متن عربی
162.و من خطبة له (علیه السلام):
الخالق جل و علا
(1)الْحَمْدُ لِلَّهِ خَالِقِ الْعِبَادِ وَ سَاطِحِ الْمِهَادِ وَ مُسِيلِ الْوِهَادِ وَ مُخْصِبِ النِّجَادِ
(2)لَيْسَ لِأَوَّلِيَّتِهِ ابْتِدَاءٌ وَ لَا لِأَزَلِيَّتِهِ انْقِضَاءٌ
(3)هُوَ الْأَوَّلُ وَ لَمْ يَزَلْ وَ الْبَاقِي بِلَا أَجَلٍ
(4)خَرَّتْ لَهُ الْجِبَاهُ وَ وَحَّدَتْهُ الشِّفَاهُ
(5)حَدَّ الْأَشْيَاءَ عِنْدَ خَلْقِهِ لَهَا إِبَانَةً لَهُ مِنْ شَبَهِهَا
(6)لَا تُقَدِّرُهُ الْأَوْهَامُ بِالْحُدُودِ وَ الْحَرَكَاتِ وَ لَا بِالْجَوَارِحِ وَ الْأَدَوَاتِ
(7)لَا يُقَالُ لَهُ مَتَى وَ لَا يُضْرَبُ لَهُ أَمَدٌ بِحَتَّى
(8)الظَّاهِرُ لَا يُقَالُ مِمَّ وَ الْبَاطِنُ لَا يُقَالُ فِيمَ
(9)لَا شَبَحٌ فَيُتَقَصَّى وَ لَا مَحْجُوبٌ فَيُحْوَى
(10)لَمْ يَقْرُبْ مِنَ الْأَشْيَاءِ بِالْتِصَاقٍ وَ لَمْ يَبْعُدْ عَنْهَا بِافْتِرَاقٍ
(11) وَ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ مِنْ عِبَادِهِ شُخُوصُ لَحْظَةٍ وَ لَا كُرُورُ لَفْظَةٍ وَ لَا ازْدِلَافُ رَبْوَةٍ
(12)وَ لَا انْبِسَاطُ خُطْوَةٍ فِي لَيْلٍ دَاجٍ وَ لَا غَسَقٍ سَاجٍ
(13)يَتَفَيَّأُ عَلَيْهِ الْقَمَرُ الْمُنِيرُ وَ تَعْقُبُهُ الشَّمْسُ ذَاتُ النُّورِ فِي الْأُفُولِ وَ الْكُرُورِ
(14)وَ [تَقْلِيبِ] تَقَلُّبِ الْأَزْمِنَةِ وَ الدُّهُورِ مِنْ إِقْبَالِ لَيْلٍ مُقْبِلٍ وَ إِدْبَارِ نَهَارٍ مُدْبِرٍ
(15)قَبْلَ كُلِّ غَايَةٍ وَ مُدَّةِ وَ كُلِّ إِحْصَاءٍ وَ عِدَّةٍ
(16)تَعَالَى عَمَّا يَنْحَلُهُ الْمُحَدِّدُونَ مِنْ صِفَاتِ الْأَقْدَارِ
(17)وَ نِهَايَاتِ الْأَقْطَارِ وَ تَأَثُّلِ الْمَسَاكِنِ وَ تَمَكُّنِ الْأَمَاكِنِ
(18)فَالْحَدُّ لِخَلْقِهِ مَضْرُوبٌ وَ إِلَى غَيْرِهِ مَنْسُوبٌ
ابتداع المخلوقين
(19)لَمْ يَخْلُقِ الْأَشْيَاءَ مِنْ أُصُولٍ أَزَلِيَّةٍ وَ لَا مِنْ أَوَائِلَ أَبَدِيَّةٍ
(20) بَلْ خَلَقَ مَا خَلَقَ فَأَقَامَ 253 حَدَّهُ وَ صَوَّرَ فَأَحْسَنَ صُورَتَهُ
(21)لَيْسَ لِشَيْءٍ مِنْهُ امْتِنَاعٌ وَ لَا لَهُ بِطَاعَةِ شَيْءٍ انْتِفَاعٌ
(22)عِلْمُهُ بِالْأَمْوَاتِ الْمَاضِينَ كَعِلْمِهِ بِالْأَحْيَاءِ الْبَاقِينَ
(23)وَ عِلْمُهُ بِمَا فِي السَّمَاوَاتِ الْعُلَى كَعِلْمِهِ بِمَا فِي الْأَرَضِينَ السُّفْلَى
منها
(24)أَيُّهَا الْمَخْلُوقُ السَّوِيُّ وَ الْمُنْشَأُ الْمَرْعِيُّ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْحَامِ وَ مُضَاعَفَاتِ الْأَسْتَارِ.
