متن عربی

131- وَ قَالَ (عليه السلام): وَ قَدْ سَمِعَ رَجُلًا يذُمُّ الدُّنْيا: أَيهَا الذَّامُّ لِلدُّنْيا الْمُغْتَرُّ بِغُرُورِهَا الْمَخْدُوعُ بِأَبَاطِيلِهَا أَ تَغْتَرُّ بِالدُّنْيا ثُمَّ تَذُمُّهَا أَنْتَ الْمُتَجَرِّمُ عَلَيهَا أَمْ هِي الْمُتَجَرِّمَةُ عَلَيک مَتَى اسْتَهْوَتْک أَمْ مَتَى غَرَّتْک أَ بِمَصَارِعِ آبَائِک مِنَ الْبِلَى أَمْ بِمَضَاجِعِ أُمَّهَاتِک تَحْتَ الثَّرَى کمْ عَلَّلْتَ بِکفَّيک وَ کمْ مَرَّضْتَ بِيدَيک تَبْتَغِي لَهُمُ الشِّفَاءَ وَ تَسْتَوْصِفُ لَهُمُ الْأَطِبَّاءَ غَدَاةَ لَا يغْنِي عَنْهُمْ دَوَاؤُک وَ لَا يجْدِي عَلَيهِمْ بُکاؤُک لَمْ ينْفَعْ أَحَدَهُمْ إِشْفَاقُک وَ لَمْ تُسْعَفْ فِيهِ بِطَلِبَتِک وَ لَمْ تَدْفَعْ عَنْهُ بِقُوَّتِک وَ قَدْ مَثَّلَتْ لَک بِهِ الدُّنْياا نَفْسَک وَ بِمَصْرَعِهِ مَصْرَعَک إِنَّ الدُّنْيا دَارُ صِدْقٍ لِمَنْ صَدَقَهَا وَ دَارُ عَافِيةٍ لِمَنْ فَهِمَ عَنْهَا وَ دَارُ غِنًى لِمَنْ تَزَوَّدَ مِنْهَا وَ دَارُ مَوْعِظَةٍ لِمَنِ اتَّعَظَ بِهَا مَسْجِدُ أَحِبَّاءِ اللَّهِ وَ مُصَلَّى مَلَائِکةِ اللَّهِ وَ مَهْبِطُ وَحْي اللَّهِ وَ مَتْجَرُ أَوْلِياءِ اللَّهِ اکتَسَبُوا فِيهَا الرَّحْمَةَ وَ رَبِحُوا فِيهَا الْجَنَّةَ فَمَنْ ذَا يذُمُّهَا وَ قَدْ آذَنَتْ بِبَينِهَا وَ نَادَتْ بِفِرَاقِهَا وَ نَعَتْ نَفْسَهَا وَ أَهْلَهَا فَمَثَّلَتْ لَهُمْ بِبَلَائِهَا الْبَلَاءَ وَ شَوَّقَتْهُمْ بِسُرُورِهَا إِلَى السُّرُورِ رَاحَتْ بِعَافِيةٍ وَ ابْتَکرَتْ بِفَجِيعَةٍ تَرْغِيباً وَ تَرْهِيباً وَ تَخْوِيفاً وَ تَحْذِيراً فَذَمَّهَا رِجَالٌ غَدَاةَ النَّدَامَةِ وَ حَمِدَهَا آخَرُونَ يوْمَ الْقِيامَةِ ذَکرَتْهُمُ الدُّنْيا فَتَذَکرُوا وَ حَدَّثَتْهُمْ فَصَدَّقُوا وَ وَعَظَتْهُمْ فَاتَّعَظُوا.

