خانه > آفرینش مخلوقات ( خطبه شماره 163 )
خطبـه ها
نامـــه ها
حکمت ها
غرائب الکلم
متن عربی
163.وَ مِنْ خُطبَةٍ لَهُ عَلیهِ السَّلامُ الخَالِقُ جَلَّ وَ عَلَا
- اَلْحَمْدُ لِلّهِ خَالِقِ الْعِبَادِ، وَ سَاطِحِ الْمِهَادِ،
- وَ مُسِیلِ الْوِهَادِ، وَ مُخْصِبِ النِّجَادِ.
- لَیْسَ لِاَوَّلِیَّتِهِ ابْتِدَاءٌ، وَ لا لِاَزَلِیَّتِهِ انْقِضَاءٌ.
- هُوَ الْاَوَّلُ وَ لَمْ یَزَلْ؛
- وَ الْبَاقِی بِلا أَجَلٍ.
- خَرَّتْ لَهُ الْجِبَاهُ، وَ وَحَّدَتْهُ الشِّفَاهُ.
- حَدَّ الْاَشْیَاءَ عِنْدَ خَلْقِهِ لَهَا إِبَانَةً لَهُ مِنْ شَبَهِهَا.
- لا تُقَدِّرُهُ الْاَوْهَامُ بِالْحُدودِ وَ الْحَرَکَاتِ،
- وَ لا بِالْجَوَارِحِ وَ الْاَدَوَاتِ.
- لا یُقَالُ لَهُ: «مَتَى؟»
- وَ لا یُضْرَبُ لَهُ أَمَدٌ «بِحَتَّى».
- الظَّاهِرُ لا یُقَالُ «مِمَّ؟»
- وَ الْبَاطِنُ لا یُقَالُ «فِیمَ؟»
- لا شَبَحٌ فَیُتَقَصَّى، وَ لا مَحْجُوبٌ فَیُحْوَى.
- لَمْ یَقْرُبْ مِنَ الْاَشْیَاءِ بِالْتِصَاقٍ،
- وَ لَمْ یَبْعُدْ عَنْهَا بِافْتِرَاقٍ،
- وَ لا یَخْفَى عَلَیْهِ مِنْ عِبَادِهِ شُخُوصُ لَحْظَةٍ،
- وَ لا کُرُورُ لَفْظَةٍ،
- وَ لا ازْدِلافُ رَبْوَةٍ،
- وَ لا انْبِسَاطُ خُطْوَةٍ، فِی لَیْلٍ دَاجٍ،
- وَ لا غَسَقٍ سَاجٍ، یَتَفَیَّأُ عَلَیْهِ الْقَمَرُ الْمُنِیرُ،
- وَ تَعْقُبُهُ الشَّمْسُ ذَاتُ النُّورِ فِی الْاُفُولِ وَ الْکُرُورِ،
- وَ تَقَلُّبِ الْاَزْمِنَةِ وَ الدُّهُورِ،
- مِنْ إِقْبَالِ لَیْلٍ مُقْبِلٍ، وَ إِدْبَارِ نَهَارٍ مُدْبِرٍ.
- قَبْلَ کُلِّ غَایَةٍ وَ مُدَّةٍ، وَ کُلِّ إِحْصَاءٍ وَعِدَّةٍ،
- تَعَالَى عَمَّا یَنْحَلُهُ الُمحَدِّدُونَ مِنْ صفَاتِ الْاَقْدَارِ، وَ نِهَایَاتِ الْاَقْطَارِ.
- وَ تَأَثُّلِ الْمَسَاکِنِ، وَ تَمَکُّنِ الْاَمَاکِنِ.
- فَالْحَدُّ لِخَلْقِهِ مَضْرُوبٌ، وَ إِلَى غَیْرِهِ مَنْسُوبٌ.
ابْتِدَاعُ المَخْلُوقِیْنَ
- لَمْ یَخْلُقِ الْاَشْیَاءَ مِنْ أُصُولٍ أَزَلِیَّةٍ،
- وَ لا مِنْ أَوَائِلَ أَبَدِیَّةٍ، بَلْ خَلَقَ مَا خَلَقَ فَأَقَامَ حَدَّهُ،
- وَ صَوَّرَ مَا صَوَّرَ فَأَحْسَنَ صُورَتَهُ.
- لَيْسَ لِشَيْءٍ مِنْهُ امْتِنَاعٌ ،
- وَ لا لَهُ بِطَاعَةِ شَىْءٍ انْتِفَاعٌ.
- عِلْمُهُ بِالْاَمْوَاتِ الْمَاضِینَ کَعِلْمِهِ بِالْاَحْیَاءِ الْبَاقِینَ،
- وَ عِلْمُهُ بِمَا فِی السَّماواتِ الْعُلَى کَعِلْمِهِ بِمَا فِی الْاَرَضِینَ السُّفْلَى.
- منها: أَیُّهَا الْمخْلُوقُ السَّوِیُّ،
- وَ الْمُنْشَأُ الْمَرْعِیُّ فِی ظُلُمَاتِ الْاَرْحَامِ،
- وَ مُضَاعَفَاتِ الْاَسْتَارِ.
- بُدِئْتَ «مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ طِینٍ»،
- وَ وُضِعْتَ «فِی قَرَارٍ مَکِینٍ، إِلَى قَدَرٍ مَعْلُومٍ»، وَ أَجَلٍ مَقْسُومٍ.
- تَمُورُ فِی بَطْنِ أُمِّکَ جَنِیناً لا تُحِیرُ دُعَاءً،
- وَ لا تَسْمَعُ نِدَاءً.
