متن عربی

 22.ومن خطبة له عليه السلام [حين بلغه خبر الناكثين ببيعته] [وفيها يذم عملهم ويلزمهم دم عثمان ويتهدّدهم بالحرب] [ذم الناكثين]
أَلاَ وإِنَّ الشَّيْطَانَ قَدْ ذَمَّرَ حِزْبَهُ وَاسْتَجْلَبَ جَلَبَهُ لِيَعُودَ الجَوْرُ إِلَى أَوْطَانِهِ، وَيَرْجِعَ البِاطِلُ إِلَى نِصَابِهِ وَاللهِ مَا أَنْكَرُوا عَلَيَّ مُنْكَراً، وَلاَ جَعَلُوا بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ نَصِفاً [دم عثمان] وَإِنَّهُمْ لَيَطْلُبُونَ حَقّاً هُمْ تَرَكُوهُ، وَدَماً هُمْ سَفَكُوهُ، فَلَئِنْ كُنْتُ شَرِيكَهُمْ فِيهِ فَإِنَّ لَهُمْ لَنَصِيبَهُمْ مِنْهُ، وَلَئِنْ كَانُوا وَلُوهُ دُوني، فَمَا التَّبِعَةُ إِلاَّ عِنْدَهُمْ، وَإِنَّ أَعْظَمَ حُجَّتِهِمْ لَعَلَى أَنْفُسِهِمْ، يَرْتَضِعُونَ أُمّاً قَدْ فَطَمَتْ وَيُحْيُونَ بِدْعَةً قَدْأُمِيتَتْ.
يا خَيْبَةَ الدَّاعِي! مَنْ دَعَا! وَإِلاَمَ أُجِيبَ! وَإِنِّي لَرَاضٍ بِحُجَّةِ اللهِ عَلَيْهِمْ وَعِلْمِهِ فِيهمْ. [التهديد بالحرب] فَإِنْ أَبَوْا أَعْطَيْتُهُمْ حَدَّ السَّيْفِ، وَكَفَى بِهِ شَافِياً مِنَ البَاطِلِ، وَنَاصَراً لِلْحَقِّ! وَمِنَ العَجَبِ بَعْثُهُمْ إِلَيَّ أَنْ أَبْرُزَ لِلطِّعَانِ! وَأَنْ أصْبِرَ لِلْجِلادِ! هَبِلَتْهُمُ الهَبُولُية! لَقَدْ كُنْتُ وَمَا أُهَدَّدُ بِالحَرْبِ، وَلاَ أُرَهَّبُ بِالضَّرْبِ! وَإِنِّي لَعَلَى يَقِينٍ مِنْ رَبِّي، وَغَيْرِ شُبْهَةٍ مِنْ دِيني.

