متن عربی

13.و من كلام له  (علیه السلام):في ذم أهل البصرة بعد وقعة الجمل‏

(1)كُنْتُمْ جُنْدَ الْمَرْأَةِ وَ أَتْبَاعَ الْبَهِيمَةِ

(2)رَغَا فَأَجَبْتُمْ وَ عُقِرَ فَهَرَبْتُمْ

(3)أَخْلَاقُكُمْ دِقَاقٌ

(4)وَ عَهْدُكُمْ شِقَاقٌ

 (5)وَ مَاؤُكُمْ زُعَاقٌ

(6)وَ الْمُقِيمُ بَيْنَ أَظْهُرِكُمْ مُرْتَهَنٌ بِذَنْبِهِ

(7)وَ الشَّاخِصُ عَنْكُمْ مُتَدَارَكٌ بِرَحْمَةٍ مِنْ رَبِّهِ

(8)كَأَنِّي بِمَسْجِدِكُمْ كَجُؤْجُؤِ سَفِينَةٍ

(9)قَدْ بَعَثَ اللَّهُ عَلَيْهَا الْعَذَابَ مِنْ فَوْقِهَا وَ مِنْ تَحْتِهَا وَ غَرِقَ مَنْ فِي ضِمْنِهَا

(10)وَ فِي رِوَايَةٍ وَ ايْمُ اللَّهِ لَتَغْرَقَنَّ بَلْدَتُكُمْ

(11)حَتَّى كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى مَسْجِدِهَا كَجُؤْجُؤِ سَفِينَةٍ أَوْ نَعَامَةٍ جَاثِمَةٍ

(12) وَ فِي رِوَايَةٍ كَجُؤْجُؤِ طَيْرٍ فِي لُجَّةِ بَحْرٍ وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى بِلَادُكُمْ أَنْتَنُ بِلَادِ اللَّهِ تُرْبَةً أَقْرَبُهَا مِنَ الْمَاءِ وَ أَبْعَدُهَا مِنَ السَّمَاءِ وَ بِهَا تِسْعَةُ أَعْشَارِ الشَّرِّ الْمُحْتَبَسُ فِيهَا بِذَنْبِهِ وَ الْخَارِجُ بِعَفْوِ اللَّهِ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى قَرْيَتِكُمْ هَذِهِ قَدْ طَبَّقَهَا الْمَاءُ حَتَّى مَا يُرَى مِنْهَا إِلَّا شُرَفُ الْمَسْجِدِ كَأَنَّهُ جُؤْجُؤُ طَيْرٍ فِي لُجَّةِ بَحْرٍ.

متن فارسی

از فرمایشات آن حضرت است، در مذمت و سرزنش شهر بصره و اهالی آن

(1)شما لشکریان زن، و پیروان چهارپا بودید( مراد از زن عایشه است که اهل بصره به تحریک او و یاریش آمده بودند، و منظور از چارپا شتر عایشه بود که دور آن را گرفته بودند).

(2)شتر صدا کرد( در اثر جراحات و تیرهای رسیده می نالید) شما هم اجابت کرده و دور او جمع شدید، چون پاهای شتر قطع شد فرار کردید. مردم بصره دور شتر را گرفته و پایداری نشان می داند، امام فرمود: شتر را بکشید و الّا عرب فانی می شود، خود امام با جماعتی از یارانش بسوی شتر حرکت نموده به مردی بنام بجیر فرمود: به شتر حمله کناف بجیر با شمشیر پای عقب شتر را برید، شتر به پهلو افتاد و مردم فرار کردند.

(3)اخلاق شما دقیق و حقیر است.

(4)عهد و پیمان شما پاره و بی اعتبار است.

(5)آب شما به جهت نزدیکی دریا شور است.

(6)کسی که در میان شما اقامت کند در گروه گناهانش می باشد(ازخطا و لغش هیچ کس عفو و اغماض ندارید، اشخاص سخت گیر هتسید).

(7)و کسی که از میان شما حرکت کند و بیرون رود جبران شده و مشمول رحمت پروردگارش می باشد(چون از محیط گناه و بی تقوی مهاجرت نموده است).

(8)گویا مسجد شما را می بینم که مانند سینه کشتی از آب نمایان است.

(9)خدا عذاب را از بالا و چایین بر آن فرستاده و هر که را که در ان است غرق نموده است.

(10)و در روایت دیگر آمده که بخدا سوگند که شهر شما غرق می شود.

(11)گویا مسجد آنرا می بینم که در آب مانند سینه کشتی یا شتر مرغ خوابیده است.

(12)و در نقل دیگر آمده که مانند سینه پرنده ای است در روی موج دریا.

صحیح این است که بصره طبق اخبار حضرت دو بار غرق شده و به غیر از مسجد چیزی از ان باقی نمانده: یکی در زمان القادر بالله عباسی و دیگری در زمان القائم بامرالله عباسی.