متن عربی

155.و من كلام له ‏ (علیه السلام):خاطب به أهل البصرة على جهة اقتصاص الملاحم‏

(1)فَمَنِ اسْتَطَاعَ عِنْدَ ذَلِكَ أَنْ يَعْتَقِلَ نَفْسَهُ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلْيَفْعَلْ

 (2)فَإِنْ أَطَعْتُمُونِي فَإِنِّي حَامِلُكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ عَلَى سَبِيلِ الْجَنَّةِ

(3)وَ إِنْ كَانَ ذَا مَشَقَّةٍ شَدِيدَةٍ وَ مَذَاقَةٍ مَرِيرَةٍ

(4)وَ أَمَّا فُلَانَةُ فَأَدْرَكَهَا رَأْيُ النِّسَاءِ وَ ضِغْنٌ غَلَا فِي صَدْرِهَا كَمِرْجَلِ الْقَيْنِ

(5)وَ لَوْ دُعِيَتْ لِتَنَالَ مِنْ غَيْرِي مَا أَتَتْ إِلَيَّ لَمْ تَفْعَلْ

(6)وَ لَهَا بَعْدُ حُرْمَتُهَا الْأُولَى وَ الْحِسَابُ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى‏.

وصف الإيمان‏

منه

(7)سَبِيلٌ أَبْلَجُ الْمِنْهَاجِ أَنْوَرُ السِّرَاجِ

(8)فَبِالْإِيمَانِ يُسْتَدَلُّ عَلَى الصَّالِحَاتِ

(9)وَ بِالصَّالِحَاتِ يُسْتَدَلُّ عَلَى الْإِيمَانِ

(10)وَ بِالْإِيمَانِ يُعْمَرُ الْعِلْمُ وَ بِالْعِلْمِ يُرْهَبُ الْمَوْتُ

(11)وَ بِالْمَوْتِ تُخْتَمُ الدُّنْيَا وَ بِالدُّنْيَا تُحْرَزُ الْآخِرَةُ

(12) وَ بِالْقِيَامَةِ تُزْلَفُ الْجَنَّةُ وَ تُبَرَّزُ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ

(13)وَ إِنَّ الْخَلْقَ لَا مَقْصَرَ لَهُمْ عَنِ الْقِيَامَةِ

(14)مُرْقِلِينَ فِي مِضْمَارِهَا إِلَى الْغَايَةِ الْقُصْوَى‏

حال أهل القبور في القيامة

منه

(15)قَدْ شَخَصُوا مِنْ مُسْتَقَرِّ الْأَجْدَاثِ

(16)وَ صَارُوا إِلَى مَصَايِرِ الْغَايَاتِ

(17)لِكُلِّ دَارٍ أَهْلُهَا  لَا يَسْتَبْدِلُونَ بِهَا وَ لَا يُنْقَلُونَ عَنْهَا

(18)وَ إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ لَخُلُقَانِ مِنْ خُلُقِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ

(19)وَ إِنَّهُمَا لَا يُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ وَ لَا يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ

(20)وَ عَلَيْكُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ فَإِنَّهُ الْحَبْلُ الْمَتِينُ وَ النُّورُ الْمُبِينُ

(21)وَ الشِّفَاءُ النَّافِعُ وَ الرِّيُّ النَّاقِعُ

(22)وَ الْعِصْمَةُ لِلْمُتَمَسِّكِ وَ النَّجَاةُ لِلْمُتَعَلِّقِ

(23)لَا يَعْوَجُّ فَيُقَامَ وَ لَا يَزِيغُ فَيُسْتَعْتَبَ

(24)وَ لَا تُخْلِقُهُ كَثْرَةُ الرَّدِّ وَ وُلُوجُ السَّمْعِ

(25)مَنْ قَالَ بِهِ صَدَقَ وَ مَنْ عَمِلَ بِهِ سَبَقَ‏

(26)و قام إليه رجل فقال: يا أمير المؤمنين، أخبرنا عن الفتنة، و هل سألت رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله عنها

(27)فقال عليه السلام: إِنَّهُ لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ قَوْلَهُ الم أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ‏

(28)عَلِمْتُ أَنَّ الْفِتْنَةَ لَا تَنْزِلُ بِنَا وَ رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)بَيْنَ أَظْهُرِنَا

(29)فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا هَذِهِ الْفِتْنَةُ الَّتِي أَخْبَرَكَ اللَّهُ تَعَالَى بِهَا

 (30)فَقَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ أُمَّتِي سَيُفْتَنُونَ بَعْدِي

