متن عربی
182.وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ
- الْحَمْدُ لِلّهِ الْمَعْرُوفِ مِنْ غَيْرِ رُؤْيَة، وَ الْخالِقِ مِنْ غَيْرِ مَنْصَبَة.
- خَلَقَ الْخَلائِقَ بِقُدْرَتِهِ، وَ اسْتَعْبَدَ الاَْرْبابَ بِعِزَّتِهِ، وَ سادَ الْعُظَماءَ بِجُودِهِ.
- وَ هُوَ الَّذى اَسْكَنَ الدُّنْيا خَلْقَهُ، وَ بَعَثَ اِلَى الْجِنِّ وَ الاِْنْسِ رُسُلَهُ،
- لِيَكْشِفُوا لَهُمْ عَنْ غِطائِها، وَ لِيُحَذِّرُوهُمْ مِنْ ضَرّائِها،
- وَ لِيَضْرِبُوا لَهُمْ اَمْثالَها، وَ لِيُبَصِّرُوهُمْ عُيُوبَها،
- وَ لِيَهْجُمُوا عَلَيْهِمْ بِمُعْتَبَر مِنْ تَصَرُّفِ مَصاحِّها وَ اَسْقامِها، وَ حَلالِها وَ حَرامِها،
- وَ ما اَعَدَّ اللّهُ سُبْحانَهُ لِلْمُطيعينَ مِنْهُمْ وَ الْعُصاةِ، مِن جَنَّة وَ نار، وَ كَرامَة وَ هَوان.
- اَحْمَدُهُ اِلى نَفْسِهِ كَمَا اسْتَحْمَدَ اِلى خَلْقِهِ.
- وَ جَعَلَ لِكُلِّ شَىْء قَدْراً، وَ لِكُلِّ قَدْر اَجَلاً، وَ لِكُلِّ اَجَل كِتاباً.
- مِنْها فى ذِكْرِ الْقُرآن
- فَالْقُرْآنُ آمِرٌ زاجِرٌ، وَ صامِتٌ ناطِقٌ، حُجَّةُ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ. اَخَذَ عَلَيْهِ ميثاقَهُمْ،
- وَ ارْتَهَنَ عَلَيْهِ اَنْفُسَهُمْ، اَتَمَّ نُورَهُ، وَ اَكْمَلَ بِهِ دينَهُ،
- وَ قَبَضَ نَبِيَّهُ صَلّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ قَدْ فَرَغَ اِلَى الْخَلْقِ مِنْ اَحْكامِ الْهُدى بِهِ.
- فَعَظِّمُوا مِنْهُ سُبْحانَهُ ما عَظَّمَ مِنْ نَفْسِهِ، فَاِنَّهُ لَمْ يُخْفِ عَنْكُمْ شَيْئاً مِنْ دينِهِ،
- وَ لَمْ يَتْرُكْ شَيْئاً رَضِيَهُ اَوْ كَرِهَهُ اِلاّ وَ جَعَلَ لَهُ عَلَماً بادِياً،
- وَ آيَةً مُحْكَمَةً، تَزْجُرُ عَنْهُ اَوْ تَدْعُو اِلَيْهِ.
- فَرِضاهُ فيما بَقِىَ واحِدٌ، وَ سَخَطُهُ فيما بَقِىَ واحِدٌ.
- وَ اعْلَمُوا اَنَّهُ لَنْ يَرْضى عَنْكُمْ بِشَىْء سَخِطَهُ عَلى مَنْ كانَ قَبْلَكُمْ،
- وَ لَنْ يَسْخَطَ عَلَيْكُمْ بِشَىْء رَضِيَهُ مِمَّنْ كانَ قَبْلَكُمْ، وَ اِنَّما تَسيرُونَ فى اَثَر بَيِّن،
- وَ تَتَكَلَّمُونَ بِرَجْعِ قَوْل قَدْ قالَهُ الرِّجالُ مِنْ قَبْلِكُمْ. قَدْ كَفاكُمْ مَؤُونَةَ دُنْياكُمْ،
- وَ حَثَّكُمْ عَلَى الشُّكْرِ، وَ افْتَرَضَ مِنْ اَلْسِنَتِكُمُ الذِّكْرَ، وَ اَوْصاكُمْ بِالتَّقْوى، وَ جَعَلَها مُنْتَهى رِضاهُ وَ حاجَتَهُ مِنْ خَلْقِهِ.
- فَاتَّقُوا اللّهَ الَّذى اَنْتُمْ بِعَيْنِهِ، وَ نَواصيكُمْ بِيَدِهِ، وَ تَقَلُّبُكُمْ فى قَبْضَتِهِ،
- اِنْ اَسْرَرْتُمْ عَلِمَهُ، وَ اِنْ اَعْلَنْتُمْ كَتَبَهُ،
- قَدْ وَكَّلَ بِكُمْ حَفَظَةً كِراماً لايُسْقِطُونَ حَقّاً، وَ لايُثْبِتُونَ باطِلاً.
