متن عربی

ص : (59)
17-  و من كلام له ( عليه السلام ) في صفة من يتصدى للحكم بين الأمة و ليس لذلك بأهل و فيها أبغض الخلائق إلى اللّه صنفان :
الصنف الأول :
إنَّ أَبْغَضَ الْخَلَائِقِ إِلَى اللَّهِ رَجُلَانِ رَجُلٌ وَكَلَهُ اللَّهُ إِلَى نَفْسِهِ فَهُوَ جَائِرٌ عَنْ قَصْدِ السَّبِيلِ مَشْغُوفٌ بِكَلَامِ بِدْعَةٍ وَ دُعَاءِ ضَلَالَةٍ فَهُوَ فِتْنَةٌ لِمَنِ افْتَتَنَ بِهِ ضَالٌّ عَنْ هَدْيِ مَنْ كَانَ قَبْلَهُ مُضِلٌّ لِمَنِ اقْتَدَى بِهِ فِي حَيَاتِهِ وَ بَعْدَ وَفَاتِهِ حَمَّالٌ خَطَايَا غَيْرِهِ رَهْنٌ بِخَطِيئَتِهِ .
الصنف الثاني :
وَ رَجُلٌ قَمَشَ جَهْلًا مُوضِعٌ فِي جُهَّالِ الْأُمَّةِ عَادٍ فِي أَغْبَاشِ الْفِتْنَةِ عَمٍ بِمَا فِي عَقْدِ الْهُدْنَةِ قَدْ سَمَّاهُ أَشْبَاهُ النَّاسِ عَالِماً وَ لَيْسَ بِهِ بَكَّرَ فَاسْتَكْثَرَ مِنْ جَمْعٍ مَا قَلَّ مِنْهُ خَيْرٌ مِمَّا كَثُرَ حَتَّى إِذَا ارْتَوَى مِنْ مَاءٍ آجِنٍ وَ اكْتَثَرَ مِنْ غَيْرِ طَائِلٍ جَلَسَ بَيْنَ النَّاسِ قَاضِياً ضَامِناً لِتَخْلِيصِ مَا الْتَبَسَ عَلَى غَيْرِهِ فَإِنْ نَزَلَتْ بِهِ إِحْدَى الْمُبْهَمَاتِ هَيَّأَ لَهَا حَشْواً رَثًّا مِنْ رَأْيِهِ ثُمَّ قَطَعَ بِهِ فَهُوَ مِنْ لَبْسِ الشُّبُهَاتِ فِي مِثْلِ نَسْجِ الْعَنْكَبُوتِ لَا يَدْرِي أَصَابَ أَمْ أَخْطَأَ فَإِنْ أَصَابَ خَافَ أَنْ يَكُونَ قَدْ أَخْطَأَ وَ إِنْ أَخْطَأَ رَجَا أَنْ يَكُونَ قَدْ أَصَابَ جَاهِلٌ خَبَّاطُ جَهَالَاتٍ عَاشٍ رَكَّابُ عَشَوَاتٍ لَمْ يَعَضَّ عَلَى الْعِلْمِ
ص : (60)
بِضِرْسٍ قَاطِعٍ يَذْرُو الرِّوَايَاتِ ذَرْوَ الرِّيحِ الْهَشِيمَ لَا مَلِيٌّ وَ اللَّهِ بِإِصْدَارِ مَا وَرَدَ عَلَيْهِ وَ لَا أَهْلٌ لِمَا قُرِّظَ بِهِ لَا يَحْسَبُ الْعِلْمَ فِي شَيْ‏ءٍ مِمَّا أَنْكَرَهُ وَ لَا يَرَى أَنَّ مِنْ وَرَاءِ مَا بَلَغَ مَذْهَباً لِغَيْرِهِ وَ إِنْ أَظْلَمَ عَلَيْهِ أَمْرٌ اكْتَتَمَ بِهِ لِمَا يَعْلَمُ مِنْ جَهْلِ نَفْسِهِ تَصْرُخُ مِنْ جَوْرِ قَضَائِهِ الدِّمَاءُ وَ تَعَجُّ مِنْهُ الْمَوَارِيثُ إِلَى اللَّهِ أَشْكُو مِنْ مَعْشَرٍ يَعِيشُونَ جُهَّالًا وَ يَمُوتُونَ ضُلَّالًا لَيْسَ فِيهِمْ سِلْعَةٌ أَبْوَرُ مِنَ الْكِتَابِ إِذَا تُلِيَ حَقَّ تِلَاوَتِهِ وَ لَا سِلْعَةٌ أَنْفَقُ بَيْعاً وَ لَا أَغْلَى ثَمَناً مِنَ الْكِتَابِ إِذَا حُرِّفَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَ لَا عِنْدَهُمْ أَنْكَرُ مِنَ الْمَعْرُوفِ وَ لَا أَعْرَفُ مِنَ الْمُنْكَرِ .