(31)فَقُلْتُ يَا رَسُولُ اللَّهِ أَ وَ لَيْسَ قَدْ قُلْتَ لِي يَوْمَ أُحُدٍ حَيْثُ اسْتُشْهِدَ مَنِ اسْتُشْهِدَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَ حِيزَتْ عَنِّي الشَّهَادَةُ

(32)فَشَقَّ ذَلِكَ عَلَيَّ فَقُلْتَ لِي أَبْشِرْ فَإِنَّ الشَّهَادَةَ مِنْ وَرَائِكَ

(33)فَقَالَ لِي إِنَّ ذَلِكَ لَكَذَلِكَ فَكَيْفَ صَبْرُكَ إِذاً

(34)فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ لَيْسَ هَذَا مِنْ مَوَاطِنِ الصَّبْرِ وَ لَكِنْ مِنْ مَوَاطِنِ الْبُشْرَى وَ الشُّكْرِ

(35)وَ قَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ الْقَوْمَ سَيُفْتَنُونَ بِأَمْوَالِهِمْ

(36)وَ يَمُنُّونَ بِدِينِهِمْ عَلَى رَبِّهِمْ

(37)وَ يَتَمَنَّوْنَ رَحْمَتَهُ وَ يَأْمَنُونَ سَطْوَتَهُ

(38)وَ يَسْتَحِلُّونَ حَرَامَهُ بِالشُّبُهَاتِ الْكَاذِبَةِ وَ الْأَهْوَاءِ السَّاهِيَةِ

(39)فَيَسْتَحِلُّونَ الْخَمْرَ بِالنَّبِيذِ

(40)وَ السُّحْتَ بِالْهَدِيَّةِ وَ الرِّبَا بِالْبَيْعِ

(41)قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَبِأَيِّ الْمَنَازِلِ أُنْزِلُهُمْ عِنْدَ ذَلِكَ أَ بِمَنْزِلَةِ رِدَّةٍ

(42)أَمْ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ فَقَالَ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ.

متن فارسی

و از فرمایشات آن حضرت است که اهل بصره را مخاطب نموده و به عنوان نقل حوادث مهم آینده ایراد فرموده است.

(1)پس هر کس در آن موقع(هنگام فتنه) بتواند خود را به خدا ببندد( ملازم اطاعت و عبادت خدا کند) پس باید این را بکند.

(2)پس اگر از من اطاعت کنید من شما را بخواست خدا براه بهشت حمل و راهنمایی میکنم.

(3)اگرچه این راه دارای مشقت بسیار و مزه تلخ می باشد.

(4)اما فلان زن(منظور عایشه است) او را دریافته و فرا گرفته رای زنانه(کم عقلی و ضعف رای) و کینه ای در سینه اش بجوش آمده بود مانند دیک آهنگر.

(5)و اگر از او دعوت میشد که در حق دیگری انجام دهد آنچه را که در حق من انجام داد قبول نمیکرد و انجام نمیداد(عایشه نسبت به امام و همسرش حضرت زهرا و فرزندانش عداوت خاص و کینه شدید داشت و اسباب آنرا در کتب مفصل بیان نموده اند حتّی آنرا درباره جنازه مقدس امام حسن علیه السلام اظهار نمود وبا جمله نحوّا ابنَکم عن بیتی مانع تودیع آن جسد شریف با قبر جدش شد).

(6)و او را هنوز احترام اولش بجا است و حساب با خداست(بخاطر پیغمبر و حریم او احترام او رعایت میشود، و به حساب کارهایش خدا خواهد رسید).

از آن کلام است درباره دین و ایمان.

(7)راه ایمان راهی است روشن و چراغش نورانی.

(8)پس بوسیله ایمان به اعمال صالحه و کارهای شایسته راه برده میشود.

(9)و با کارهای نیک و شایسته به وجود ایمان پی برده میشود، و رهیابی میشود.

(10)و بوسیله ایمان علم آباد میشود( علم اگر با ایمان همراه گردد زنده و سودمند میشود) و با علم از مرگ ترسیده میشود.

(11)و با مرگ دنیا خاتمه می یابد، و بوسیله دنیا آخرت بدست می آید و کسب میشود.

(12)و با برپائی قیامت بهشت بر تقوی پیشه گان نزدیک میشود، و جهنم برای گمراهان آشکار می گردد.

(13)و مردم را قصوری و چاره ای از قیامت نیست.

(14)در حالیکه در میدان آن شتاب می کنند بسوی هدف و نهایت آخرین.