- وَ اعْلَمُوا اَنَّهُ مَنْ يَتَّقِ اللّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً مِنَ الْفِتَنِ، وَ نُوراً مِنَ الظُّلَمِ،
- وَ يُخَلِّدْهُ فيمَا اشْتَهَتْ نَفْسُهُ، وَ يُنْزِلْهُ مَنْزِلَ الْكَرَامَةِ عِنْدَهُ،
- فى دار اصْطَنَعَها لِنَفْسِهِ، ظِلُّها عَرْشُهُ، وَ نُورُها بَهْجَتُهُ،
- وَ زُوّارُها مَلائِكَتُهُ، وَ رُفَقاؤُها رُسُلُهُ. فَبادِرُوا الْمَعادَ، وَ سابِقُوا الاْجالَ،
- فَاِنَّ النّاسَ يُوشِكُ اَنْ يَنْقَطِعَ بِهِمُ الاَْمَلُ، وَ يَرْهَقَهُمُ الاَْجَلُ، وَ يُسَدَّ عَنْهُمْ بابُ التَّوْبَةِ.
- فقَدْ اَصْبَحْتُمْ فى مِثْلِ ما سَاَلَ اِلَيْهِ الرَّجْعَةَ مَنْ كانَ قَبْلَكُمْ،
- وَ اَنْتُمْ بَنُوسَبيل عَلى سَفَر مِنْ دار لَيْسَتْ بِدارِكُمْ،
- وَ قَدْ اُوذِنْتُمْ مِنْها بِالاِْرْتِحالِ، وَ اُمِرْتُمْ فيها بِالزّادِ .
- وَ اعْلَمُوا اَنَّهُ لَيْسَ لِهذَا الْجِلْدِ الرَّقيقِ صَبْرٌ عَلَى النّارِ، فَارْحَمُوا نُفُوسَكُمْ، فَاِنَّكُمْ قَدْ جَرَّبْتُمُوها فى مَصائِبِ الدُّنْيا.
- اَفَرَاَيْتُمْ جَزَعَ اَحَدِكُمْ مِنَ الشَّوْكَةِ تُصيبُهُ، وَ الْعَثْرَةِ تُدْميهِ،
- وَ الرَّمْضاءِ تُحْرِقُهُ؟
- فَكَيْفَ اِذا كانَ بَيْنَ طابَقَيْنِ مِنْ نار، ضَجيعَ حَجَر، وَ قَرينَ شَيْطان؟!
- اَعَلِمْتُمْ اَنَّ مالِكاً اِذا غَضِبَ عَلَى النّارِ حَطَمَ بَعْضُها بَعْضاً لِغَضَبِهِ،
- وَ اِذا زَجَرَها تَوَثَّبَتْ بَيْنَ اَبْوابِها جَزَعاً مِنْ زَجْرَتِهِ؟!
- اَيُّهَا الْيَفَنُ الْكَبيرُ الَّذى قَدْ لَهَزَهُ الْقَتيرُ، كَيْفَ اَنْتَ اِذَا الْتَحَمَتْ
- اَطْواقُ النّارِ بِعِظامِ الاَْعْناقِ، وَ نَشِبَتِ الْجَوامِعُ حَتّى اَكَلَتْ لُحُومَ السَّواعِدِ؟!
- فَاللّهَ اللّهَ مَعْشَرَ الْعِبادِ! وَ اَنْتُمْ سالِمُونَ فِى الصِّحَّةِ قَبْلَ السُّقْمِ،
- و فِى الْفُسْحَةِ قَبْلَ الضّيقِ، فَاسْعَوْا فى فِكاكِ رِقابِكُمْ مِنْ قَبْلِ اَنْ تُغْلَقَ رَهائِنُها، اَسْهِرُوا عُيُونَكُمْ، وَ اَضْمِرُوا بُطُونَكُمْ،
- وَ اسْتَعْمِلُوا اَقْدامَكُمْ، وَ اَنْفِقُوا اَمْوالَكُمْ، وَ خُذُوا مِنْ اَجْسادِكُمْ فَجُودُوا بِها عَلى اَنْفُسِكُمْ، وَ لاتَبْخَلُوا بِها عَنْها، فَقَدْ قالَ اللّهُ سُبْحانَهُ:
- «اِنْ تَنْصُرُوا اللّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ اَقْدامَكُمْ»
- وَ قالَ تَعالى:«مَنْ ذَا الَّذى يُقْرِضُ اللّهَ قَرْضاً حَسَناً فيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ اَجْرٌ كَريمٌ».
