خانه > سفارش به مأموران جمع آورى زکات ( نامه شماره 25 )
خطبـه ها
نامـــه ها
حکمت ها
غرائب الکلم
متن عربی
25.وَ مِنْ وَصِيَّة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ ؛ كانَ يَكْتُبُها لِمَنْ يَسْتَعْمِلُهُ عَلَى الصَّدَقاتِ. وَ اِنَّما ذَكَرْنا هُنا جُمَلاً مِنْها لِيُعْلَمَ بِها اَنَّهُ عَليه السَّلامُ كانَ يُقيمُ عِمادَ الْحَقِّ، وَ يَشْرَعُ اَمْثِلَةَ الْعَدْلِ فى صَغيرِ الاُْمُورِ وَ كَبيرِها، وَ دَقيقِها وَ جَليلِها ؛
- اِنْطَلِقْ عَلى تَقْوَى اللّهِ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، وَ لا تُرَوِّعَنَّ مُسْلِماً، وَ لاتَجْتازَنَّ عَلَيْهِ كارِهاً،
- وَ لا تَأْخُذَنَّ مِنْهُ اَكْثَرَ مِنْ حَقِّ اللّهِ فى مالِهِ.
- فَاِذا قَدِمْتَ عَلَى الْحَىِّ فَانْزِلْ بِمائِهِمْ مِنْ غَيْرِ اَنْ تُخالِطَ اَبْياتَهُمْ،
- ثُمَّ امْضِ اِلَيْهِمْ بِالسَّكينَةِ وَ الْوَقارِ حَتّى تَقُومَ بَيْنَهُمْ، فَتُسَلِّمَ عَلَيْهِمْ، وَ لاتُخْدِجْ بِالتَّحِيَّةِ لَهُمْ،
- ثُمَّ تَقُولُ: عِبادَ اللّهِ اَرْسَلَنى اِلَيْكُمْ وَلِىُّ اللّهِ وَ خَليفَتُهُ، لاِخُذَ مِنْكُمْ حَقَّ اللّهِ فى اَمْوالِكُمْ،
- فَهَلْ لِلّهِ فى اَمْوالِكُمْ مِنْ حَقٍّ فَتُؤَدُّوهُ اِلى وَلِيِّهِ؟
- فَاِنْ قالَ قائِلٌ: لا، فَلا تُراجِعْهُ. وَ اِنْ اَنْعَمَ لَكَ مُنْعِمٌ، فَانْطَلِقْ مَعَهُ
- مِنْ غَيْرِ اَنْ تُخيفَهُ اَوْ تُوعِدَهُ اَوْ تَعْسِفَهُ اَوْ تُرْهِقَهُ.
- فَخُذْ ما اَعْطاكَ مِنْ ذَهَب اَوْ فِضَّة. فَاِنْ كانَ لَهُ ماشِيَةٌ اَوْ اِبِلٌ فَلاتَدْخُلْها اِلاّ بِاِذْنِهِ، فَاِنَّ اَكْثَرَها لَهُ.
- فَاِذا اَتَيْتَها فَلاتَدْخُلْ عَلَيْها دُخُولَ مُتَسَلِّط عَلَيْهِ،
- وَ لاعَنيف بِهِ، وَ لاتُنَفِّرَنَّ بَهيمَةً، وَ لاتُفْزِعَنَّها، وَ لا تَسُوءَنَّ صاحِبَها فيها.
- وَاصْدَعِ الْمالَ صَدْعَيْنِ، ثُمَّ خَيِّرْهُ، فَاِذَا اخْتارَ فَلاتَعَرَّضَنَّ لِمَا اخْتارَهُ، ثُمَّ اصْدَعِ الْباقِىَ صَدْعَيْنِ،ثُمَّ خَيِّرْهُ، فَاِذَا اخْتارَ فَلاتَعَرَّضَنَّ لِمَا اخْتارَهُ.