متن فارسی

خطبه ‏ايست از آن حضرت اين خطبه را هنگاميكه خبر بيعت ‏شكنان به او رسيد،فرموده است. در اين خطبه کردار بيعت‏ شكنان را توبيخ نموده و آنان را به خون عثمان ملزم و تهديد به جنگ مينمايد.
توبيخ بيعت ‏شكنان
آگاه باشيد،شيطان دست ‏به تحريك حزب خود زده، و خود باختگان‏سست عنصر را بسوى خود جلب نموده است، تا ستم بآشيانه‏ هاى خود بر گردد.
و باطل به حد نصابش برسد. سوگند بخدا،اين[پست صفتان رذل سيرت]نه انحرافى از من ديده‏اند كه آنرا بر من بگيرند، و نه ميان من و خودشان عدالت‏ را حاكم قرار داده ‏اند.
خون عثمان
[اين نابخردان]حقى را از من مطالبه ميكنند كه خود رهايش كرده ‏اند، و خونى را از من ميخواهند كه خود آنرا بر زمين ريخته‏ اند، اگر من در ريختن‏ خون عثمان با آنان شركت ورزيده ‏ام،سهمى از آن خون گريبانگير آن نابخردان ‏است، و اگر خود متصدى كشتن عثمان بوده ‏اند،قصاص قتل پايگير خود آنانست، [اين نادانان]بزرگترين دليلى را كه اقامه مى‏كنند بر ضرر خود آنان ‏تمام خواهد گشت. آنان از پستان مادرى مى ‏مكند كه آنانرا از شير خودبريده است. و بدعتى را زنده ميكنند كه مرده است، بيا اى رسوائى ونوميدى به سراغ اين دعوت كننده بيشرم، شگفتا،دعوت كننده كيست! وچه دعوت وقيحى كه از او پذيرفته شد! من به حجت‏ خداوندى درباره آن‏ نابكاران و به علم خداوندى در وضعى كه دارند،رضايت مي دهم
تهديد به جنگ
اگر از عدل و داد امتناع بورزند،لبه شمشير بر آنان عرضه خواهم كرد، اين شمشير دواى شفابخش بيمارى باطل گرايان است و ياور حق، شگفتا،پيام بر من فرستاده و مرا به ميدان نبرد خوانده‏اند! [و ضمنا]مرا به تحمل وشكيبائى در برابر كارزار توصيه كرده‏اند!! بميرند و رامشگران بر ماتمشان
بنشينند. من تاكنون در زندگى‏ام تهديد به جنگ نميشدم. و از زد و خوردبيمى به خود راه نميدادم. من بر مبناى يقين از پروردگارم، و بدون اشتباه‏در دينم حركت ميكنم.
تاديب اغنياء
اى مردم،هيچ كسى از ارتباط با دودمان خود و از دفاع آنان با دست‏و زبانشان بى‏نياز نيست، اگر چه مالدار بوده باشد. دودمان آدمى بزرگترين‏حمايت كنندگان در دنبال او هستند، هيچ كسى چون دودمان آدمى پريشانى‏هاى‏او را مبدل به آسايش نميكند، دودمان آدمى مهربانترين مردم در هنگام فرودآمدن حوادث سخت و ناگوار است، موقعى كه خداوند براى يك انسان زبان‏راستين در ميان مردم منعكس ميكند، براى او بهتر از مالى است كه ديگران‏از او ارث خواهند برد، آگاه باشيد،هيچ يك از شما نبايد از خويشاوندان‏خود كه در فقر و پريشانى بسر ميبرند،منصرف شود، از اينكه فقر و پريشانى ‏او را با چيزى مرتفع بسازد كه اگر آنرا نگهدارى كند نخواهد افزود و اگرانفاقش كند،نخواهد كاست. كسى كه دست كرامت‏خود را از دودمانش ‏بر ميدارد، يكدست او از آنان برداشته مي شود و در مقابل دستهاى فراوانى‏از او برداشته خواهد گشت، هر كه خوى نرم دارد از محبت دائمى دودمانش‏برخوردار خواهد بود.
سيد شريف رضى گفته است:غفيره در اين مورد بمعناى فراوانى و كثرت است.
عرب جمع كثير را جم غفير و جماء غفير ميگويد. در بعضى از نسخه ‏ها بجاى‏ غفيره‏«عفوة من اهل و مال‏»نقل شده است و عفوه ممتاز هر چيز را مي گويند. گفته ميشود:«اكلت عفوة الطعام‏»يعنى ممتاز غذا را خوردم. و چه معناى نيكو و عالى است كه امير المؤمنين (علیه السلام) از جمله و من يقبض‏يده عن عشيرته...اراده فرموده است، زيرا كسى كه خير و سود خود را ازدودمانش دريغ ميدارد،خير و سود يكدست را از آنان مضايقه مي كند. وهنگامي كه بيارى آنان نيازمند باشد و به كمك دسته جمعى آنان محتاج گردد، از يارى او عقب مى ‏نشينند. و از شنيدن صدايش سنگينى در گوش احساس‏ميكنند، در نتيجه از يارى دسته جمعى دست‏هاى فراوان، و پاهاى زياد و فشرده محروم ميگردد.