خانه > ترجمه ( حسین استادولی) > نکوهش دنیا ( خطبه شماره 111 )
خطبـه ها
نامـــه ها
حکمت ها
غرائب الکلم
متن عربی
111.و من خطبة له (علیه السلام):في ذم الدنيا
- أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّي أُحَذِّرُكُمُ الدُّنْيَا فَإِنَّهَا حُلْوَةٌ خَضِرَةٌ حُفَّتْ بِالشَّهَوَاتِ وَ تَحَبَّبَتْ بِالْعَاجِلَةِ وَ رَاقَتْ بِالْقَلِيلِ وَ تَحَلَّتْ بِالْآمَالِ وَ تَزَيَّنَتْ بِالْغُرُورِ.
- لَا تَدُومُ حَبْرَتُهَا وَ لَا تُؤْمَنُ فَجْعَتُهَا غَرَّارَةٌ ضَرَّارَةٌ حَائِلَةٌ زَائِلَةٌ نَافِدَةٌ بَائِدَةٌ أَكَّالَةٌ غَوَّالَةٌ .
- لَا تَعْدُو إِذَا تَنَاهَتْ إِلَى أُمْنِيَّةِ أَهْلِ الرَّغْبَةِ فِيهَا وَ الرِّضَاءِ بِهَا أَنْ تَكُونَ كَمَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى سُبْحَانَهُ كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيماً تَذْرُوهُ الرِّياحُ وَ كانَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ مُقْتَدِراً .
- لَمْ يَكُنِ امْرُؤٌ مِنْهَا فِي حَبْرَةٍ إِلَّا أَعْقَبَتْهُ بَعْدَهَا عَبْرَةً وَ لَمْ يَلْقَ فِي [مِنْ] سَرَّائِهَا بَطْناً إِلَّا مَنَحَتْهُ مِنْ ضَرَّائِهَا ظَهْراً وَ لَمْ تَطُلَّهُ فِيهَا دِيمَةُ رَخَاءٍ إِلَّا هَتَنَتْ عَلَيْهِ مُزْنَةُ بَلَاءٍ .
- وَ حَرِيٌّ إِذَا أَصْبَحَتْ لَهُ مُنْتَصِرَةً أَنْ تُمْسِيَ لَهُ مُتَنَكِّرَةً وَ إِنْ جَانِبٌ مِنْهَا اعْذَوْذَبَ وَ احْلَوْلَى أَمَرَّ مِنْهَا جَانِبٌ فَأَوْبَى.
- لَا يَنَالُ امْرُؤٌ مِنْ غَضَارَتِهَا رَغَباً إِلَّا أَرْهَقَتْهُ مِنْ نَوَائِبِهَا تَعَباً وَ لَا يُمْسِي مِنْهَا فِي جَنَاحِ أَمْنٍ إِلَّا أَصْبَحَ عَلَى قَوَادِمِ خَوْفٍ .
- غَرَّارَةٌ غُرُورٌ مَا فِيهَا فَانِيَةٌ فَانٍ مَنْ عَلَيْهَا لَا خَيْرَ فِي شَيْءٍ مِنْ أَزْوَادِهَا إِلَّا التَّقْوَى.
- مَنْ أَقَلَّ مِنْهَا اسْتَكْثَرَ مِمَّا يُؤْمِنُهُ وَ مَنِ اسْتَكْثَرَ مِنْهَا اسْتَكْثَرَ مِمَّا يُوبِقُهُ وَ زَالَ عَمَّا قَلِيلٍ عَنْهُ.
- كَمْ مِنْ وَاثِقٍ بِهَا قَدْ فَجَعَتْهُ وَ ذِي طُمَأْنِينَةٍ إِلَيْهَا قَدْ صَرَعَتْهُ وَ ذِي أُبَّهَةٍ قَدْ جَعَلَتْهُ حَقِيراً وَ ذِي نَخْوَةٍ قَدْ رَدَّتْهُ ذَلِيلًا.
- سُلْطَانُهَا دُوَّلٌ وَ عَيْشُهَا [رَنَقٌ] رَنِقٌ وَ عَذْبُهَا أُجَاجٌ وَ حُلْوُهَا صَبِرٌ وَ غِذَاؤُهَا سِمَامٌ وَ أَسْبَابُهَا رِمَامٌ .
