متن عربی
183 .من خطبة له (علیه السلام):في قدرة اللّه و في فضل القرآن و في الوصية بالتقوى الله تعالى
- الْحَمْدُ لِلَّهِ الْمَعْرُوفِ مِنْ غَيْرِ رُؤْيَةٍ وَ الْخَالِقِ مِنْ غَيْرِ مَنْصَبَةٍ .
- خَلَقَ الْخَلَائِقَ بِقُدْرَتِهِ وَ اسْتَعْبَدَ الْأَرْبَابَ بِعِزَّتِهِ وَ سَادَ الْعُظَمَاءَ بِجُودِهِ .
- وَ هُوَ الَّذِي أَسْكَنَ الدُّنْيَا خَلْقَهُ وَ بَعَثَ إِلَى الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ رُسُلَهُ لِيَكْشِفُوا لَهُمْ عَنْ غِطَائِهَا وَ لِيُحَذِّرُوهُمْ مِنْ ضَرَّائِهَا وَ لِيَضْرِبُوا لَهُمْ أَمْثَالَهَا وَ لِيُبَصِّرُوهُمْ عُيُوبَهَا وَ لِيَهْجُمُوا عَلَيْهِمْ بِمُعْتَبَرٍ مِنْ تَصَرُّفِ مَصَاحِّهَا وَ أَسْقَامِهَا وَ حَلَالِهَا وَ حَرَامِهَا وَ مَا أَعَدَّ اللَّهُ لِلْمُطِيعِينَ مِنْهُمْ وَ الْعُصَاةِ مِنْ جَنَّةٍ وَ نَارٍ وَ كَرَامَةٍ وَ هَوَانٍ .
- أَحْمَدُهُ إِلَى نَفْسِهِ كَمَا اسْتَحْمَدَ إِلَى خَلْقِهِ وَ جَعَلَ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْراً وَ لِكُلِّ قَدْرٍ أَجَلًا وَ لِكُلِّ أَجَلٍ كِتَاباً.
فضل القرآن
منها - فَالْقُرْآنُ آمِرٌ زَاجِرٌ وَ صَامِتٌ نَاطِقٌ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ أَخَذَ عَلَيْهِ مِيثَاقَهُمْ وَ ارْتَهَنَ عَلَيْهِمْ أَنْفُسَهُمْ.
- أَتَمَّ نُورَهُ وَ أَكْمَلَ بِهِ دِينَهُ وَ قَبَضَ نَبِيَّهُ (صلی الله علیه و آله و سلم)وَ قَدْ فَرَغَ إِلَى الْخَلْقِ مِنْ أَحْكَامِ الْهُدَى بِهِ.
- فَعَظِّمُوا مِنْهُ سُبْحَانَهُ مَا عَظَّمَ مِنْ نَفْسِهِ فَإِنَّهُ لَمْ يُخْفِ عَنْكُمْ شَيْئاً مِنْ دِينِهِ وَ لَمْ يَتْرُكْ شَيْئاً رَضِيَهُ أَوْ كَرِهَهُ إِلَّا وَ جَعَلَ لَهُ عَلَماً بَادِياً وَ آيَةً مُحْكَمَةً تَزْجُرُ عَنْهُ أَوْ تَدْعُو إِلَيْهِ فَرِضَاهُ فِيمَا بَقِيَ وَاحِدٌ وَ سَخَطُهُ فِيمَا بَقِيَ وَاحِدٌ.
- وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَنْ يَرْضَى عَنْكُمْ بِشَيْءٍ سَخِطَهُ عَلَى مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ وَ لَنْ يَسْخَطَ عَلَيْكُمْ بِشَيْءٍ رَضِيَهُ مِمَّنْ كَانَ قَبْلَكُمْ وَ إِنَّمَا تَسِيرُونَ فِي أَثَرٍ بَيِّنٍ وَ تَتَكَلَّمُونَ بِرَجْعِ قَوْلٍ قَدْ قَالَهُ الرِّجَالُ مِنْ قَبْلِكُمْ .
الوصية بالتقوى - قَدْ كَفَاكُمْ مَئُونَةَ دُنْيَاكُمْ وَ حَثَّكُمْ عَلَى الشُّكْرِ وَ افْتَرَضَ مِنْ أَلْسِنَتِكُمُ الذِّكْرَوَ أَوْصَاكُمْ بِالتَّقْوَى وَ جَعَلَهَا مُنْتَهَى رِضَاهُ وَ حَاجَتَهُ مِنْ خَلْقِهِ .
- فَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِعَيْنِهِ وَ نَوَاصِيكُمْ بِيَدِهِ وَ تَقَلُّبُكُمْ فِي قَبْضَتِهِ إِنْ أَسْرَرْتُمْ عَلِمَهُ وَ إِنْ أَعْلَنْتُمْ كَتَبَهُ قَدْ وَكَّلَ بِذَلِكَ حَفَظَةً كِرَاماً لَا يُسْقِطُونَ حَقّاً وَ لَا يُثْبِتُونَ بَاطِلًا .
- وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً مِنَ الْفِتَنِ وَ نُوراً مِنَ الظُّلَمِ وَ يُخَلِّدْهُ فِيمَا اشْتَهَتْ نَفْسُهُ وَ يُنْزِلْهُ مَنْزِلَ الْكَرَامَةِ عِنْدَهُ فِي دَارٍ اصْطَنَعَهَا لِنَفْسِهِ ظِلُّهَا عَرْشُهُ وَ نُورُهَا بَهْجَتُهُ وَ زُوَّارُهَا مَلَائِكَتُهُ وَ رُفَقَاؤُهَا رُسُلُهُ.
- فَبَادِرُوا الْمَعَادَ وَ سَابِقُوا الْآجَالَ فَإِنَّ النَّاسَ يُوشِكُ أَنْ يَنْقَطِعَ بِهِمُ الْأَمَلُ وَ يَرْهَقَهُمُ الْأَجَلُ وَ يُسَدَّ عَنْهُمْ بَابُ التَّوْبَةِ فَقَدْ أَصْبَحْتُمْ فِي مِثْلِ مَا سَأَلَ إِلَيْهِ الرَّجْعَةَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ.
- وَ أَنْتُمْ بَنُو سَبِيلٍ عَلَى سَفَرٍ مِنْ دَارٍ لَيْسَتْ بِدَارِكُمْ وَ قَدْ أُوذِنْتُمْ مِنْهَا بِالارْتِحَالِ وَ أُمِرْتُمْ فِيهَا بِالزَّادِ .
- وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَيْسَ لِهَذَا الْجِلْدِ الرَّقِيقِ صَبْرٌ عَلَى النَّارِ فَارْحَمُوا نُفُوسَكُمْ فَإِنَّكُمْ قَدْ جَرَّبْتُمُوهَا فِي مَصَائِبِ الدُّنْيَا.
- أَفَرَأَيْتُمْ جَزَعَ أَحَدِكُمْ مِنَ الشَّوْكَةِ تُصِيبُهُ وَ الْعَثْرَةِ تُدْمِيهِ وَ الرَّمْضَاءِ تُحْرِقُهُ فَكَيْفَ إِذَا كَانَ بَيْنَ طَابَقَيْنِ مِنْ نَارٍ ضَجِيعَ حَجَرٍ وَ قَرِينَ شَيْطَانٍ .
- أَعَلِمْتُمْ أَنَّ مَالِكاً إِذَا غَضِبَ عَلَى النَّارِ حَطَمَ بَعْضُهَا بَعْضاً لِغَضَبِهِ وَ إِذَا زَجَرَهَا تَوَثَّبَتْ بَيْنَ أَبْوَابِهَا جَزَعاً مِنْ زَجْرَتِهِ .
- أَيُّهَا الْيَفَنُ الْكَبِيرُ الَّذِي قَدْ لَهَزَهُ الْقَتِيرُ كَيْفَ أَنْتَ إِذَا الْتَحَمَتْ أَطْوَاقُ النَّارِ بِعِظَامِ الْأَعْنَاقِ وَ نَشِبَتِ الْجَوَامِعُ حَتَّى أَكَلَتْ لُحُومَ السَّوَاعِدِ.
- فَاللَّهَ اللَّهَ مَعْشَرَ الْعِبَادِ وَ أَنْتُمْ سَالِمُونَ فِي الصِّحَّةِ قَبْلَ السُّقْمِ وَ فِي الْفُسْحَةِ قَبْلَ الضِّيقِ فَاسْعَوْا فِي فَكَاكِ رِقَابِكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُغْلَقَ رَهَائِنُهَا أَسْهِرُوا عُيُونَكُمْ وَ أَضْمِرُوا بُطُونَكُمْ وَ اسْتَعْمِلُوا أَقْدَامَكُمْ وَ أَنْفِقُوا أَمْوَالَكُمْ وَ خُذُوا مِنْ أَجْسَادِكُمْ فَجُودُوا بِهَا عَلَى أَنْفُسِكُمْ وَ لَا تَبْخَلُوا بِهَا عَنْهَافَقَدْ قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدامَكُمْ وَ قَالَ تَعَالَى مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ.
- فَلَمْ يَسْتَنْصِرْكُمْ مِنْ ذُلٍّ وَ لَمْ يَسْتَقْرِضْكُمْ مِنْ قُلٍّ اسْتَنْصَرَكُمْ وَ لَهُ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ وَ اسْتَقْرَضَكُمْ وَ لَهُ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ وَ إِنَّمَا أَرَادَ أَنْ يَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا .
- فَبَادِرُوا بِأَعْمَالِكُمْ تَكُونُوا مَعَ جِيرَانِ اللَّهِ فِي دَارِهِ رَافَقَ بِهِمْ رُسُلَهُ وَ أَزَارَهُمْ مَلَائِكَتَهُ وَ أَكْرَمَ أَسْمَاعَهُمْ أَنْ تَسْمَعَ حَسِيسَ نَارٍ أَبَداً وَ صَانَ أَجْسَادَهُمْ أَنْ تَلْقَى لُغُوباً وَ نَصَباً ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ.
- أَقُولُ مَا تَسْمَعُونَ وَ اللَّهُ الْمُسْتَعانُ عَلَى نَفْسِي وَ أَنْفُسِكُمْ وَ هُوَ حَسْبُنَا وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ.
متن فارسی
درباره ی قدرت خدا و فضل قرآن و سفارش به پرهیزگاری
خداوند
- سپاس خدای را که معروف است نه با دیدن، و آفریننده است نه با رنج بردن و زحمت کشیدن.
- آفریدگان را با قدرت خود آفرید، و اربابان را با عزت و چیرگی خود به پرستش و فرمانبری آورد، و با جود و بخشش خود بر همه ی مهتران مهتری ورزید.
- اوست که آفریدگان خود را در دنیا جای داد، و پیامبرانش را به سوی جن و انس فرستاد، تا پرده از چهره ی آن بردارند، و آنان را از زیان های آن برحذر دارند؛ برای آنان از حال دنیا مثل ها زنند، و آنان را به عیب و نقص های آن بینا کنند، و هنگامی که در آن به غفلت به سر می برند به سراغشان روند و از سلامتی ها و دردها، و حلال و حرام آن، و آنچه خداوند برای فرمانبران و نافرمانان از بهشت و دوزخ و کرامت و خواری فراهم ساخته به آنان درس عبرت آموزند.
- خدا را به درگاهش می ستایم چنانکه از بندگانش خواسته که او را بستایند. خدایی که برای هر چیزی سرنوشتی قرار داده، و برای هر سرنوشتی دورانی نهاده، برای هر دورانی نوشتهای مقرر داشته است.
فرازی دیگر در فضل قرآن - قرآن فرمان دهنده و بازدارنده، و خاموشی و گوینده، و حجت خدا بر بنده است.خداوند بر این کتاب از بند کان خود پیمان ستاند، و آنان را در کرو عمل بدان نهاد.
- نورش را بدان اتمام نمود، و دینش را بدان کامل فرمود، و هنگامی جان پیامبرش این نیز را گرفت که او به وسیله ی قرآن از رساندن احکام رهنمونش به مردم فراغت یافته بود.
- پس شأن خدا را بزرگ شمارید، شانی که خود آن را بزرگ شمرده، زیرا بر چیزی از دینش را از شما پنهان نداشته، و چیزی را خواه پسندیده یا ناپسندیده رها نکرده جز آنکه برای آن نشانی آشکار و نشانه ای محکم قرار داده که ازن بازمی دارد بنابراین خشنودی او در حال و آینده یکسان است، و ناخشنودی او نیز در حال آینده یکسان است.
- و بدانید که هرگز از شما خشنود نمی شود به کاری که به خاطر آن بر پیشینیانتان خشم گرفته است، و هرگز بر شما خشم نمی گیرد به کاری که به خاطر آن از پیشینیانتان خشنود بوده است. و همانا شما در جای پایی روشن قدم می نهید، و همان سخنی را تکرار می کنید که مردان پیش از شما گفته اند.خداوند هزینه ی دنیای شما را تأمین نموده، و شما را به شکرگزاری تشویق فرموده، و بر زبانتان یاد خود را واجب نموده است.
سفارش به تقوا - و شما را به پرهیزگاری سفارش کرده و آن را منتهای رضا و خواسته ی خود از آفریدگانش قرار داده.
- پس، از خدایی که همگی در دید او قرار دارید، و زمام اختیارتان به دست او، و جنب و جوشتان در کف قدرت اوست پروا کنید. اگر رازی پنهان دارید می داند، و اگر کاری آشکارا انجام دهید می نگارد. فرشتگانی گرامی برای این کار گماشته است که نه حقی را از قلم می آندازند، و نه باطلی را بی جهت ثبت می کنند.
- و بدانید و هر که از خدا پروا کند خداوند راهی برای گریز از آشوبها و نوری برای خروج از تاریکی ها برایش می نهد»[1] و در آنچه دلش بخواهد جاویدانش می دارد، و او را در سرای کرامت نزد خود فرود می آرد؛ سرایی که برای خویشتن ساخته ، که سایبانش عرش او، نورش پرتو جمال او، زائرانش فرشتگان او، و دوستان و همنشینانش پیامبران اویند.