- ثُمَّ أُخْرِجْتَ مِنْ مَقَرِّکَ إِلَى دَارٍ لَمْ تَشْهَدْهَا،
- وَ لَمْ تَعْرِفْ سُبُلَ مَنَافِعِها.
- فَمَنْ هَدَاکَ لاِجْتِرَارِ الْغِذَاءِ مِنْ ثَدْیِ أُمِّکَ؟
- وَ عَرَّفَکَ عِنْدَ الْحَاجَةِ مَوَاضِعَ طَلَبِکَ وَ إرَادَتِکَ!
- هَیْهَاتَ، إِنَّ مَنْ یَعْجِزُ عَنْ صِفَاتِ ذِی الْهَیْئَةِ وَ الْاَدَوَاتِ،
- فَهُوَ عَنْ صِفَاتِ خَالِقِهِ أَعْجَزُ !
- وَ مِنْ تَنَاوُلِهِ بِحُدُودِ الْمَخْلُوقِینَ أَبْعَدُ!
متن فارسی
163.از خطبه هاى آن حضرت است درباره صفات خدا
- ستایش، مخصوص خداوندى است که آفریدگار بندگان است؛ خداوندى که گستراننده زمین،
- جارى کننده سیل در رودخانه ها و رویاننده گیاهان بر کوه ها و تپّه هاست.
- نه براى اوّل بودن او آغازى است و نه براى ازلیّتش پایانى.
- آغازى است که همواره بوده
- و پایانى است که سرآمدى ندارد.
- پیشانى ها در برابر عظمتش به خاک افتاده و لب ها به یگانگى اش گشوده شده است.
- براى هر مخلوقى به هنگام آفرینش، حدّى قرار داد تا با وجود مقدّسش شباهت نیابد.
- افکار و اندیشه ها هرگز نمى توانند با حدود و حرکات
- و نه با اعضا و ابزار، اندازه و حدّى براى او بیان کنند.
- هرگز درباره او نتوان گفت: کى (به وجود آمده)؟
- و برایش سرآمدى نیست که گفته شود: تا کى (باقى است)؟
- آشکارى است که درباره اش نتوان گفت: از چه چیز عیان شده است؟
- و مخفى و پنهانى است که نمى توان گفت: در چه چیز پنهان شده است؟
- او نه جسم قابل رؤیت است که بتوان انتهایش را جستجو کرد و نه پوشیده و پنهان است که چیزى بر آن محیط باشد.
- نزدیکى او به موجودات آن چنان نیست که به آن ها چسبیده باشد
- و دورى او از آن ها آن گونه نیست که از آن ها جدا گردد!
- نگاه هاى خیره بندگان از او پنهان نیست
- و نه تکرار الفاظ (بر زبان آن ها)،
- نه نزدیک شدن به تپّه ها و بالا رفتن از آن ها
- و نه برداشتن گام هاى بلند در شب هاى ظلمانى.
- شب هایى که (سرانجام) ماه درخشان بر آن مى تابد (و از ظلمت آن مى کاهد)
- و خورشید نورانى در غروب و طلوع، ماه را تعقیب مى کند
- علم او در تغییرات و دگرگونى هاى زمان ها و روزگاران
- از روى آوردن شب و پشت کردن روز نافذ است.
- (و دامنه علمش به قدرى گسترده است که) پیش از پایان و سرآمد هر چیز و قبل از احصا و شمارش آن ها از همه آگاهى داشته و دارد، وچیزى بر او مخفى و پنهان نیست،
- از آنچه محدودکنندگانش به او نسبت مى دهند از نظر اندازه و ابعاد
- و استقرار در مسکن و جایگزین شدن در مکان، برتر است
- (چرا که) حدّ و اندازه مخصوص آفریده هاى اوست و مربوط به غیر او.
آفرینش مخلوقات (ابداع در خلقت)
- خداوند، اشیا را از اصول و موادى که ازلى و ابدى باشند نیافرید،
- بلکه آنچه آفرید (همه بى سابقه بود و) براى هر یک حدّى قرار داد
- و به آنچه صورت بخشید، تصویر زیبایى داد.
- هیچ چیز در برابر قدرتش یاراى مقاومت ندارد
- و از اطاعت کسى یا چیزى نفعى عاید او نمى شود،
- علم او به مردگان پیشین همچون علمش به زندگان باقى است
- و دانش او به آنچه در آسمان هاى بالاست همچون دانش اوست به آنچه در طبقات پایین زمین است.
- اسرار آفرینش انسان: اى مخلوقى که با اندام متناسب آفریده شده اى
- و در محیط محفوظى، در تاریکى هاى رحم
- و در پرده هاى تودرتوى متعدّد
- پرورش یافته اى، «آفرینش تو از عصاره گِل آغاز شد
- و در جایگاه مطمئن و محفوظى تا حدّ معیّن و سرآمد مشخصى قرار داده شدى»،{1}
- در آن هنگام که در شکم مادر مشغول حرکت بودى در حالى که نه قدرت پاسخگویى داشتى
- و نه توانایى شنیدن سخنى.
- سپس از جایگاه خود به سرایى که هرگز آن را مشاهده نکرده بودى
- و راهِ به دست آوردن منافعش را نمى شناختى فرستاده شدى
- (بگو:) چه کسى تو را براى به دست آوردن غذا به مکیدن پستان مادرت هدایت کرد؟
- و چه کسى موارد نیازها و مقصودت را به تو معرفى نمود؟
- هیهات! آن کس که از وصف موجوداتى که داراى شکل و اندام و اعضاى پیکرند ناتوان است
- از وصف خالق خویش ناتوان تر مى باشد
- و از شناخت او از طریق صفات مخلوقات دورتر است.
قبلی بعدی
