متن عربی
178.وَ مِنْ خُطبَةٍ لَهُ عَلیهِ السَّلامُ في الشَّهادَةِ وَ التَّقْوَى وَ قِيْلَ أَنَّهُ خَطَبَهَا بَعْدَ مَقْتَلِ عُثْمَانَ في أَوَّلِ خِلَافَتِهِ:
اللّهُ وَ رَسُولُهُ
- لا يَشْغَلُهُ شَأْنٌ، وَ لا يُغَيِّرُهُ زَمَانٌ،
- وَ لا يَحْوِيهِ مَكَانٌ. وَ لا يَصِفُهُ لِسَانٌ.
- لا يَعْزُبُ عَنْهُ عَدَدُ قَطْرِ الْمَاءِ، وَ لا نُجُومِ السَّمَاءِ،
- وَ لا سَوَافِي الرِّيحِ فِي الْهَواءِ، وَ لا دَبِيبُ الّنَمْلِ عَلَى الصَّفَا،
- وَ لا مَقِيلُ الذَّرِّ فِي اللَّيْلَةِ الظَّلْمَاءِ.
- يَعْلَمُ مَسَاقِطَ الْاَوْرَاقِ وَ خَفِيَّ طَرْفِ الْاَحْدَاقِ.
- وَ أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ غَيْرَ مَعْدُولٍ بِهِ،
- وَ لا مَشْكُوكٍ فِيهِ، وَ لا مَكْفُورٍ دِينُهُ،
- وَ لا مَجْحُودٍ تَكْوِينُهُ.
- شَهَادَةَ مَنْ صَدَقَتْ نِيَّتُهُ، وَ صَفَتْ دِخْلَتُهُ
- وَ خَلَصَ يَقِينُهُ، وَ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ.
- وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ،
- الْمُجْتَبَى مِنْ خَلائِقِهِ،
- وَ الْمُعْتَامُ لِشَرْحِ حَقَائِقِهِ،
- وَ الْمُخْتَصُّ بِعَقَائِلِ كَرَامَاتِهِ.
- وَ الْمُصْطَفَى لِكَرَائِمِ رِسَالَاتِهِ.
- وَ الْمُوَضَّحَةُ بِهِ أَشْرَاط الْهُدَى.
- وَ الْمَجْلُوُّ بِهِ غِرْبِيبُ الْعَمَى.
- أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّ الدُّنْيَا تَغُرُّ الْمُؤَمِّلَ لَهَا وَ الْمُخْلِدَ إِلَيْهَا،
- وَ لا تَنْفَسُ بِمَنْ نَافَسَ فِيهَا،
- وَ تَغْلِبُ مَنْ غَلَبَ عَلَيْهَا.
- وَ ايْمُ اللّهِ مَا كانَ قَوْمٌ قَط في غَضّ نِعْمَةٍ مِنْ عَيْشٍ فَزَالَ عَنْهُمْ إِلَّا بِذُنُوبٍ اجْتَرَحُوهَا،
- لِاَنَّ اللّهَ «لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ».
- وَ لَو أَنَّ النَّاسَ حِينَ تَنْزِلُ بِهِمُ النِّقَمُ،
- وَ تَزُولُ عَنْهُمُ النِّعَمُ،
- فَزِعُوا إِلَى رَبِّهِمْ بِصِدْقٍ مِنْ نِیَّاتِهِمْ،
- وَ وَلَهٍ مِنْ قُلُوبِهِمْ، لَرَدَّ عَلَیْهِمْ کُلَّ شَارِدٍ،
- وَ أَصْلَحَ لَهُمْ کُلَّ فَاسِدٍ.
- وَ إِنِّی لَأَخْشَى عَلَیْکُمْ أَنْ تَکُونُوا فِی فَتْرَةٍ.
- وَ قَدْ کانَتْ أُمُورٌ مَضَتْ، مِلْتُمْ فِیهَا مَیْلَةً،
- کُنْتُمْ فِیهَا عِنْدِی غَیْرَ مَحْمُودِینَ،
- وَ لَئِنْ رُدَّ عَلَیْکُمْ أَمْرُکُمْ إِنَّکُمْ لَسُعَدَاءُ.
