خانه > ترجمه ( عبدالمحمد آیتی) > بینوایان ( خطبه شماره 23 )
خطبـه ها
نامـــه ها
حکمت ها
غرائب الکلم
متن عربی
((23) و من خطبة له ( عليه السلام )
- أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ الْأَمْرَ يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ كَقَطَرَاتِ الْمَطَرِ إِلَى كُلِّ نَفْسٍ بِمَا قُسِمَ لَهَا مِنْ زِيَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ
- فَإِذَا رَأَى أَحَدُكُمْ لِأَخِيهِ غَفِيرَةً فِي أَهْلٍ أَوْ مَالٍ أَوْ نَفْسٍ فَلَا تَكُونَنَّ لَهُ فِتْنَةً
- فَإِنَّ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ مَا لَمْ يَغْشَ دَنَاءَةً تَظْهَرُ فَيَخْشَعُ لَهَا إِذَا ذُكِرَتْ
- وَ تُغْرَى بِهَا لِئَامُ النَّاسِ كَانَ كَالْفَالِجِ الْيَاسِرِ
- الَّذِي يَنْتَظِرُ أَوَّلَ فَوْزَةٍ مِنْ قِدَاحِهِ
- تُوجِبُ لَهُ الْمَغْنَمَ
- وَ يُرْفَعُ بِهَا عَنْهُ الْمَغْرَمُ
- وَ كَذَلِكَ الْمَرْءُ الْمُسْلِمُ الْبَرِي ءُ مِنَ الْخِيَانَةِ
- يَنْتَظِرُ مِنَ اللَّهِ إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ
- إِمَّا دَاعِيَ اللَّهِ فَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لَهُ
- وَ إِمَّا رِزْقَ اللَّهِ فَإِذَا هُوَ ذُو أَهْلٍ وَ مَالٍ وَ مَعَهُ دِينُهُ وَ حَسَبُهُ
- إِنَّ الْمَالَ وَ الْبَنِينَ حَرْثُ الدُّنْيَا
- وَ الْعَمَلَ الصَّالِحَ حَرْثُ الْآخِرَةِ
- وَ قَدْ يَجْمَعُهُمَا اللَّهُ لِأَقْوَامٍ
- فَاحْذَرُوا مِنَ اللَّهِ مَا حَذَّرَكُمْ مِنْ نَفْسِهِ
- وَ اخْشَوْهُ خَشْيَةً لَيْسَتْ بِتَعْذِيرٍ
- وَ اعْمَلُوا فِي غَيْرِ رِئَاءٍ وَ لَا سُمْعَةٍ
- فَإِنَّهُ مَنْ يَعْمَلْ لِغَيْرِ اللَّهِ يَكِلْهُ اللَّهُ لِمَنْ عَمِلَ لَهُ
- نَسْأَلُ اللَّهَ مَنَازِلَ الشُّهَدَاءِ وَ مُعَايَشَةَ السُّعَدَاءِ وَ مُرَافَقَةَ الْأَنْبِيَاءِ
- أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ لَا يَسْتَغْنِي الرَّجُلُ وَ إِنْ كَانَ ذَا مَالٍ عَنْ عَشِيرَتِهِ وَ دِفَاعِهِمْ عَنْهُ بِأَيْدِيهِمْ وَ أَلْسِنَتِهِمْ
- وَ هُمْ أَعْظَمُ النَّاسِ حِيطَةً مِنْ وَرَائِهِ
- وَ أَلَمُّهُمْ لِشَعَثِهِ
- وَ أَعْطَفُهُمْ عَلَيْهِ عِنْدَ نَازِلَةٍ إِذَا نَزَلَتْ بِهِ
- وَ لِسَانُ الصِّدْقِ يَجْعَلُهُ اللَّهُ لِلْمَرْءِ فِي النَّاسِ خَيْرٌ لَهُ مِنَ الْمَالِ يُوَرِّثُهُ غَيْرُهُ
- و منها
- أَلَا لَا يَعْدِلَنَّ أَحَدُكُمْ عَنِ الْقَرَابَةِ يَرَى بِهَا الْخَصَاصَةَ
- أَنْ يَسُدَّهَا بِالَّذِي لَا يَزِيدُهُ إِنْ أَمْسَكَهُ وَ لَا يَنْقُصُهُ إِنْ أَهْلَكَهُ
- وَ مَنْ يَقْبِضْ يَدَهُ عَنْ عَشِيرَتِهِ
- فَإِنَّمَا تُقْبَضُ مِنْهُ عَنْهُمْ يَدٌ وَاحِدَةٌ وَ تُقْبَضُ مِنْهُمْ عَنْهُ أَيْدٍ كَثِيرَةٌ
- وَ مَنْ تَلِنْ حَاشِيَتُهُ يَسْتَدِمْ مِنْ قَوْمِهِ الْمَوَدَّةَ
- أقول الغفيرة هاهنا الزيادة و الكثرة من قولهم للجمع الكثير الجم الغفير و الجماء الغفير
- و يروى عفوة من أهل أو مال و العفوة الخيار من الشي ء
- يقال أكلت عفوة الطعام أي خياره
- و ما أحسن المعنى الذي أراده (علیه السلام)بقوله و من يقبض يده عن عشيرته إلى تمام الكلام
- فإن الممسك خيره عن عشيرته إنما يمسك نفع يد واحدة فإذا احتاج إلى نصرتهم و اضطر إلى مرافدتهم
- قعدوا عن نصره و تثاقلوا عن صوته فمنع ترافد الأيدي الكثيرة
- و تناهض الأقدام الجمة
متن فارسی
خطبه اى از آن حضرت (علیه السلام)
- اما بعد. تقدير الهى همانند قطره هاى باران، براى هركس كه مقدر شده خواه اندك و خواه بسيار، از آسمان به زمين مى آيد.