- پس بر روز معاد پیشدستی کنید. و پیش از فرارسیدن اجل به عمل پردازید، زیرا که زود است رشته ی آرزوی مردم ببرد، و مرگ گریبانشان را بگیرد، و در توبه به رویشان بسته شود. زیرا اکنون در شرایطی قرار دارید که گذشتگان پیش از شما آرزوی بازگشت به آن دارند.
- و شما مسافرانی هستید که از سرایی که سرای شما نیست رخت بربسته اید، و آوای کوچیدن در گوشتان سر داده اند، و فرمان یافته اید که زاد و توشه فراهم آورید.
- و بدانید که این پوست نازک تن را یارای آتش دوزخ نیست، پس به خودتان رحم کنید زیرا هریک طاقت این تن و جان را در سختی ها و گرفتاریهای دنیا را آزموده اید.
- آیا بی تابی هر کدامتان را دیده اید به هنکامی که خاری به پایش می خلد، و یا لغزشی ان را مجروح می کند، و یا ریگ های داغ بیابان کف آن را میسوزاند؟! پس اگر لای دو تابه ی آتشین قرار گیرد و بر روی سنکی سوزان بخوابد و همنشین شیطان باشد چه خواهد کرد؟!
- آیا می دانید هر کاه موکل دوزخ بر آتش خشم گیرد، از خشم او پاره های اتش برروی هم میغلتند، و چون به قهرش براند آتش از بیم قهر او به لابه لای درهای دوزخ می جهید و راه گریز می جویید .
- ای پیر سالخورده ای که آثار پیری در سر و رویت راه یافته، چگونه خواهی بود آنگاه که طوقهای آتشین به استخوانهای گردن بچسبد، و زنجیرهای آهنین که دستها را به گردنها قفل کند چندان در گوشت ها فرو رود که گوشت ساق دستها را بخورد؟!
- پس ای گروه بندگان، خدا را خدا را در نظر آرید تا تندرست هستید و هنوز بیمار نشدهاید، و تا در فراخنا به سر می برید و به تنگی در نیفتاده اید. بکوشید تا گردنتان را که به گروگان گذاشته اید هرچه زودتر آزاد کنید پیش از آنکه به گرو بردارند. دیدگانتان را بیدار نگه دارید، و شکم هایتان را لاغر سازید، و قدم هایتان را (در کار خیر) به کار اندازید، و اموالتان را انفاق کنید، و از پیکرتان بگیرید و به روانتان بخشش کنید، و از کاستن بدن ها و افزودن بر روان ها دریغ نورزید، که خدای سبحان فرموده است: «اگر به یاری خدا بشتابید او هم شما را یاری دهد و گام هایتان را استوار دارد.»[2] و فرموده: «کیست که خدا را وامی نیکو دهد تا خداوند چند برابر آن را در اختیارش نهد و علاوه مزد شایانی هم داشته باشد.» [3]
- البته خداوند از در خواری و ناتوانی به یاریتان نطلبیده،و از روی نیاز هم از شما وامی نخواسته، شما را به یاری طلبیده «در حالی که سپاهیان آسمانها و زمین از آن اوست، و او توانمند و داناست»[4] و از شما وام خواسته و در حالی که گنجهای آسمانها و زمین در اختیار اوست، و او دارا و ستوده است»[5]. تنها خواسته است «شما را بیازماید که کدامتان نیکوکارترید».[6]
- " پس با اعمالتان بشتابید تا در خانه ی خدا با همسایگانش همخانه شوید؛ همسایگانی که خداوند پیامبرانش را با آنان همنشین ساخت، و فرشتگانش را به زیارت آنان واداشت، و گوشهای آنان را گرامی تر از آن داشت که هرگز آوای آتشی را بشنود، و پیکرشان را ایمنی بخشید از آنکه با رنج و خستگی رو به رو گردد. این فضل خداست، آن را به هر کس که بخواهد می دهد، و خداوند دارای فضلی بزرگ است.» [7]
- آنچه بشنوید میگویم، و خداست که باید برای خودم و شما از او یاری جست، و او ما را بس است و خوب وکیلی است.
[1] اقتباس از سوره ی طلاق، آیه ی ۲.
[2] سوره ی محمد، آیه ی ۷.
[3] سوره ی حدید، آیه ی ۱۱.
[4] اقتباس از سوره ی فتح، آیه ی ۷.
[5] اقتباس از سوره ی منافقون، آیه ی ۷.
[6] اقتباس از سوره ی مُلک، آیه ی ۲.
[7] سوره ی جمعه. آیه ی 4