(25)بُدِئْتَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِينٍ وَ وُضِعْتَ فِي قَرارٍ مَكِينٍ إِلى قَدَرٍ مَعْلُومٍ وَ أَجَلٍ مَقْسُومٍ
(26)تَمُورُ فِي بَطْنِ أُمِّكَ جَنِيناً لَا تُحِيرُ دُعَاءً وَ لَا تَسْمَعُ نِدَاءً
(27)ثُمَّ أُخْرِجْتَ مِنْ مَقَرِّكَ إِلَى دَارٍ لَمْ تَشْهَدْهَا وَ لَمْ تَعْرِفْ سُبُلَ مَنَافِعِهَا
(28)فَمَنْ هَدَاكَ لِاجْتِرَارِ الْغِذَاءِ مِنْ ثَدْيِ أُمِّكَ
(29)وَ عَرَّفَكَ عِنْدَ الْحَاجَةِ مَوَاضِعَ طَلَبِكَ وَ إِرَادَتِكَ
(30)هَيْهَاتَ إِنَّ مَنْ يَعْجِزُ عَنْ صِفَاتِ ذِي الْهَيْئَةِ وَ الْأَدَوَاتِ فَهُوَ عَنْ صِفَاتِ خَالِقِهِ أَعْجَزُ
(31)وَ مِنْ تَنَاوُلِهِ بِحُدُودِ الْمَخْلُوقِينَ أَبْعَدُ.
متن فارسی
از خطبه های آن حضرت است درباره توصیف خداوند متعال.
1)حمد و ثنا خدائی را که آفریننده بندگان، و گسترنده زمین، و جاری کننده آب دره ها، و سر سبز کننده جاهای بلند است.
(2)برای اولیّت او ابتداء و شروع نیست، و برای ازلیت او پایان نیست.
(3)او اول است بدون زوال، و باقی است بدون مدت و انتهاء.
(4)پیشانیها برای او به خاک افتاده، و لبها او را به یگانگی یاد کرده اند.
(5)هنگام آفریدن اشیاء برای آنها حدود مخصوصی معین نموده که آنرا از مشابهش جدا کند.
(6)وهمها و اندیشه ها او را نمی توانند اندازه معین کنند با حدود و حرکات و نه با اعضاء و ابزار و اسباب.
(7)درباره او نمیشود گفت: کی بوده؟ و برای او مدتی معین نتوان کرد با تا(فلان سال).
(8)ظاهر و نمایان است نمیتوان گفت: از چه نمایان است، وباطن و مخفی است گفته نمیشود: درچه مخفی است.
(9)شخص و جسم نیست که با فرا رسیدن اجل پایان یابد، و یا چیزی مستور و پوشیده نیست که در محتوا و توی آن باشد.( در بعض نسخه ها «فی تقصّی: دور باشد» آمده است).
(10)به اشیاء نزدیک نشده با چسبیدن، و از آنها دور نشده با جدا شدن.
(11)مخفی نمیماند بر او از بندگانش حرکن نگاهی، و نه تکرار لفظی، و ه بالا آمدن نفسی از سینه ای.
(12)و نه برداشتن گامی در شب تاریک و نه در تاریکی آرام و گسترده.
(13)بر آن تاریکی برمیگردد ماه نوربخش(گاهی نورش کم و گاهی زیاد میشود) واز پی آن میآید آفتاب صاحب نور در حال غروب و طلوع).
(14)و درگردش ایام روزگار از قبیل آمدن شب و رفتن روز.
(15)خا پیش از هر نهایت و مدت است، و هر شمارش و تعدید میباشد.
(16)متعالی و مبری است خدا از آنچه به دروغ به او می بندند و نسبت میدهند تعیین کنندگان از قبیل اوصاف قدر و اندازه دارها.
(17)و از حدودقطر و جوانب و انتخاب مساکن، و جای گزینی در اماکنمنزه است
(18)پس حد و اندازه به مخلوقات الهی مهین شده، و به غیر او(ممکنات) نسبت داده شده است.
(19)متن نیامده
(20)بلکه آفریده آنچه را که آفرید و حد و مرز آنها را معین و برپا نمود، و صورت داد آنچه را که صورت داد و زیبا نمود صورت آنرا.
(21)هیچ چیزی را در مقابل قدرت او امتناع و سرکشی نیست، و او را از اطاعت و فرمانبری چیزی برایش سودی و بهره مندی نیست.
(22)اطلاع او از مردگان گذشته مانند اطلاع او است از زنده های باقی مانده.
(23)و اطلاع و آگاهی او به آنچه در آسمانهای بالا است مانند اطلاع اوست به آنچه در زمینهای پایین است.
از آن خطبه است در بیان شگفتی خلقت انسان و توجه دادن او به عظمت خلقت خود.
(24)ای مخلوق متساوی الاعضاء و القوی آفریده شده، و ایجاد شده در تاریکیهای رحمها و پوششهای بسیار(پوشش شکم و رحم و بچه دادن که قرآن ظلمات ثلاث تعبیر میکند).
(25)آفرینش تو شروع شده از فشرده گل، و نهاده شدی در قرارگاه مطمئن تا اندازه معلوم و اجل قسمت شده.
(26)در شکم مادرت جنین بودی و حرکت میکردیريال به جواب دعوت قدرت نداشتی ، و آواز دعوتی نمیشنیدی.
(27)سپس از قرارگاه خود بیرون آورده شدی به سرائی که آنرا ندیده بودی و راههای منافع آنرا نمیشناختی.
(28)پس چه کسی ترا راهنمایی کرد به مکیدن شیر از پستان مادرت؟
(29)و ترا آشنا کرد موقع احتیاج به محل درخواست و اراده ات؟
(30)خیلی دور است، کسی از درک صفات صاحب هیئت و اندام عاجز باشد از درک اوصاف خالقش عاجزتر است.
(31)و از دریافت خالق با حدود مخلوقات دورتر است.
قبلی بعدی