- پس اگر كسى مال و منال برادر خود را بيش از خود يابد، نبايد كه بر او رشك برد.
- زيرا مسلمان تا زمانى كه آلوده فرومايگى نشده به گونه اى كه چون از آن ياد شود اظهار حقارت و خشوع كند
- و زبان طاعنان سفله در حق او دراز گردد همانند قمار كننده تيز چنگى است
- كه چشم به راه نخستين پيروزى خود در تيرهاى قمار است،
- كه براى او مالى در پى دارد
- و باختهاى او را نيز جبران نمايد.
- به همين گونه، مسلمان از خيانت بيزار
- از خداى تعالى خواستار يكى از اين دو خوبى است:
- يكى آنكه دعوت حق را اجابت كند و به نزد او رود، كه هر چه در نزد خداوند است، خير اوست.
- ديگر آنكه، در اين جهان روزيش عطا كرده و صاحب زن و فرزند و مال و منال بود. و در عين حال، دين و حيثيت و شرف او هم در امان مانده است.
- مال و فرزندان كشته اين جهان اند
- و عمل صالح كشته آخرت است
- و بسا باشد كه خداوند اين هر دو نعمت را نصيب مردمانى كند.
- پس بترسيد از خدا، بترسيد از آن چيزها كه خدا شما را از آنها بيم داده است.
- و بترسيد، ولى نه از آن گونه كه عذرخواه گناهانتان باشد.
- كارهاى نيك به جاى آوريد ولى نه به قصد خودنمايى كه مردم ببينند يا از ديگرى بشنوند.
- زيرا هركس عملى را نه براى خدا انجام دهد خدا سزاى عملش را به كسى حوالت كند كه به خاطر او عمل كرده است.
- از خدا مى طلبم مقام و مرتبت شهيدان را و زيستن با نيكبختان را و مرافقت با پيامبران را.
- اى مردم، آدمى هر چند توانگر بود، از عشيره خويش و دفاع آنان از او، به دست و زبان، بى نياز نباشد.
- زيرا عشيره هركس، بزرگترين محافظان او هستند كه از پشت سر حمايتش مى كنند
- و بيش از ديگر مردم، اوضاع پراكنده او را به سامان مى آورند
- و چون حادثه اى بر او فرود آيد از ديگران بدو مهربانترند
- و نام نيكى كه خدا براى آدمى در ميان مردم مى گذارد از مالى كه ديگران براى او به ميراث مى گذارند بهتر است.
- از اين خطبه
- بدانيد كه هيچيك از شما نبايد از خويشاوندى، كه گرفتار فقر و بينوايى است روى يارى برتابد.
- بايد كه ياريش دهد، به مالى كه اگر انفاقش نكند، بر داراييش نيفزايد و اگر انفاقش كند، سبب نقصان در مال او نگردد.
- هر كس كه دست يارى از عشيره خود فرو بندد،
- يك دست از يارى آنان كاسته شده، ولى او از يارى دستهاى بسيارى خود را محروم داشته.
- هركس كه با اطرافيان خود بمدارا رفتار كند همواره دوستى و مودت آنان را نصيب خود ساخته است.
- من مى گويم: در متن خطبه «غفيرة» به معنى كثير است و به جاى «الجمع الكثير» مى گويند «الجم الغفير» يا «الجماء الغفير».
- در روايتى هم به جاى «غفيرة»، «عفوة» آمده است. و «عفوة» چيز نيكو را گويند.
- «اكلت عفوة الطعام» يعنى طعام نيكو را خوردم.
- «هركس دست يارى از عشيره خود...» بدين معنى است كه كسى كه يارى خود را از عشيره اش دريغ مى دارد يارى يك تن را از آنان دريغ داشته
- و اگر به يارى آنان نيازش افتد و بخواهد كه ياريش كنند، به ياريش برنخيزند
- پس، از مساعدت دستهاى بسيار محروم ماند.
- و گروه زيادى را از يارى خود باز داشته است.
قبلی بعدی
