متن عربی
(155) (و من كلام له ( عليه السلام ) (خاطب به أهل البصرة على جهة اقتصاص الملاحم)
- فَمَنِ اسْتَطَاعَ عِنْدَ ذَلِكَ أَنْ يَعْتَقِلَ نَفْسَهُ عَلَى اللَّهِ فَلْيَفْعَلْ
- فَإِنْ أَطَعْتُمُونِي فَإِنِّي حَامِلُكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ عَلَى سَبِيلِ الْجَنَّةِ
- وَ إِنْ كَانَ ذَا مَشَقَّةٍ شَدِيدَةٍ وَ مَذَاقَةٍ مَرِيرَةٍ
- وَ أَمَّا فُلَانَةُ فَأَدْرَكَهَا رَأْيُ النِّسَاءِ
- وَ ضِغْنٌ غَلَا فِي صَدْرِهَا كَمِرْجَلِ الْقَيْنِ
- وَ لَوْ دُعِيَتْ لِتَنَالَ مِنْ غَيْرِي مَا أَتَتْ إِلَيَّ لَمْ تَفْعَلْ
- وَ لَهَا بَعْدُ حُرْمَتُهَا الْأُولَى
- وَ الْحِسَابُ عَلَى اللَّهِ
- (منه)
- سَبِيلٌ أَبْلَجُ الْمِنْهَاجِ أَنْوَرُ السِّرَاجِ
- فَبِالْإِيمَانِ يُسْتَدَلُّ عَلَى الصَّالِحَاتِ
- وَ بِالصَّالِحَاتِ يُسْتَدَلُّ عَلَى الْإِيمَانِ
- وَ بِالْإِيمَانِ يُعْمَرُ الْعِلْمُ
- وَ بِالْعِلْمِ يُرْهَبُ الْمَوْتُ
- وَ بِالْمَوْتِ تُخْتَمُ الدُّنْيَا
- وَ بِالدُّنْيَا تُحْرَزُ الْآخِرَةُ
- وَ بِالْقِيَامَةِ تُزْلَفُ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ
- وَ تُبَرَّزُ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ
- وَ إِنَّ الْخَلْقَ لَا مَقْصَرَ لَهُمْ عَنِ الْقِيَامَةِ
- مُرْقِلِينَ فِي مِضْمَارِهَا إِلَى الْغَايَةِ الْقُصْوَى
- (ومنه)
- قَدْ شَخَصُوا مِنْ مُسْتَقَرِّ الْأَجْدَاثِ
- وَ صَارُوا إِلَى مَصَايِرِ الْغَايَاتِ
- لِكُلِّ دَارٍ أَهْلُهَا لَا يَسْتَبْدِلُونَ بِهَا وَ لَا يُنْقَلُونَ عَنْهَا
- وَ إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ لَخُلْقَانِ مِنْ خُلْقِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ
- وَ إِنَّهُمَا لَا يُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ
- وَ لَا يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ
- وَ عَلَيْكُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ
- فَإِنَّهُ الْحَبْلُ الْمَتِينُ وَ النُّورُ الْمُبِينُ
- وَ الشِّفَاءُ النَّافِعُ
- وَ الرِّيُّ النَّاقِعُ
- وَ الْعِصْمَةُ لِلْمُتَمَسِّكِ
- وَ النَّجَاةُ لِلْمُتَعَلِّقِ
- لَا يَعْوَجُّ فَيُقَامَ
- وَ لَا يَزِيغُ فَيُسْتَعْتَبَ
- وَ لَا تُخْلِقُهُ كَثْرَةُ الرَّدِّ
- وَ وُلُوجُ السَّمْعِ
- مَنْ قَالَ بِهِ صَدَقَ وَ مَنْ عَمِلَ بِهِ سَبَقَ
- و قام إليه رجل و قال أخبرنا عن الفتنة
- و هل سألت عنها رسول اللّه ( صلى الله عليه وآله )فقال ( عليه السلام )
- لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ قَوْلَهُ ( الم أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ)
- عَلِمْتُ أَنَّ الْفِتْنَةَ لَا تَنْزِلُ بِنَا وَ رَسُولُ اللَّهِ ( صلى الله عليه وآله )بَيْنَ أَظْهُرِنَا
- فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا هَذِهِ الْفِتْنَةُ الَّتِي أَخْبَرَكَ اللَّهُ بِهَا
- فَقَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ أُمَّتِي سَيُفْتَنُونَ بَعْدِي
- فَقُلْتُ يَا رَسُولُ اللَّهِ أَ وَ لَيْسَ قَدْ قُلْتَ لِي يَوْمَ أُحُدٍ حَيْثُ اسْتُشْهِدَ مَنِ اسْتُشْهِدَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَ حِيزَتْ عَنِّي الشَّهَادَةُ
- فَشَقَّ ذَلِكَ عَلَيَّ فَقُلْتَ لِي أَبْشِرْ فَإِنَّ الشَّهَادَةَ مِنْ وَرَائِكَ
- فَقَالَ لِي إِنَّ ذَلِكَ لَكَذَلِكَ
- فَكَيْفَ صَبْرُكَ إِذاً
- فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ لَيْسَ هَذَا مِنْ مَوَاطِنِ الصَّبْرِ
- وَ لَكِنْ مِنْ مَوَاطِنِ الْبُشْرَى وَ الشُّكْرِ
- وَ قَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ الْقَوْمَ سَيُفْتَنُونَ بَعْدِي بِأَمْوَالِهِمْ
- وَ يَمُنُّونَ بِدِينِهِمْ عَلَى رَبِّهِمْ
- وَ يَتَمَنَّوْنَ رَحْمَتَهُ
- وَ يَأْمَنُونَ سَطْوَتَهُ
- وَ يَسْتَحِلُّونَ حَرَامَهُ بِالشُّبُهَاتِ الْكَاذِبَةِ وَ الْأَهْوَاءِ السَّاهِيَةِ
- فَيَسْتَحِلُّونَ الْخَمْرَ بِالنَّبِيذِ
- وَ السُّحْتَ بِالْهَدِيَّةِ
- وَ الرِّبَا بِالْبَيْعِ
- فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ بِأَيِّ الْمَنَازِلِ أُنْزِلُهُمْ عِنْدَ ذَلِكَ
- أَ بِمَنْزِلَةِ رِدَّةٍ أَمْ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ
- فَقَالَ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ.