متن فارسی

اميرالمومنين (عليه السلام) در هنگامى که سخن مردى را که دنيا را نکوهش مى کرد، شنيد، فرمود:  اى نکوهش کننده دنيا که خود فريب وعده هاى دروغ آن را خورده اى  و به نويدهاى باطل آن، در خدعه و نيرنگ قرار گرفته اى، و با اين حال به بدگويى از آن پرداخته اى،  آيا فريب دنيا را مى خورى، سپس از آن بدگويى مى کنى؟  آيا تو بر دنيا ادعاى جرم و گناه مى کنى يا دنيا چنين ادعايى بر تو دارد ؟  در چه زمان دنيا تو را به لغزش و سرگردانى وادار کرد و در چه وقت تو را فريب داد؟  آيا به گورهاى پدرانت که جسدهاى آنان در آن پوسيده گرديده و از هم گسيخته شده يا با نشان دادن خوابگاههاى مادرانت در زير خاک تيره، تو را فريب داده است؟  چه بسيار بيمارانى را که با دستهاى خود به آنها خدمت کردى (تا بهبودى يابند) و چه بسيار بيمارانى که با دستهاى خود به پرستارى از ايشان پرداختى،  که خواهان شفا يافتن آنان بودى و از پزشکان درخواست مى کردى داروهايى را که براى آن بيماران سودمند است وصف کنند و به تو نشان دهند،  (اما) بيمناکى تو از بهبودى نيافتن آنها (يا مهربانى تو نسبت به آنها) به حال هيچيک از ايشان سودى نداشت  و به آنچه مى خواستى (که بيمار شفا يابد) کامياب نشدى  و با نيرو و کوشش خود، نتوانستى جلو بيمارى بيماران بگيرى.

 همانا دنيا آن بيماران را براى تو مثال و نمونه اى ساخت (تا خود را با آنان بسنجى) و از پا افتادن و درگذشت ايشان را مثالى براى از پا افتادن و درگذشت او قرار داد.
 به راستى دنيا سراى صدق و راستى است براى کسى که آن را راست بداند (و از آنچه در آن مى بيند، عبرت بگيرد) و سراى عافيت و سلامتى است براى کسى که عافيت را از آن بفهمد و دريابد  (از آنچه در دنيا مى گذرد پند بياموزد تا در دنيا و آخرت در عافيت باشد) و سراى بى نيازى است براى کسى که از آن (براى آخرت) توشه بيندوزد، و سراى پند گرفتن است براى کسى که در آن پند بياموزد.
 دنيا محل نمازگزاردن و سجده کردن دوستان خدا و محل اداى نماز فرشتگان خداست،  دنيا، مکان فرود آمدن وحى خدا (به پيامبران) و جاى داد و ستد دوستان خداست،  که رحمت خدا را در آن (با انجام کارهاى نيک) به دست آوردند و بهشت را سود بردند،  بنابراين، کيست آن که دنيا را مذمت مى کند در حالى که همانا دنيا جدايى خود را از وى اعلام داشته  و به مفارقت خود از او ندا در داده (که انسان مى بيند د يگران به تدريج از جهان مى روند و خود او نيز ناگزير خواهد رفت) و از مرگ و نابودى خود و اهلش به همه خبر داده است،  دنيا، رنج خود را نمونه و مثالى براى مردم از رنج و عذاب دوزخ قرار داده  و با سرورى که در دنيا حاصل مى گردد مردم را به سرور جاودانى آخرت تشويق فرموده است،  (ديگر آنکه دنيا) شامگاهان قرين عافيت است و بامدادان، مصيبت و فاجعه به بار مى آورد،  (اين حالتهاى گوناگون دنيا) براى ترغيب مردم است تا به سوى خدا بروند و ترساندن آنها از اينکه به عذاب گرفتار شوند و براى بيم دادن و بر حذر داشتن آنهاست تا به نافرمانى اوامر الهى نپردازند.
 بنابراين مردمانى که فردا (ظ- در آخرت) از اعمال زشت خود پشيمان مى گردند دنيا را نکوهش مى کنند (و آن را علت زشتکارى خود به حساب مى آورند) مردمانى ديگر در روز قيامت دنيا را مى ستايند  که پندهاى خود را به آنها يادآورى کرد و ايشان پند آموختند  و آنان را از طبيعت خود آگاه ساخت، و آنها اين آگاهى را، راست دانستند، و آنان را موعظه کرد، آن را پذيرفتند.