- فَلَمْ يَسْتَنْصِرْكُمْ مِنْ ذُلٍّ، وَ لَمْ يَسْتَقْرِضْكُمْ مِنْ قُلٍّ،
- اِسْتَنْصَرَكُمْ وَ لَهُ جُنُودُ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ وَ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ،
- وَ اسْتَقْرَضَكُمْ وَ لَهُ خَزائِنُ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ وَ هُوَ الْغَنِىُّ الْحَميدُ،
- وَ اِنَّما اَرادَ اَنْ يَبْلُوَكُمْ اَيُّكُمْ اَحْسَنُ عَمَلاً.
- فَبادِرُوا بِاَعْمالِكُمْ تَكُونُوا مَعَ جيرانِ اللّهِ فى دارِهِ، رافَقَ بِهِمْ رُسُلَهُ، وَ اَزارَهُمْ مَلائِكَتَهُ،
- وَ اَكْرَمَ اَسْماعَهُمْ اَنْ تَسْمَعَ حَسيسَ نار اَبَداً، وَ صانَ اَجْسادَهُمْ اَنْ تَلْقى لُغُوباً وَ نَصَباً،
- «ذلِكَ فَضْلُ اللّهِ يُؤْتيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظيمِ».
- اَقُولُ ما تَسْمَعُونَ، وَ اللّهُ الْمُسْتَعانُ عَلى نَفْسى وَ اَنْفُسِكُمْ، وَ هُوَ حَسْبُنا وَ نِعْمَ الْوَكيلُ.
متن فارسی
از خطبه هاى آن حضرت است در بیان قدرت خداوند و فضل قرآن و سفارش به تقوا
- حمد خداى را که بدون دیده شدن شناخته شده، خدایى که آفریننده است به غیر رنج و زحمت.
- به قدرتش موجودات را آفرید، و با عزّتش گردنفرازان را به بند بندگى کشید، و با جودش بر بزرگان مهترى جست.
- اوست خدایى که مخلوقاتش را در دنیا جاى داد، و رسولانش را به سوى جن و انس فرستاد،
- تا پرده از رخسار دنیا از برابر دیدگانشان بردارند، و آنان را از زیانهاى دنیاى منهاى تقوا بترسانند،
- و براى بیدار کردنشان درباره آن مثلها بزنند، و بر عیوب دنیا بینایشان گردانند،
- و آنچه مایه عبرت است از انقلاب حالات دنیا چون تندرستى ها و بیماریها، و حلال و حرام براى مردم غافل بازگو کنند،
- و آنچه را خداوند براى اهل طاعت و معصیت از بهشت و جهنّم و کرامت و ذلت آماده نموده بیان نمایند.
- او را به درگاهش سپاس و ستایش مى گویم چنانکه از بندگانش سپاس و ستایش خواسته.
- براى هر چیزى اندازه اى قرار داده، و براى هر اندازه مدّتى معین نموده، و براى هر مدّتى کتابى نگاشته است.
- از این خطبه است درباره قرآن
- قرآن امرکننده و نهى کننده است، خاموش و گویاست، حجت خدا بر مردم است، بر آن از خلق خود پیمان گرفت،
- و آنان را در گرو قرآن قرار داد، نورش را تمام و دینش را به آن کامل کرد،
- پیامبرش صلّى اللّه علیه وآله را قبض روح کرد در حالى که از رساندن پیام هدایت به مردم به وسیله قرآن فارغ شده بود.
- پس خدارا بزرگ شماریدآنچنان که اوخود رابزرگ شمرده، زیراخداوندچیزى از دینش را از شما پنهان نکرد،
- و امرى را که مورد رضایت یا کراهتش باشد وانگذاشت
- جز اینکه براىآن علامتى ظاهر و نشانه اى محکم قرار داد، که یا از منکر نهى مى کند و یا به معروف دعوت مى نماید.
- پس خشنودى و خشمش در گذشته و حال یکسان است.
- و بدانید خداوند هرگز از شما خشنود نمى شود به چیزى که به خاطر آن بر گذشتگان خشم گرفته،
- و هرگز بر شما خشم نمى گیرد به خاطر چیزى که به آن از پیشینیان خشنود شده، شما در راهى روشن حرکت مى کنید،
- و آنچه گذشتگان گفته اند در سخن تکرار مى کنید. خداوند مؤونه دنیاى شما را کفایت کرده،
- و بر شکر ترغیب نموده، و ذکرش را بر زبانتان واجب کرده،و شما را به تقوا سفارش نمـوده، و آن را منتهاى خشنودى خـود و خواسته اش از بندگان قـرار داده.
