خانه > هنگام تلاوت آیه «یا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم» ( خطبه شماره 223 )
خطبـه ها
نامـــه ها
حکمت ها
غرائب الکلم
متن عربی
223.وَ مِنَ الْکَلَام لَه علیه السلام قَالَهُ عِنْدَ تِلَاوَتِهِ: (یَا أَیُّهَا الْاِنْسَانُ مَا غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَرِیمِ)
- أَدْحَضُ مَسْؤُولٍ حُجَّةً،
- وَ أَقْطَعُ مُغْتَرٍّ مَعْذِرَةً،
- لَقَدْ أَبْرَحَ جَهَالَةً بِنَفْسِهِ.
- یَا أَیُّهَا الْاِنْسَانُ، مَا جَرَّأَکَ عَلَى ذَنْبِکَ،
- وَ مَا غَرَّکَ بِرَبِّکَ، وَ مَا أَنَّسَکَ بِهَلَکَةِ نَفْسِکَ؟
- أَمَا مِنْ دَائِکَ بُلُولٌ،
- أَمْ لَیْسَ مِنْ نَوْمَتِکَ یَقَظَةٌ؟
- أَمَا تَرْحَمُ مِنْ نَفْسِکَ مَا تَرْحَمُ مِنْ غَیْرِکَ؟
- فَلَرُبَّما تَرَى الضَّاحِیَ مِنْ حَرِّ الشَّمْسِ فَتُظِلُّهُ،
- أَوْ تَرَى الْمُبْتَلِیَ بِأَلَمٍ یُمِضُّ جَسَدَهُ فَتَبْکِی رَحْمَةً لَهُ!
- فَمَا صَبَّرَکَ عَلَى دَائِکَ، وَ جَلَّدَکَ عَلَى مُصَابِکَ،
- وَ عَزَّاکَ عَنِ الْبُکَاءِ عَلَى نَفْسِکَ وَ هِیَ أَعَزُّ الْاَنْفُسِ عَلَیْکَ!
- وَ کَیْفَ لا یُوقِظُکَ خَوْفُ بَیَاتِ نِقْمَةٍ، وَ قَدْ تَوَرَّطْتَ بِمَعَاصِیهِ مَدَارِجَ سَطَوَاتِهِ!
- فَتَدَاوَ مِنْ دَاءِ الْفَتْرَةِ فِی قَلْبِکَ بِعَزِیمَةٍ،
- وَ مِنْ کَرَى الْغَفْلَةِ فِی نَاظِرِکَ بِیَقْظَةٍ، وَ کُنْ لِلّهِ مُطِیعاً، وَ بِذِکْرِهِ آنِساً.
- وَ تَمَثَّلْ فِی حَالِ تَوَلِّیکَ عَنْهُ إِقْبَالَهُ عَلَیْکَ،
- یَدْعُوکَ إِلَى عَفْوِهِ، وَ یَتَغَمَّدُکَ بِفَضْلِهِ،
- وَ أَنْتَ مُتَوَلٍّ عَنْهُ إِلَى غَیْرِهِ، فَتَعَالَى مِنْ قَوِیٍّ مَا أَکْرَمَهُ!
- وَ تَوَاضَعْتَ مِنْ ضَعِیفٍ مَا أَجْرَأَکَ عَلَى مَعْصِیَتِهِ!
- وَ أَنْتَ فِی کَنَفِ سِتْرِهِ مُقِیمٌ،
- وَ فِی سَعَةِ فَضْلِهِ مُتَقَلِّبٌ!
- فَلَمْ یَمْنَعْکَ فَضْلَهُ، وَ لَمْ یَهْتِکْ عَنْکَ سِتْرَهُ،
- بَلْ لَمْ تَخْلُ مِنْ لُطْفِهِ مَطْرِفَ عَیْنٍ فِی نِعْمَةٍ یُحْدِثُهَا لَکَ،
- أَوْ سَیِّئَةٍ یَسْتُرُهَا عَلَیْکَ، أَوْ بِلِیَّةٍ یَصْرِفُهَا عَنْکَ!
- فَمَا ظَنُّکَ بِهِ لَوْ أَطَعْتَهُ!
- وَ ایْمُ اللّهِ لَوْ أَنَّ هذِهِ الصِّفَةَ کانَتْ فِی مُتَّفِقَین فِی الْقَوَّةِ،
- مُتَوَازِیَین فِی الْقُدْرَةِ، لَکُنْتَ أَوَّلَ حَاکِمٍ عَلَى نَفْسِکَ بِذَمِیمِ الْاَخْلاَقِ،
- وَ مَسَاوِیءِ الْاَعْمَالِ.
