آورید ای بندگان! که دنیا سرانجام شما را به همان جایی که گذشتگان را برد می برد، و شما و رستاخیز با یک ریسمان بسته شده اید[1]، گویی رستاخیز با نشانه های خود فرارسیده، و با پیشاهنگانش نزدیک گردیده، و شما را در راه خود نگاه داشته؛ و گویی با زلزله هایش روی آورده، و چون شتری از راه رسیده سینه بر زمین نهاده.
- و دنیا رشته ی حیات اهل خود را بریده، و آنها را از دامان مهرش بیرون افکنده است. گویی دنیا یک روز بود و گذشت، یا ماهی بود و سپری گشت، وتازه اش کهنه و فرسوده، و فربه آن ضعیف و لاغر شده است. انسان ها در رستاخیز در جایگاهی قرار دارند که جای پا در آن نیست. اثر در شرایطی سخت نامعلوم به سر می برند، و نیز در آتشی فروزان، برآشفته و جوشان، با شعله هایی بلند و نمایان، و نعرهای خروشان ، و شعله ای سوزان که فرو نمی نشیند؛ آتشی که شعله اش پرسوز و گداز،تهدیدش هراسناک، ته آن ناپیدا، و اطرافش تاریک، و چون شب یلدا، دیگ هایش گرم،و امورش ترسناک است .
- «اما کسانی را که از پرودگارشان پروا داشتندگروه گروه به بهشت می برند.» [2]در آنجا از عذاب امنیت حاصل است و راه سرزنش بریده است. آنان از آتش دوزخ برکنار ند، و در سرای راحت و آسایش پایدارند، و از جایگاه و قرار گاهی که در آن فرود آمده اند سخت خشنودند. اینان در دنیا کردارشان پاکيزه بود . و دیدگانشان گریان، شبشان در دنیا از فرط خشوع و نیاز و طلب آمرزش چون روز به بیداری می گذشت، و روزشان از فرط دوری از این و آن و دلبستکی به خدا چون شب سپری می شد. از این رو خداوند بهشت را جای بازگشت آنان قرار داد، و خوشی و کامرانی را پاداش اعمال نیکشان نهاد، او البته آنان شایسته و سزاوار چنین مقامی بوده اند»[3]. آری آنان در ملکی جاودان و نعمتی همیشگی و بی پایان خوش می گذرانند.
- پس ای بندگان خدا، آنچه را رستگاران شما با رعایت آن به رستگاری رسیدند، و تبهکاران شما با تباه ساختن آن زیان دیدند رعایت کنید، و با کردارهای نیکنان بر مرگ پیشدستی کنید، زیرا شما در گرو اعمالی هستید که پیش فرستاده اید، و به کارهایی پاداش و کیفر می بینید که به سرای آخرت پیشکش کرده اید.
- انگار کنید که مرگ هراس انگیز در ساحت شما فرود آمده، و دیگر نه به بازگشتی دسترسی دارید، و نه می توانید از لغزشی پوزش طلبید. خداوند ما و شما را به طاعت خود و فرمانبری از پیامبرش وادارد، و از در رحمت و بنده نوازی از گناه ما و شما عفو فرماید.
- باری، بر زمین بچسبید (کنایه از آنکه آرام گیرید) و در برابر بلا و سختی شکیبایی ورزید. دست و شمشیر را بی جا به خاطر هوا و هوس زبانتان نجنبانید، و درباره ی چیزی که خداوند شتاب آن را برای شما نخواسته شتاب نورزید (فعلاً هوای انقلاب به سرتان نزند)، زیرا از شما هر کسی در بسترش جان دهل در حالی که به حقوقی پروردگار و پیامبر او و خاندان آن حضرت آشنا باشد شهید مرده است، و اجرش با خداست، و پاداش کار نیکی را که در نیت داشته خواهد برد، و نیت پاکش جای شمشیر کشیدنش را خواهد گرفت؛ زیرا (اگر به خواسته اش که پیکار در راه خداست نرسید از آن روست که) هر چیزی وقت و زمان ویژه ای دارد.
[1] کنایه از آنکه رستاخیز بسیار نزدیک شماست.
[2] سوره زمر، آیه 73
[3] سوره ی فتح، آیه ی ۲۶.
قبلی بعدی