- حَيُّهَا بِعَرَضِ مَوْتٍ وَ صَحِيحُهَا بِعَرَضِ سُقْمٍ مُلْكُهَا مَسْلُوبٌ وَ عَزِيزُهَا مَغْلُوبٌ وَ مَوْفُورُهَا مَنْكُوبٌ وَ جَارُهَا مَحْرُوبٌ.
- أَلَسْتُمْ فِي مَسَاكِنِ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ أَطْوَلَ أَعْمَاراً وَ أَبْقَى آثَاراً وَ أَبْعَدَ آمَالًا وَ أَعَدَّ عَدِيداً وَ أَكْثَفَ جُنُوداً؟
- تَعَبَّدُوا لِلدُّنْيَا أَيَّ تَعَبُّدٍ وَ آثَرُوهَا أَيَّ إِيْثَارٍ ثُمَّ ظَعَنُوا عَنْهَا بِغَيْرِ زَادٍ مُبَلِّغٍ وَ لَا ظَهْرٍ قَاطِعٍ.
- فَهَلْ بَلَغَكُمْ أَنَّ الدُّنْيَا سَخَتْ لَهُمْ نَفْساً بِفِدْيَةٍ أَوْ أَعَانَتْهُمْ بِمَعُونَةٍ أَوْ أَحْسَنَتْ لَهُمْ صُحْبَةً.
- بَلْ أَرْهَقَتْهُمْ بِالْقَوَادِحِ وَ أَوْهَقَتْهُمْ بِالْقَوَارِعِ وَ ضَعْضَعَتْهُمْ بِالنَّوَائِبِ وَ عَفَّرَتْهُمْ لِلْمَنَاخِرِ وَ وَطِئَتْهُمْ بِالْمَنَاسِمِ وَ أَعَانَتْ عَلَيْهِمْ رَيْبَ الْمَنُونِ .
- فَقَدْ رَأَيْتُمْ تَنَكُّرَهَا لِمَنْ دَانَ لَهَا وَ آثَرَهَا وَ أَخْلَدَ إِلَيْهَا حِينَ ظَعَنُوا عَنْهَا لِفِرَاقِ الْأَبَدِ.
- وَ هَلْ زَوَّدَتْهُمْ إِلَّا السَّغَبَ ؟أَوْ أَحَلَّتْهُمْ إِلَّا الضَّنْكَ؟ أَوْ نَوَّرَتْ لَهُمْ إِلَّا الظُّلْمَةَ؟ أَوْ أَعْقَبَتْهُمْ إِلَّا النَّدَامَةَ ؟
- أَفَهَذِهِ تُؤْثِرُونَ؟ أَمْ إِلَيْهَا تَطْمَئِنُّونَ؟ أَمْ عَلَيْهَا تَحْرِصُونَ؟
- فَبِئْسَتِ الدَّارُ لِمَنْ لَمْ يَتَّهِمْهَا وَ لَمْ يَكُنْ فِيهَا عَلَى وَجَلٍ مِنْهَا.
- فَاعْلَمُوا وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ بِأَنَّكُمْ تَارِكُوهَا وَ ظَاعِنُونَ عَنْهَا وَ اتَّعِظُوا فِيهَا بِالَّذِينَ قَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً حُمِلُوا إِلَى قُبُورِهِمْ فَلَا يُدْعَوْنَ رُكْبَاناً وَ أُنْزِلُوا الْأَجْدَاثَ فَلَا يُدْعَوْنَ ضِيفَاناً .
- وَ جُعِلَ لَهُمْ مِنَ الصَّفِيحِ أَجْنَانٌ وَ مِنَ التُّرَابِ أَكْفَانٌ وَ مِنَ الرُّفَاتِ جِيرَانٌ .
- فَهُمْ جِيرَةٌ لَا يُجِيبُونَ دَاعِياً وَ لَا يَمْنَعُونَ ضَيْماً وَ لَا يُبَالُونَ مَنْدَبَةً .
- إِنْ جِيدُوا لَمْ يَفْرَحُوا وَ إِنْ قُحِطُوا لَمْ يَقْنَطُوا جَمِيعٌ وَ هُمْ آحَادٌوَ جِيرَةٌ وَ هُمْ أَبْعَادٌ .
