متن عربی

3ـ و فی حدیثه (علیه السلام):

إِنَّ لِلْخُصُومَةِ قُحَماً.

یُرید بالقُحَمِ المَهالِکَ، لأنّها تُقحِم أصحابَها فی المَهالِک والمَتالِف فی الأکثرِ. ومن ذلک «قُحمَةُ الأعراب» و هو أن تُصِیبَهُم السّنةُ فتتعرّق أموالُهم فذلِک تَقَحُّمها فیهم. وقیل فیه وجه آخر: و هو أنها تُقْحِمُهم بِلادَ الرّیف، أی تُحْوِجُهم إلى دُخولِ الحَضَرِ عند مُحُول البَدوِ.

متن فارسی

امام (علیه السلام) فرمود:

خصومت و دشمنى مهلکه هایى دربر دارد.

سید رضى مى گوید: «منظور امام از قُحَم، مهلکه هاست، زیرا خصومت و دشمنى، در اغلب موارد افرادى را که در آن درگیرند به هلاکت و تلف سوق مى دهد و از این باب است که در بعضى از تعبیرات آمده که مى گویند: «قُحْمَة الاعراب» و منظور از آن این است که سال قحطى دامان آن ها را مى گیرد و اموال آن ها را از میان مى برد واین تَقَحُّم و نفوذ آثار خشکسالى در میان آن هاست و در این مورد (قُحْمَة الاعراب) تفسیر دیگرى نیز ذکر شده و آن این است که خشکسالى، روستاییان را از سرزمین خود بیرون فرستاده و هنگامى که بیابان خشک شود آن ها را نیازمند رفتن به مناطق سبز وآباد مى کند».