متن فارسی

ص   53
امام على عليه السلام در صفت كسى كه قبول رياست مى كند و شايستگى ندارد اين چنين مى فرمايد: بدترين مردم در نظر خدا دو دسته اند:

1-  فردى كه خدا او را بخودش واگذار كرده (و به او كمك فكرى نمى كند) چنين فردى از راه راست منحرف مى گردد به بدعت و مطالب انحرافى علاقمند و آلوده مى شود. چنين فردى وسيله آشوبگرى كسانى است كه بدام او بيفتند. از
ص   54
مسير هدايت گذشتگان گمراه گرديده موجب انحراف كسانى است كه در زمان زندگى و مرگ او از وى پيروى كنند. اشتباهات ديگران را بدوش مى گيرد و گرو گناهان خويش است. 2-  فردى كه در نادانى فرو رفته و در جايگاه نادانان ملت قرار گرفته و در گمراهى مردم كوشاست. امتيازات پيمان صلح را درك نمى كند، مشابه چنين فردى را مردم دانشمند مى دانند كه دانشمند نيست. صبح كه مى شود دنبال اضافه كردن چيزى (دنيا) است كه كمتر آن بيشتر از زياد آن است. آن قدر زياده روى مى كند تا از آب متعفن خود را سيراب گرداند و از مطالب بيهوده ذخيره سازد. در ميان مردم به قضاوت و حل مشكلات كه ضامن آن گرديده مى نشيند اگر مطلب مبهمى پيش آمد رأى ضعيف و نظر بى ارزشى مى دهد و از روى قطع هم نظر خود را صادر مى كند. چنين فردى در مسائل مبهم مثل تنيدن عنكبوت است نمى داند عملش صحيح است يا غلط اگر كارش صحيح باشد مى ترسد خطا كرده باشد و اگر اشتباه كرده باشد اميدوار است كارش صحيح باشد. نادان است و در نادانى ها اشتباهكار. خودش شبكور است و بر شتر شبكور هم سوار مى شود. چون نادان است در مطلب قاطعيت ندارد. همانند باد كه برگ ها را پراكنده مى سازد بدون فائده، او هم روايات را پخش مى سازد (ضعيف و صحيح را مخلوط عرضه مى كند.) بخدا سوگند ظرفيت پخش آنچه را كه به دستش مى رسد ندارد و از اهليت براى آنچه در اختيارش گذاشته مى شود برخوردار نيست. اگر چيزى را نمى داند گمان نمى كند كه ديگرى بداند، فكر نمى كند نظر ديگرى غير از آنچه مى داند وجود داشته باشد. اگر مطلبى را نداند پنهان مى سازد كه ضعف او آشكار نگردد. خونهاى ريخته شده از ظلم قضاوتش به فرياد آمده و
ص   55
ميراث مردگان (كه به ناحق تقسيم شده) از ملتى كه در ميان نادانان قرار گرفته اند به ناله افتاده اند. اينان گمراه جان مى دهند. قرآنى كه خوب تلاوت شود در نظرشان بى ارزشترين چيز است و چيزى در نظرشان با ارزش تر از قرآن آن موقعى كه تحريفش كنند نيست. در نظرشان بدتر از معروف چيزى نيست و خوب تر از منكر براى آنها يافت نمى شود.