- مُتَدَانُونَ لَا يَتَزَاوَرُونَ وَ قَرِيبُونَ لَا يَتَقَارَبُونَ حُلَمَاءُ قَدْ ذَهَبَتْ أَضْغَانُهُمْ وَ جُهَلَاءُ قَدْ مَاتَتْ أَحْقَادُهُمْ.
- لَا يُخْشَى فَجْعُهُمْ وَ لَا يُرْجَى دَفْعُهُمْ اسْتَبْدَلُوا بِظَهْرِ الْأَرْضِ بَطْناً وَ بِالسَّعَةِ ضِيقاً وَ بِالْأَهْلِ غُرْبَةً وَ بِالنُّورِ ظُلْمَةً .
- فَجَاءُوهَا كَمَا فَارَقُوهَا حُفَاةً عُرَاةً قَدْ ظَعَنُوا عَنْهَا بِأَعْمَالِهِمْ إِلَى الْحَيَاةِ الدَّائِمَةِ وَ الدَّارِ الْبَاقِيَةِ كَمَا قَالَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى كَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ وَعْداً عَلَيْنا إِنَّا كُنَّا فاعِلِينَ.
متن فارسی
از یک خطبه ی آن حضرت در نکوهش دنیا
- اما بعد، من شما را از دنیا برحذر می دارم، که دنیا شیرین و سبز و خرم است، از هر سو پوشیده به شهوات است.خود را به بهانه ی نقد بودن محبوب می دارد، بازیب و زیور اندکش جلب نظر می کند. به انواع آرزوها آراسته، و به زیور فریب آرایش نموده.
- نوشی هایش پایدار نیست، و از نیش هایش در امان نتوان زیست. سخت فریبنده و زیانبار است، تغییرپذیر و زودگذر، و پایان پذیر و نابودشدنی است. شکمبارهای هلاکت بار است (که از خوردن آدمیان سیر نمی شود).
- آنگاه که نهایت آرزوی دنیا پرستان و دلدادگانش را برآورد بازهم بیش از آنچه خداوند در قرآن فرموده نخواهد بود که: «زندگانی دنیا به سان آبی است که از آسمان فروفرستیم، که روییدنی زمین با آن درآمیزد (و سبز و خرم گردد) آنگاه خشک و خرد شده و بادها به هر سویش پراکنده سازد؛ و خداوند بر چیز تواناست[1].
- احدی از دنیا به شادمانی نرسید جز آنکه اشک و ماتم رادر پی او فرستاد، و کسی از آن روی خوش ندید جز آنکه پشت سختی و پریشانی خود را به وی نمودار ساخت.در دنیا باران آسایشی بر کسی نبارید جز آنکه دنیا با رگباری از بلا بر او یورش برد.
- شایسته است که چون در روز روشن یار کسی شود به وقت شب تار ناشناس او گردد. اگر یک سوی آن شهد و شیرین باشد سوی دیگرش تلخ و وبا خیز است.
- کسی از خوشی و خرمیان به مرغوبی نرسد جز آنکه از بلاهایش رنج و سختی حواله ی او کند، و شبی از آن زیر پر امنیت به سر نبرد جز آنکه صبح بر بال ترس و بیم آن بنشیند.
- هم خود بسیار فریبکار است و هم آنچه در آن است فریبنده است.هم خود نابودشدنی است و هم هر که بر روی آن زندگی می کند رو به فناست.جز تقوا و پرهیزگاری در هیچ یک توشه های آن خیری نیست.
- هر که به کم آن بسنده کرد به بسیاری از عوامل امنیت آن دست یافت، و هر که به فراوانی آن رو کرد بر عوامل هلاکت خویش افزود و نعمت دنیا هم به زودی از دستش برفت.
- بساکس که به دنیا دل بست و دنیا او را به داغ و ماتم گرفتار ساخت، و بساکس که به دنیا دلگرم شد و دنیا بر خاک سیاهش نشاند،و بسا مرد با شوکتی که دنیا حقیرش نمود، و بسا آلوده به کبر و نخوتی که دنیا به خواریش نشاند!
- قدرت و سلطنتش دست به دست می گردد، عیش آن تیره، خوشی آن ناگوار، شیرینی آن تلخ، غذایش سم، و ریسمانهایش پوسیده است.
- زنده اش در معرض مرگ، و تندرستش در معرض بیماری است.حکومتش بر باد، مقتدرش مغلوب، توانگرش سرکوب، وهمسایه اش غارت زده است.