- فَلاتَزالُ كَذلِكَ حَتّى يَبْقى ما فيهِ وَفاءٌ لِحَقِّ اللّهِ فى مالِهِ، فَاقْبِضْ حَقَّ اللّهِ مِنْهُ.
- فَاِنِ اسْتَقالَكَ فَاَقِلْهُ، ثُمَّ اخْلِطْهُما، ثُمَّ اصْنَعْ مِثْلَ الَّذى صَنَعْتَ اَوَّلاً،
- حَتّى تَأْخُذَ حَقَّ اللّهِ فى مالِهِ. وَ لا تَأْخُذَنَّ عَوْداً وَ لا هَرِمَةً وَ لا مَكْسُورَةً وَ لا مَهْلُوسَةً وَ لا ذاتَ عَوار.
- وَ لاتَأْمَنَنَّ عَلَيْها اِلاّ مَنْ تَثِقُ بِدينِهِ، رافِقاً بِمالِ الْمُسْلِمينَ،
- حَتّى يُوَصِّلَهُ اِلى وَلِيِّهِمْ فَيَقْسِمَهُ بَيْنَهُمْ. وَ لا تُوَكِّلْ بِها اِلاّ ناصِحاً شَفيقاً، وَ اَميناً حَفيظاً، غَيْرَ مُعْنِف وَ لا مُجْحِف، وَ لا مُلْغِب وَ لا مُتْعِب.
- ثُمَّ احْدُرْ اِلَيْنا مَا اجْتَمَعَ عِنْدَكَ نُصَيِّرْهُ حَيْثُ اَمَرَ اللّهُ.
- فَاِذا اَخَذَها اَمينُكَ فَاَوْعِزْ اِلَيْهِ اَلاّ يَحُولَ بَيْنَ ناقَة وَ بَيْنَ فَصيلِها،
- وَ لا يَمْصُرَ لَبَنَها فَيَضُرَّ ذلِكَ بِوَلَدِها، وَ لايَجْهَدَنَّها رُكُوباً،
- وَ لْيَعْدِلْ بَيْنَ صَواحِباتِها فى ذلِكَ وَ بَيْنَها،
- وَلْيُرَفِّهْ عَلَى اللاّغِبِ، وَلْيَسْتَأْنِ بِالنَّقِبِ وَ الظّالِعِ،
- وَلْيُورِدْها ما تَمُرُّ بِهِ مِنَ الْغُدُرِ، وَ لا يَعْدِلْ بِها عَنْ نَبْتِ الاَْرْضِ اِلى جَوادِّ الطُّرُقِ،
- وَلْيُرَوِّحْها فِى السّاعاتِ، وَلْيُمْهِلْها عِنْدَ النِّطافِ وَ الاَْعْشابِ، حَتّى تَأْتِيَنا بِاِذْنِ اللّهِ بُدَّناً مُنْقِيات غَيْرَ مُتْعَبات وَ لا مَجْهُودات،
- لِنَقْسِمَها عَلى كِتابِ اللّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، فَاِنَّ ذلِكَ اَعْظَمُ لاَِجْرِكَ، وَ اَقْرَبُ لِرُشْدِكَ،
متن فارسی
از وصیت‌هاى آن حضرت است به کسى که مأمور جمع آورى زکات از طرف حضرت مى‌شد، ما قسمتى ازاین وصیت را اینجاآوردیم تا معلوم شود امام هماره ستون حق را برپا مى‌داشت، و در امور کوچک و بزرگ، و ظاهر و باطن نمونه‌هاى عدالت را مى‌افراشت.
- بر مبناى تقواى خداوندى که یکتا و بى شریک است حرکت کن، مسلمانى را به وحشت نینداز، بدون رضاى او بر وى گذر مکن،
- و اضافه تر از حقّى که خداوند در مالش قرار داده از او نگیر.