از آن کلام است درباره قیامت و امر به معروف و قرآن و به فتنه افتادن مردم در دنیا.

(15)از قرارگاه قبرها کوچ و حرکت کرده اند.

(16)و به بازگشتهای نهایی برگشته اند.

(17)برای هر سرائی از بهشت و جهنم اهلی و مستحقی است که آنرا تبدیل و عوض نمی کنند، و از آن بجای دیگر منتقل نمی شود.

(18)و امر بمعروف(دعوت به کارهای نیک) و نهی از منکر(دعوت به ترک کارهای زشت) دو خلق و دو صفت است از اخلاق و اوصاف خدای پاک.

(19)و آن دو هیچ اجلی را نزدیک نمی کنند، و هیچ روزی را ناقص و کم نمیکنند.

(20)و بر شما باد بر کتاب خدا (چنگ، بقرآن بزنید) که آن ریسمانی است محکم، و نوری است روشنگر.

(21)و برای بیماریهای عقیدتی و اخلاقی شفا و درمانی است سودمند، و برای عطش جهل و علم طلبی سیرابی برطرف کننده است.

(22)و نگهدارنده است برای کسی که به آن تمسک کند، و وسیله نجات است برای کسی که به آن چنگ زند و بیاویزد.

(23)کج نمی شود و از حق منحرف نمیشود تا برگشت آن خواسته شود.

(24)و او را کهنه نمیکند بسیار تکرار نمودن و بسیار بگوش رسیدن ( با بسیار خواندن و بسیار شنیدن کهنه نمیشود).

(25)هر کس به آن بگوید (سخن قرآن بگوید و به آن معتقد باشد) راست گوید، و هرکس به آن عمل کند پیشی گیرد و برنده میشود.

(26)در این حال مردمی بپا خواست و گفت: ما رت از فتنه خبر ده و آیا درباره آن از رسول خدا سوال کردی؟

(27)حضرت فرمودن، چون خدای سبحان فرمایش خود را نازل نمود که: آیا مردم گمان کرده اند که آنها رها میگذارند که بگویند ایمان آوردیم و امتحان نشوند.

(28)دانستم که فتنه بر ما نازل نخواهد شد مادامی که رسول خدا در میان ما است.

(29)پس گفتم: یا رسول الله این فتنه که خدا بتو از آن خبر داده چیست؟

(30)پس فرمود: یا علی امت بعد از من بزودی امتحان میشوند و به فتنه میافتند.

(31)پس گفتم: یا رسول الله مگر به من نفرمودی در روز احد موقعی که عده ای از مسملمانان شهید شدند، و شهادت از من باز داشته شد.

(32)پس این محرومیت از شهادت بر من دشوار و گران آمد، پس فرمودی: مژده ات باد که شهادت در پشت سر تو است (در آینده شهید میشوی)>

(33)به من فرمود: این مطلب همانطور است، پس صبر تو چگونه است؟(ّه وارد آمدن این شهادت چگونه صبر میکنی؟)

(34)پس گفتم: یا رسول الله این از جایگاههای صبر نیست(چون صبر در مقابل بلا است و شهادت بلا نیست) بلکه از جایگاههای مژده و شادی و شکر است.

(35)و فرمود: ای علی این قوم بزودی بعد از من با اموال و ثروتهای خود به فتنه میافتند.

(36)و بسبب دین خود بر پروردگارشان منت می نهند.

(37)و آرزوی رحمت او کنند، و از خشم و غضب او ایمن میشوند.

(38)و حرامهای او را بوسیله شبهه های دروغین،و خواسته های غفلت آور حلال می شمارند.

(39)پس حلال میشمارند شراب را با نبیند(شراب در عرف مردم به چیزی گویند که از انگور درست ود، نبیند از خرما و سایر چیزها گرفته میشود، مردم خیال می کنند شراب انگور است خمر است و حرام و شراب سایر چیزها حلال می­شمارند در حالی که آنها نیز حرام است.

(40)و حرام و رشوه را با نام هدیه و ربا را به عنوان ونام خرید و فروش حلال می کنند.

(41)پس گفتم: یا رسول الله آنها را در آن موقع به کدامین منزله نازل گردانم؟

(42)آیا به مرتبه و منزله مرتد شده و یا به مرتبه فتنه( آیا آنها را خارج از دین بدانم ویا به فتنه افتاده) فرمود: به مرتبه و ومنزله فتنه(یعنی آنها را گرفتار آزمایش الهی میشوند).