- وَ حَقّاً أَقُولُ! مَا الدُّنْیَا غَرَّتْکَ، وَ لکِنْ بِهَا اغْتَرَرْتَ،
- وَ لَقَدْ کَاشَفَتْکَ الْعِظَاتِ، وَ آذَنَتْکَ عَلَى سَوَاءٍ،
- وَ لَهِیَ بِمَا تَعِدُکَ مِنْ نُزُولِ الْبَلَاءِ بِجِسْمِکَ،
- وَ النَّقْصِ فِی قُوَّتِکَ، أَصْدَقُ وَ أَوْفَى مِنْ أَنْ تَکْذِبَکَ،
- أَوْ تَغُرَّکَ، وَ لَرُبَّ نَاصِحٍ لَهَا عِنْدَکَ مُتَّهَمٌ،
- وَ صَادِقٍ مِنْ خَبَرِهَا مُکَذَّبٌ، وَ لِئَنْ تَعَرَّفْتَهَا فِی الدِّیَارِ الْخَاوِیَةِ،
- وَ الرُّبُوعِ الْخَالِیَةِ، لَتَجِدَنَّهَا مِنْ حُسْنِ تَذْکِیرِکَ،
- وَ بَلاَغِ مَوْعِظَتِکَ،بِمَحَلَّةِ الشَّفِیقِ عَلَیْکَ، وَ الشَّحِیحِ بِکَ!
- وَ لَنِعْمَ دَارُ مَنْ لَمْ یَرْضَ بِهَا دَاراً،
- وَ مَحَلُّ مَنْ لَمْ یُوَطِّنْهَا مَحَلاً!
- وَ إِنَّ السُّعَدَاءَ بِالدُّنْیَا غَداً هُمُ الْهَارِبُونَ مِنْهَا الْیَوْمَ.
- إِذَا رَجَفَتِ الرَّاجِفَةُ، وَ حَقَّتْ بِجَلاَئِلِهَا الْقِیَامَةُ،
- وَ لَحِقَ بِکُلِّ مَنْسَکٍ أَهْلُهُ، وَ بِکُلِّ مَعْبُودٍ عَبَدَتُهُ،
- وَ بِکُلِّ مُطَاعٍ أَهْلُ طَاعَتِهِ،
- فَلَمْ یُجْزَ فِی عَدْلِهِ وَ قِسْطِهِ یَوْمَئِذٍ خَرْقُ بَصَرٍ فِی الْهَوَاءِ،
- وَ لا هَمْسُ قَدَمٍ فِی الْاَرْضِ إِلَّا بِحَقِّهِ.
- فَکَمْ حُجَّةٍ یَوْمَ ذَاکَ دَاحِضَةٌ، وَ عَلاَئِقِ عُذْرٍ مُنْقَطِعَةٌ.
- فَتَحَرَّ مِنْ أَمْرِکَ مَا یَقُومُ بِهِ عُذْرُکَ،
- وَ تَثْبُتُ بِهِ حُجَّتُکَ، وَ خُذْ مَا یَبْقَى لَکَ مِمَّا لا تَبْقَى لَهُ،
- وَ تَیَسَّرْ لِسَفَرِکَ؛ وَشِمْ بَرْقَ النَّجَاةِ؛وَ ارْحَلْ مَطَایَا التَّشْمِیرِ.
متن فارسی
223.از سخنان آن حضرت به هنگام تلاوت آیه شریفه «(یَا أَیُّهَا الانسَانُ مَا غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَرِیمِ)؛ اى انسان چه چیز تو را در برابر پروردگار کریمت مغرور ساخته است؟»
- هشدار در مورد غرور و خواب غفلت: این انسان (در برابر گناهانى که انجام مى دهد) نادرست ترین دلیل را براى خود اقامه مى کند
- و این بى خبر مغرور به بدترین عذر متوسّل مى شود،
- چرا که درباره خود بیشترین جهالت را دارد!
- اى انسان! چه چیز تو را به گناهت جسور ساخته
- و چه چیز تو را در مقابل پروردگارت مغرور کرده و چه چیز تو را به هلاکت خویش علاقه مند نموده است؟
- آیا درد تو درمان ندارد
- یا براى این خوابت بیدارى نیست؟
- چرا آن گونه که به دیگران رحم مى کنى به خودت رحم نمى کنى؟!
- کسى را در دل آفتاب سوزان مى بینى و در برابر حرارت آن بر او سایه مى افکنى
- یا بیمارى را مشاهده مى کنى که درد جانکاهى بدنش را سخت آزرده و از روى ترحّم بر او مى گریى (پس چرا درباره خود بى تفاوت هستى؟).
- چه چیز تو را در برابر این بیمارى ات شکیبا ساخته و در برابر مصائب خود صبور کرده و از گریه بر خویشتن بازداشته است؟!
- در حالى که هیچ چیز براى تو عزیزتر از نفس خودت نیست.
- چگونه ترس از بلاها و عذاب هاى شبانه تو را بیدار نکرده در حالى که بر اثر معصیت الهى، هر روز، خود را به مرحله شدیدترى از خشم خدا مى افکنى؟!