- چون به قبیله اى رسیدى در منطقه آب آنان درآى و به خانه هایشان مرو،
- با آرامش و وقار به جانب آنان برو تا در میانشان قرار گیرى، و به آنان سلام کن، و در تحیّت به ایشان کوتاهى مکن،
- بگو: بندگان خدا! ولىّ و خلیفه خدا مرا به سوى شما فرستاده تا حق خدا را که در اموال شما نهفته از شما بگیرم،
- آیا در اموال شما خداوند را حقّـى هست تـا آن را به ولىّ او ادا کنیـد؟
- اگر کسى گفت: حقّى نیست، به او مراجعه مکن. و اگر کسى گفت: هست، همراهش برو
- بدون اینکه او را به وحشت اندازى یا تهدید کنى یا قرین سختى و فشار نمایى،
- و آنچه از طلا و نقره به عنوان زکات مى دهد بگیر. اگر براى او گاو و گوسفند و شتر باشد بدون اجازه اش کنار حیوانات مرو، چرا که بیشتر آنها مال اوست.
- وقتى نزد چهارپایان رسیدى نه مانند مالکى که بر آنها سلطه دارد به آنها نظر کن،
- و نه مثل کسى که بر او سختگیرى نماید، چهارپایان را رم مده و به وحشت مینداز، و مالکش را به خاطر آنها ناراحت مکن.
- حیوانات را دو دسته قرار داده، سپس صاحبش را آزاد بگذار، هر قسمت را پذیرفت تو هم بپذیر و بر او ایراد مگیر، سپس باقیمانده را دو قسمت کن،و باز مالکش را آزاد بگذار، او هر دسته را اختیار کرد متعرضش مشو.
- پیوسته این تقسیم کردن را ادامه بده تا به اندازه حقى که از خداوند در مال اوست بماند، سپس حق خدا را از او دریافت دار.
- و اگر به هم خوردن آن تقسیم را درخواست کرد بپذیر، و دو قسمت را یکى کن، دوباره برنامه تقسیم را از سر بگیر،
- تا حق خدا را از مال او دریافت دارى. شتر پیر و از پاافتاده و دست و پا شکسته و بیـمار و مسلول و عیب دار را به عنـوان زکات قبـول مکن.
- غیر از کسى را که به او اعتماد دارى بر آنها امین قرار مده، امینى که نسبت به اموال مسلمانان درستکار باشد،
- تا جایى که آن اموال را به حاکم مسلمانان برساند و حاکم هم بین مردم پخش کند. جز خیرخواه و مهربان و امین و حافظْ چوپانى بر حیوانات مگمار،که با حیوانات درشتى نکند و آنها را به جبر و مشقّت نراند، و نرنجانده و خسته ننماید.
- هر آنچه نزد تو جمع شد به سرعت به سوى ما فرست تا آن را در محلى که خدا دستور داده مصرف کنیم.
- وقتى آن اموال را به امین سپردى به او سفارش کن بین شتر و بچّه شیرخواره اش فاصله نیندازد،
- و آن قدر شیرش را ندوشد که به بچّه او زیان رسد، شتر را با سوارى گرفتن خسته و درمانده نکند،
- و در دوشیدن شیر و سوارى گرفتن بین آن شتر و شترهاى دیگر مساوات را رعایت نماید،
- باید زمینه استراحت حیوان خسته را فراهم کند، و آن شترى را که به پایش آسیب رسیده و از حرکت ناتوان شده آرام و آهسته براند،
- و آنها را به آبگاه‌هایى که شتران بر آن عبور مى کنند وارد سازد، و از کناره راههاى علف دار به به جاده هاى بى گیاه نبرد،
- و ساعاتى به آنان استراحت دهد، و باید آنها را کنار آبهاى کم و گیاهان بیابان واگذارد، تا به اذن حق چاق و استخوان دار و پر مغز نزد ما آیند، نه رنجیده و خسته،
- تا آنها را به فرمان قرآن و روش پیامبر صلّى اللّه علیه وآله تقسیم کنیم، که این عمل باعث بزرگى اجر توست، و به رشد و هدایتت نزدیک تر است،اِنْ شاءَ اللّهُ.اگـر خـدا بخواهد.
قبلی بعدی
