متن عربی
24.وَ مِنْ وَصِيَّة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ بِما يُعْمَلُ فى اَمْوالِهِ، كَتَبَها بَعْدَ مُنْصَرَفِهِ مِنْ صِفّينَ
- هذا ما اَمَرَ بِهِ عَبْدُاللّهِ عَلِىُّ بْنُ اَبى طالِب اَميرُالْمُؤْمِنينَ فى مالِهِ،
- ابْتِغاءَ وَجْهِ اللّهِ، لِيُولِجَهُ بِهِ الْجَنَّةَ، وَ يُعْطِيَهُ بِهِ الاَْمَنَةَ.
- مِنْـها
- وَ اِنَّهُ يَقُومُ بِذلِكَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ يَأْكُلُ مِنْهُ بِالْمَعْرُوفِ،
- وَ يُنْفِقُ مِنْهُ فِى الْمَعْرُوفِ. فَاِنْ حَدَثَ بِحَسَن حَدَثٌ وَ حُسَيْنٌ حَىٌّ،
- قامَ بِالاَْمْرِ بَعْدَهُ، وَ اَصْدَرَهُ مَصْدَرَهُ.
- وَ اِنَّ لاِبْنَىْ فاطِمَةَ مِنْ صَدَقَةِ عَلِىٍّ مِثْلَ الَّذى لِبَنى عَلىّ،
- وَ اِنّى اِنَّما جَعَلْتُ الْقِيامَ بِذلِكَ اِلَى ابْنَىْ فاطِمَةَ ابْتِغاءَ وَجْهِ اللّهِ،
- وَ قُرْبَةً اِلى رَسُولِ اللّهِ، وَ تَكْريماً لِحُرْمَتِهِ، وَ تَشْريفاً لِوُصْلَتِهِ.
- وَ يَشْتَرِطُ عَلَى الَّذى يَجْعَلُهُ اِلَيْهِ اَنْ يَتْرُكَ الْمالَ عَلى اُصُولِهِ،
- وَ يُنْفِقَ مِنْ ثَمَرِهِ حَيْثُ اُمِرَ بِهِ وَ هُدِىَ لَهُ،
- وَ اَنْ لايَبيعَ مِنْ اَوْلادِ نَخيلِ هذِهِ الْقُرى وَدِيَّةً
- حَتّى تُشْكِلَ اَرْضُها غِراساً.
- وَ مَنْ كانَ مِنْ اِمائِى اللاّتى اَطُوفُ عَلَيْهِنَّ لَها وَلَدٌ اَوْ هِىَ حامِلٌ،
- فَتُمْسَكُ عَلى وَلَدِها وَ هِىَ مِنْ حَظِّهِ، فَاِنْ ماتَ وَلَدُها
- وَ هِىَ حَيَّةٌ فَهِىَ عَتيقَةٌ، قَدْ اُفْرِجَ عَنَها الرِّقُّ، وَ حَرَّرهَا الْعِتْقُ.
- قَوْلُهُ عَلَيْهِ السَّلامُ فى هذِهِ الْوَصِيَّةِ: «اَنْ لايَبِيعَ مِنْ نَخْلِها وَدِيَّةً» الْوَدِيَّةُ: الْفَسيلَةُ، وَ جَمْعُها وَدِىٌّ. و قَوْلُهُ عَلَيْهِ السَّلامُ: «حَتّى تُشْكِلَ اَرْضُها غِراساً» هُوَ مِنْ اَفْصَحِ الْكَلامِ، وَ الْمُرادُ بِهِ اَنَّ الاَْرْضَ يَكْثُرُ فيها غِراسُ النَّخْلِ حَتّى يَراهَا النّاظِرُ عَلى غَيْرِ تِلْكَ الصَّفَةِ الَّتى عَرَفَها بِها، فَيُشْكِلُ عَلَيْه اَمْرُها، وَ يَحْسَبُها غَيْرَها.
متن فارسی
از وصیتهاى آن حضرت است درباره مصرف اموالش پس از مرگ، که بعد از برگشت از صفّین نوشت
- این برنامه اى است که بنده خدا على بن ابى طالب امیرالمؤمنین درباره مال خود دستور مى دهد،
- و به آن خشنودى حق را مى طلبد تا او را به بهشت درآورد، و آسایش و امنیت عطا نماید.
- قسمتى از آن وصیت است
- به این وصیت حسن بن على اقدام مى کند، براى خودش از این اموال به طور شایسته مصرف مى نماید،
- و به نحوى که سزاوار است به مستحقّان مى پردازد. اگر مرگ حسن برسد و حسین زنده باشد،
- وصى من بعد از او حسین است، و به وصیتم به مانند حسن عمل مى کند.
- سهم دو فرزند فاطمه از به جا مانده اموال على به مانند نصیب سایر پسران على است،
- و اینکه اجراى وصیت را به عهده دو پسر فاطمه گذاشتم محض جلب خشنودى حق،
- و تقرّب به پیامبر، و بزرگداشت احترام او، و شرافت خویشاوندى با آن حضرت است.
- و با کسى که این وصیت را به عهده او گذاشته شرط مى کند که اصل مال را باقى گذارد،
- و به آن صورت که مأمور و راهنمایى شده از درآمد آن انفاق کند،
- و از نهالهاى تازه روییده این دهات نفروشد تا تبدیل به انبوهى از درختان گردد
- به طورى که تماشاگرانش آن منطقه را به غیر از وضعى که قبلاً دیده اند ببینند.
- و هر یک از کنیزانم را که با آنان بوده ام و از من فرزندى آورده یا حامله مى باشد
- به فرزندش واگذارند و بابت بهره ارث او به شمار آرند، و اگر در زمان حیات کنیز فرزندش بمیرد
- آن کنیز از قید کنیزى آزاد است، زیرا کنیزى از او برداشته شده و حرّیتِ (فرزند) او را آزاد نموده است.
- مؤلف گوید: در وصیت امام «اَن لا یَبیعَ مِنْ نَخْلِها ودیَّةً» «وَدیّه» یعنى فسیله و نهال خرما،و جمع آن «وَدىّ» است. و گفتار حضرت: «حتّى تُشْکِلَ اَرْضُها غِراساً» این گفتار از فصیح ترین و نیکوترین کلام است، منظور آن است که در آن دهات آن قدر درخت خرما زیاد شود تا اینکه تماشاگر با دیدن آنها ببیند غیر آنچه را دیده بود، و امر بر او مشتبه شود و گمان کند این زمین غیر آن زمین است که قبلاً دیده است.
قبلی بعدی