- پس تقواى الهى را پیشه سازید، خدایى که در برابر نظارت او هستید، و مهار زندگى شما در دست قدرت او و تغییرتان از حالى به حالى در کف قوت اوست،
- اگر پنهان کنید مى داند، و اگر آشکار نمایید ثبت مى کند،
- نگهبانان با کرامتى را بر شما موکّل کرده که حقّى را از قلم نمى اندازند، و چیزى را بیهوده ثبت نمى کنند.
- بدانید آن که تقواى الهى را رعایت کند خداوند راه خروج از فتنه ها را برایش باز کند، و به او نورى بنمایاند که از تاریکى برهد،
- و او را در آنچه که میل و آرزوى اوست جاویدان کند، وى را نزد خود در خانه کرامت وارد سازد،
- خانه اى که براى خود انتخاب نموده که سایه اش عرش، روشناییش شادمانى او،
- زیارت کنندگانش فرشتگان، و دوستانش انبیاء او هستند. پس بر معاد پیشدستى کنید، و بر مرگ پیشى جویید،
- زیرا نزدیک است آرزوى مردم قطع شود، و اجل گریبانشان را بگیرد و باب توبه بر آنان بسته شود.
- شما اکنون در شرایطى هستید که کسانى پیش از شما از دنیا رفتند بازگشت به آن را خواستارشدند،
- باآنکه شما دردنیا همچون رهگذرید ازخانه اى که ملک شمانیست آماده سفرید
- که کوچ کردن از آن را به شما اعلام نموده، و توشه گرفتن از آن را امر کرده اند.
- بدانید که این پوست نازک را طاقت بر آتش نیست، پس به خود رحم کنید، که شما خود را در دنیا به مصائب و رنجها امتحان کرده اید.
- آیا مشاهده کرده اید که یکى از شما به خاطر خارى که به بدنش فرو مى رود و از لغزیدنى که دچار خونریزى مى گردد،
- و از ریگ داغى که او را مى سوزاند چگونه ناله سر داده و اظهار درد مى کند؟
- پس چه طاقت و حالى خواهد داشت وقتى بین دو طبقه از آتش قرار گیرد، در حالى که همخوابه سنگ سوزان و همنشین شیطان گردد؟!
- آیا مى دانید وقتى مالک دوزخ بر آتش خشم گیرد آتشها به روى هم غلتیده و یکدیگر را به سختى مى کوبند،
- و هرگاه به آتش بانگ زند آتش دوزخ بى تابانه از نهیب او در میان درهاى جهنم برجهد؟!
- اى پیر سالخورده که پیرى با تو درآمیخته، چگونه خواهى بود وقتى گردنبندهاى
- آتشین به استخوانهاى گردن بپیوندد، و غُلها به دستها وصل شود تا گوشتهاى ساعد را بخورد؟!
- اى مردم، خدا را! خدا را! اکنون که در تندرستى پیش از بیمارى،
- و فراخى قبل از تنگدستى هستید، پس در آزادى خود تا گرفتارنشدید بکوشید، دیده ها را در شب بیدار دارید، شکمها را با روزه لاغر کنید،
- قدمها را به کار گیرید، اموالتان را انفاق نمایید، بدنها رافداى جانها کنید و در این راه بخل نورزید، که خداوند سبحان فرموده:
- «اگر خدا را یارى کنید خدا هم شما را یارى مى کند و قدمهاى شما را استوار مى دارد»
- و نیز فرموده:«کیست که به خداوند وام نیکو دهد که خدا آن را برایش به چند برابر بازگرداند؟ و به خاطر این وام براى او اجر کریم است».
- خداوند از روى ذلّت از شما یارى نخواسته، و به خاطر کمى مال قرض نطلبیده،
- از شما یارى خواسته در حالى که جنود آسمانها و زمین از اوست و او غالب و حکیم است،
- از شما وام طلبیده در صورتى که مالک خزائن آسمانها و زمین بوده و بى نیاز و ستوده است،
- همه اینها به خاطر آزمایش شماست که کدامتان داراى بهترین عمل هستید.
- پس به سوى اعمال پسندیده بشتابید تا در بهشت با همجواران خدا باشید، آنان که انبیا را با آنان رفاقت داد، و فرشتگان را به دیدارشان فرستاد،
- وچنان اکرامشان نمودکه گوششان هرگز صداى آهسته آتش جهنم را نشنـود، و اندامشان را از برخورد با سختى و رنج مصون داشت،
- «این است عطاى خداوند که به هرکس بخواهد عنایت مى کند و خداوند صاحب بخشش عظیم است».
- آنچه را مى شنوید مى گویم، و از خدا براى خود و شما یـارى مى خواهم، و او ما را بس اسـت و وکیل خوبى است.
