متن عربی
25.وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ وَ قَدْ تَواتَرَتْ عَلَيْهِ الاَْخْبارُ بِاسْتيلاءِ اَصْحابِ مُعاوِيَةَ عَلَى الْبِلادِ، وَ قَدِمَ عَلَيْهِ عامِلاهُ عَلَى الْيَمَنِ وَ هُما عُبَيْدُ اللّهِ بْنُ عَبّاس وَ سَعيدُ بْنُ نَمْرانَ لَمّا غَلَبَ عَلَيْهِما بُسْرُ بْنُ اَبى اَرْطاةَ. فَقامَ عَلَيْهِ السَّلامُ عَلَى الْمِنْبَرِ ضَجِراً بِتَثاقُلِ اَصْحابِهِ عَنِ الْجِهادِ،وَ مُخالَفَتِهِمْ لَهُ فِى الرَّأْىِ، فَقالَ:
- ما هِىَ اِلاَّ الْكُوفَةُ اَقْبِضُها وَ اَبْسُطُها.
- اِنْ لَمْ تَكُونى اِلاّ اَنْتِ تَهُبُّ اَعاصيرُكِ، فَقَبَّحَكِ اللّهُوَ تَمَثَّلَ بِقَوْلِ الشَّاعِر:
- لَعَمْرُ اَبيكَ الْخَيْرِ يا عَمْرُو اِنَّنى *** عَلى وَضَر مِنْ ذَا الاِْناءِ قَليل
- ثمَّ قالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ: اُنْبِئْتُ بُسْراً قَدِ اطَّلَعَ الْيَمَنَ،
- وَ اِنِّى وَ اللّهِ لاََظُنُّ اَنَّ هؤُلاءِ الْقَوْمَ سَيُدالُونَ مِنْكُمْ بِاجْتِماعِهِمْ عَلى باطِلِهِمْ،
- وَ تَفَرُّقِكُمْ عَنْ حَقِّكُمْ، وَ بِمَعْصِيَتِكُمْ اِمامَكُمْ فِى الْحَقِّ، وَ طاعَتِهِمْ اِمامَهُمْ فِى الْباطِلِ،
- وَ بِاَدائِهِمُ الاَْمانَةَ اِلى صاحِبِهِمْ وَ خِيانَتِكُمْ، وَ بِصَلاحِهِمْ فى بِلادِهِمْ وَ فَسادِكُمْ.
- فَلَوِ ائْتَمَنْتُ اَحَدَكُمْ عَلى قَعْب لَخَشيتُ اَنْ يَذْهَبَ بِعِلاقَتِهِ.
- اللّهُمَّ اِنّى قَدْ مَلِلْتُهُمْ وَ مَلُّونى، وَ سَئِمْتُهُمْ وَ سَئِمُونى
- فَاَبْدِلْنى بِهِمْ خَيْراً مِنْهُمْ، وَ اَبْدِلْهُمْ بى شَراًّ مِنِّى.
- اَللّهُمَّ مُثْ قُلُوبَهُمْ كَما يُماثُ الْمِلْحُ فِى الْماءِ.
- اَما وَاللّهِ لَوَدِدْتُ اَنَّ لى بِكُمْ اَلْفَ فارِس مِنْ بَنى فِراسِ بْنِ غَنْم.
- هُنا لِكَ لَوْ دَعَوْتَ اَتاكَ مِنْهُمْ *** فَوارِسُ مِثْلُ أَرْمِيَةِ الْحَميمِ
- ثُمَّ نَزَلَ عَلَيْهِ السَّلامُ مِنَ الْمِنْبَرِ.
اَقُولُ: الاَْرْمِيَةُ جَمْعُ رَمِىٍّ وَ هُوَ السَّحابُ.وَالْحَميمُ ههُنا وَقْتُ الصَّيْفِ. وَ اِنَّما خَصَّ الشّاعِرُ سَحابَ الصَّيْفِ بِالذِّكْرِ لاَِنَّهُ اَشَدُّ جُفُولاً، وَ اَسْرَعُ خُفُوفاً، لاَِنَّهُ لاماءَ فيهِ. وَ اِنَّما يَكُونُ السَّحابُ ثَقيلَ السَّيْرِ لاِمْتِلائِهِ بِالْماءِ، وَ ذلِكَ لايَكُونُ فِى الاَْكْثَرِ اِلاّ زَمانَ الشِّتاءِ. وَ اِنَّما اَرادَ الشّاعِرُ وَصْفَهُمْ بِالسُّرْعةِ اِذا دُعُوا، وَالاِْغاثَةِ اِذَا اسْتُغيثُوا. وَالدَّليلُ عَلى ذلِكَ قَوْلُهُ: هُنالِكَ لَوْ دَعَوْتَ اَتــاكَ مِـنْـهُـمْ .
متن فارسی
از خطبه هاى آن حضرت است آن گاه که پى درپى به حضرت خبر رسید که ارتش معاویه به شهرها دست اندازى کرده اند، و دو عامل او در یمن، عبیداللّه بن عباس و سعید بن نَمران پس از شکست از بُسر بن ارطاة به حضورش رسیدند، امام در حالى که از سنگینى یارانش از جهاد و مخالفتشان با رأى آن جناب آزرده خاطر بود، به منبـر رفت و فرمود:
- غیر از کوفه که اختیار قبض و بسطش در دست من است، برایم نمانده.
- اى کوفه، اگر مرا جز تو نباشد در حالى که بادهاى فتنه ات بوزد، خدایت زشت کند. و اینجا قول شاعر را مثال آورد:
- «سوگند به جان پدر خوبت اى عمرو که از این ظرف (حکومت) جز ته مانده اى اندک بهره اى برایم نیست»
- سپس فرمود: شنیده ام بُسر وارد یمن شده;
- سوگند به خدا مى بینم که این قوم به زودى بر شما چیره شوند به خاطر اجتماعى که آنان بر باطلشان دارند،
- و تفرقه اى که شما از حق دارید، و محض اینکه شما در راه حق به امام خود عاصى هستنید، و آنان در راه باطل مطیع رهبر خویشند،
- و به علّت اینکه آنان امانت او را ادا مى کنند و شما خیانت مىورزید، و به جهت اینکه آنان در شهرهاى خود درستکارند و شما فاسد هستید.
- من اگر قدح چوبینى در اختیار شما بگذارم مى تـرسـم بنـد بى ارزش آن را ببـریـد.
- الهى من از اینان ملول شده ام و آنان از من، من از اینان افسرده ام و آنان از من
- پس بهتر از اینان را به من عنایت کن، و به جاى من شرّى را بر ایشان بگمار.
- خداوندا، دلشان را آب کنچون نمکى که در آب حلّ شود.
- به خدا قسم دوست دارم به جاى شما هزار سوار از قبیله بنى فِراس بن غَنم داشتم.
- «اگر آنان را دعوت مى کردى چون ابرهاى بارنده تابستان به سرعت به کمک تو مى شتافتند»
- سپس از منبر فرود آمد.
مى گویم: «ارمیه» جمع «رمىّ» به معناى ابر است. و «حمیم» در اینجا به معناى تابستان است. شاعر از ابر تابستانى یاد کرده چون سبکبار است و زودگذر، زیرا بارانى ندارد. ابر پر آب حرکتش کنداست، و این بیشتر در زمستان است. شاعر سواران قبیله را به خاطرشتاب در پذیرفتن دعوت و یارى رساندن، به ابر تابستانى تشبیه کرده است.دلیلش آن است که گوید: ...
قبلی بعدی