- آیا شما در خانه های مردمان پیش از خود قرار نگرفته اید که عمرشان از شما درازتر،و آثارشان پایدارتر، و آرزوهایشان دور و درازتر، و عددشان بیشتر، و لشکرشان انبوه تر بود؟
- دنیا را سخت پرستیدند، و آن را بی کم و کاست بر همه چیز مقدم داشتند!آنگاه از دنیا کوچ کردند بی زاد و توشه ای که به مقصدشان رساند و مرکبی که طی سفر نماید.
- آیا هرگز به شما خبر رسیده که دنیا در برابر آن همه زبانی که به آنان رسانده غرامتی به آنان پرداخته، یا کمکی به آنان رسانده، یا همنشینی و رفتاری خوش با آنان کرده باشد؟
- نه، بلکه به مصایب سخت دچار شان ساخت، و با حوادث کوبنده به دامشان انداخت، و با بلاهای جانکاه خوار و زارشان ساخت، و بینی آنان را به خاک مالید، و زیر شمهای خود پایمالشان نمود، و حوادث ناگوار روزگار را بر ضد آنان یاری داد.
- شما خود دیده اید که دنیا با کسی که در برابر او گردن نهاد، و آن را بر همه چیز مقدم داشت، و به آن دلبستگی تام پیدا کرد چگونه سر ناسازگاری گذاشت، تا آنجا که برای جدایی ابدی از دنیا کوچ کردند.
- آیا زاد و توشه ای جز گرسنگی به آنان داد؟ یا جز در تنگی و فشار فرودشان آورد؟ یا جز تاریکی نوری به آنان نمود؟یا جز پشیمانی به دنبالشان روانه ساخت؟
- آیا چنین دنیایی را بر همه چیز مقدم می دارید؟ یا به آن دلگرم می شوید؟ یا بر آن حرص میورزید؟!
- چه بد خانه ای است دنیا برای کسی که به آن بدگمان نیست، و در دنیا در حال ترس از آن به سر نمی برد!
- بدانید و خوب هم می دانید که سرانجام دنیا را ترک خواهید گفت و از آن کوچ خواهید نمود. و در آن از حال کسانی که گفتند: «از ما نیرومندترکیست؟!» پند بگیرید، آنگاه که بر روی دوشها به سوی قبرها حمل شدند در حالی که و سواره» خوانده نمی شدند (زیرا از خود اختیاری نداشتند)، و در دل گورها فرودشان آوردند در حالیکه نام «میهمان» نداشتند (زیرا پذیرایی گرمی از آنان نشد).
- و برایشان در دل زمین قبرها، و از خاک زمین کفن ها، و از استخوانهای پوسیده همسایگان ساختند.
- آنان همسایگانی هستند که هیچ خواننده ای را پاسخ نمی گویند، و ستمی را از همسایه ی خورد دورر نمی سازند، و به گریه و زاری این و آن اعتنا نمی کنند.
- اگر بارانی بر گورشان بارد شاد نمی گردند، و اگر خشکسالی شود نومید نمی شوند. گردهمند ولی تنهایند. همسایه اند و از هم دورند.
- نزدیک یکدیگرند و سری به هم نمی زنند. خویشاوندند و اظهار خویشاوندی نمی کنند.برد بارانی هستند که کینه هاشان برطرف شده، و نابخردانی که دشمنیهاشان مرده.
- نه از زیان آنان بیمی هست، و نه به دفاع آنان امیدی میرود.درون زمین را به جای روی زمین، و خانه ی تنگ گور را به جای خانه ی وسیع، و غربت را به جای بستگان، و تاریکی را به جای روشنایی برگزیدند.
- آنگاه پابرهنه و عریان به سان روزی که از دنیا جدا شدند به صحرای محشر بازآیند.با اعمال خود از دنیا به سوی حیات جاودان و سرای باقی کوچ نمودند، چنانکه خدای سبحان فرمود: «همانگونه که آفریدگان را در آغاز آفریدیم، (به حیات مجدد) بازشان می گردانیم.و عدهای است که بر عهده ی خود نهادهایم و حتماً به انجام خواهیم رساند.[2]
[1] سوره ی کهف، آیه ی ۴۵.
[2] سوره ی انبیاء، آیه ی ۱۰۴
قبلی بعدی