- وَ مَا عَلَیَّ إِلَّا الْجُهْدُ، وَ لَوْ أَشَاءُ أَنْ أَقُولَ لَقُلْتُ.
- عَفَا اللّهُ عَمَّا سَلَفَ!
متن فارسی
178.از خطبه هاى آن حضرت است درباره وحدانیت خدا و توصیه به پرهیز از دنیاگرایى بعضى گفته اند: امام (علیه السلام) این خطبه را بعد از قتل عثمان و در آغاز خلافتش ایراد فرموده است.
صفات خدا
- هیچ کارى خدا را به خود مشغول نمى سازد (تا از کار دیگرى بازماند) و گذشت زمان، دگرگونى در او ایجاد نمى کند؛
- مکانى او را در بر نمى گیرد، و هیچ زبانى قادر به وصف او نیست؛
- نه تعداد قطره هاى آب ها بر او پنهان مى ماند، و نه عدد ستارگان آسمان
- و نه شماره ذرات خاک که همراه بادها در هوا به پرواز درمى آید؛ نه حرکات مورچگان بر سنگ هاى سخت
- و نه استراحتگاه مورچه هاى ریز در شب هاى تار؛
- و از محل ریزش برگ ها و حرکات پنهان چشم ها آگاه است.
- و گواهى مى دهم که جز او معبودى نیست و همتایى براى او وجود ندارد؛
- و نه شک و تردید در او راه دارد، و نه کفر در دین و آیینش
- و نه مى توان خلقت (باعظمت) او را انکار کرد.
- شهادت کسى که نیّتش راست، درونش پاک،
- یقینش خالص، و میزان عملش (با ایمان و اعمال صالح) سنگین است.
- صفات پیامبر (صلی الله علیه و آله): و گواهى مى دهم که محمّد (صلی الله علیه و آله) بنده و فرستاده
- برگزیده او از میان خلایق است
- که براى تشریح حقایق آیین الهى انتخاب شد
- و به ویژگى هاى خاص اخلاقى آراسته گردید؛
- براى رساندن رسالت هاى کریمانه الهى برگزیده شد
- و نشانه هاى هدایت به وسیله او آشکار گشت
- و تاریکى هاى جهل و ضلالت به برکت وجود او روشنى یافت.
- گناهان و زوال نعمت ها: اى مردم! دنیا آرزومندان و دل بستگان خود را فریب مى دهد
- و از وعده هاى دروغین به علاقه مندان خویش دریغ نمى ورزد
- و بر کسى که بر آن (= دنیا) پیروز گردد سرانجام چیره خواهد شد.
- به خدا سوگند! هرگز ملتى که در ناز و نعمت مى زیستند نعمتشان زوال نیافت، مگر بر اثر گناهانى که مرتکب شدند؛
- زیرا خداوند «هرگز به بندگانش ستم روا نمى دارد»{1}
- و اگر مردم هنگامى که بلاها بر آنان نازل مى شود
- و نعمت ها از آنان سلب مى گردد،
- با صدق نیّت در پیشگاه خدا تضرّع کرده
- و با قلب هاى پر از عشق و محبتِ به خدا، از او درخواست کنند، به یقین آنچه را که از دستشان رفته به آنان باز مى گرداند
- و هر خرابى اى را براى آن ها اصلاح مى کند.
- من از این مى ترسم که شما در جهالت و غفلت فرو روید (همچون دوران جاهلیّت)؛
- زیرا امورى بر شما گذشت که در آن،
- تمایلاتى پیدا کردید که از نظر من پسندیده نبود؛
- ولى اگر امور شما به مسیر اصلى بازگردد سعادتمند خواهید شد.
- وظیفه من جز تلاش و کوشش (براى بازگشت شما به راه راست) نیست و اگر بخواهم، گفتنى ها را مى گویم (و کوتاهى هاى شما را در گذشته، برمى شمرم؛ ولى به دلیل مصالحى صرف نظر مى کنم؛
- فقط مى گویم:) خداوند گذشته را (بر شما) ببخشاید.