- حال که چنین است بیمارى سستى دل خود را با داروى تصمیم و عزم راسخ مداوا کن
- و این خواب غفلتى را که چشمت را فروگرفته با بیدارى برطرف ساز، بنابراین مطیع خداوند باش و با یاد او انس گیر!
- محاکمه خویشتن: خوب تصوّر کن: در همان هنگام که تو از خداى خود روى مى گردانى،
- او (با دادن انواع نعمتها) به تو روى مى آورد، او تو را به عفو و بخشش خویش فرامى خواند و در زیر پوشش فضل و رحمتش قرار مى دهد
- در حالى که تو همچنان به او پشت کرده و به غیر او روى مى آورى. بزرگ و بلندمرتبه است خدایى که با آن همه قدرت و قوت، این قدر کریم است؛
- ولى تو با آن حقارت و ضعف، این اندازه براى معصیت او جسور هستى
- در حالى که در پناه پرده پوشى او قرار دارى
- و در فراخناى فضل و رحمتش در حرکت هستى.
- (با این همه نافرمانى) تو را از فضل خویش بازنداشته و پرده گناهانت را ندریده است،
- بلکه حتى یک چشم بر هم زدن از لطف او دور نشده اى، یا در نعمتى قرار دارى که براى تو فراهم ساخته
- و یا در گناهى که پرده بر آن افکنده و یا بلا و مصیبتى که از تو دور کرده است.
- آرى، با این همه گناه که دارى این گونه به تو محبّت دارد، حال درباره او چه فکر مى کنى اگر اطاعتش مى کردى؟
- به خدا سوگند! اگر این وضعى که تو با خدا دارى (که پیوسته عصیانش را مى کنى و او همواره لطف و محبّت مى کند)
- در میان دو نفر که در نیرو و توان مساوى بودند وجود داشت تو نخستین کسى بودى که خود را به سبب اخلاق ناپسند و کردار بد، محکوم و نکوهش مى کردى (به یقین اگر این وضع میان مولا وعبد باشد به طریق اولى نکوهیده تر است).
- دنیا بهترین واعظ: حق مى گویم: دنیا تو را فریب نداده، این تو هستى که به آن فریفته و مغرور شده اى (و خود را فریب داده اى)،
- دنیا پندهاى فراوانى دارد که پرده از روى واقعیت خود براى تو برداشته و تو را به عدل و انصاف فراخوانده است.
- دنیا با هشدارهایى که از طریق نزول بلا و آفات در جسمت
- و کاستن از قوا و نیرویت به تو مى دهد راستگوتر و وفادارتر از آن است که به تو دروغ گوید یا فریبت دهد.
- چه بسیار نصیحت کنندگانى درباره دنیا که نزد تو متهم اند
- و چه بسیار راستگویانى در مورد اخبار دنیا که از سوى تو تکذیب مى شوند. اگر حال دنیا را در مناطق ویران شده
- و خانه هاى خالى از سکنه جستجو کنى، به یقین آن را یادآورى کننده اى نیکو و واعظى گویا مى یابى
- همچون دوستى مهربان که از رسیدن اندوه به تو به شدّت ناراحت مى شود.
- دنیا چه سراى خوبى است براى کسى که آن را خانه همیشگى خود نداند
- و چه محلّ نیکویى است براى کسى که آن را وطن خود برنگزیند.
- (آرى!) سعادتمندان به وسیله دنیا در قیامت، کسانى هستند که امروز از آن مى گریزند.
- روز رستاخیز: در آن زمان که آن لرزه سخت و سنگین روى دهد (و نفخه صور واقع شود) و قیامت با تمام حوادث بزرگ و وحشتناکش تحقق یابد
- و اهل هر مذهب و معبدى به آن ملحق شود و بندگان هر معبودى به او بپیوندند
- و هر اطاعت کننده اى به مطاعش ملحق شود،
- در آن هنگام در صحنه عدل و قسط پروردگار (همه اعمال) حتى چشمى که برخلاف حق به آسمان گشوده شده
- و گامى که آهسته (به ظلم) در زمین برداشته شده، به حق و عادلانه پاداش داده مى شوند.
- در آن روز چه بسیار دلیل هایى که ابطال مى گردد و چه دستاویزهاى عذرى که قطع مى شود.
- حال که چنین است کوشش کن تا چیزى به دست آورى که عذر تو را موجه سازد
- و حجت و دلیل خویش را با آن استوار سازى. چیزى به دست آور که براى تو باقى بماند، در برابر آنچه تو براى آن باقى نمى مانى.
- (با تهیّه زاد و توشه) براى سفر آخرت آماده شو، و چشم به برق نجات (و دلیل راه) بدوز و مرکب راهوار خود را براى این سفر آماده ساز
- و باروبنه خویش را بر آن ببند!
قبلی بعدی