متن فارسی
سخنى از آن حضرت (علیه السلام) خطاب به مردم بصره و در آن از پيش آمدهاى سخت حكايت كند.
- در آن هنگام- هنگام وقوع فتنه ها- هر كه تواند كه خويشتن را به اطاعت پروردگار وادارد، چنان كند.
- اگر از من فرمان ببريد،- اگر خدا خواهد- شما را به راه بهشت مى برم،
- هر چند راه سخت و با تلخكامى آميخته باشد.
- اما بر فلان زن، انديشه زنان غلبه يافت
- و كينه در سينه او جوشيدن گرفت، همچون بوته آهنگران كه در آن فلز گدازند
- اگر او را فرا مى خواندند كه آنچه با من كرد با ديگرى كند، نمى پذيرفت.
- به هر حال، حرمتى كه در نخست داشت همچنان، بر جاى است
- و حساب او با خداست.
- از همين سخنان
- ايمان راهى است روشن و واضح، با چراغى پرتو افكن.
- به ايمان است كه به كارهاى نيكو راه توان برد
- و به كارهاى نيكوست كه ايمان را توان دانست.
- ايمان، سبب آبادانى علم است
- و مردم به علم است كه از مرگ مى ترسند
- و به مرگ، زندگى دنيا به پايان مى رسد
- و به وسيله دنيا آخرت به دست آيد
- [و به سبب قيامت، بهشت براى نيكوكاران نزديك آورده شود
- و جهنم براى عصيانگران افروخته گردد].
- جايى نيست كه مردم را از قيامت باز دارد.
- مردم در ميدان قيامت مى تازند تا به نهايتش رسند.
- هم از اين سخن
- از قرارگاه گور بيرون آيند
- و به آنجا كه پايان مقصدشان است به راه افتند.
- هر سرايى را مردمى است كه آن سراى را به سراى ديگر بدل نكنند و خود از آنجا به جاى ديگر نروند.
- امر به معروف و نهى از منكر، دو صفت از صفات پروردگار عزّ و جلّ اند
- كه نه نزديك شدن اجل را سبب شوند
- و نه از رزق كاهند.
- بر شما باد به كتاب خدا
- كه ريسمان محكم است و نور آشكار
- و داروى شفابخش،
- فرونشاننده تشنگيهاست
- و، هر كس را كه در آن چنگ زند، نگه دارد
- و هر كه بدان درآويزد، رهايى يابد.
- كژى نپذيرد تا نيازش به راست كردن باشد،
- و از حق عدول نكند تا به راه حقش بازگردانند.
- هر چند، كه بر زبانها تكرار شود
- يا در گوشها فرو شود كهنه نگردد.
- هر كه از آن سخن گويد، راست گويد و هر كه بدان عمل كند، پيش افتد.
- مردى برخاست و گفت: يا امير المؤمنين ما را از فتنه خبر ده.
- آيا در اين باب از رسول الله (صلى اللّه عليه و آله) سخنى پرسيده اى فرمود:
- هنگامى كه اين آيه نازل شد: «آيا مردم پنداشته اند كه چون بگويند ايمان آورديم رها شوند و ديگر آزمايش نشوند»
- دانستم، كه تا رسول الله (صلى اللّه عليه و آله) در ميان ماست، فتنه اى بر ما فرود نيايد.
- پرسيدم: يا رسول الله، اين فتنه اى كه خدا از آن خبر داده چيست ؟
- گفت: يا على، امّت من بعد از من گرفتار فتنه خواهد شد.
- گفتم: يا رسول الله، آيا تو در روز احد كه جماعتى از مسلمانان به شهادت رسيده بودند، و من شهيد نشده بودم
- و اين بر من دشوار مى آمد، مرا نگفتى: بشارت باد تو را كه شهادت در پى توست
- پيامبر (صلى اللّه عليه و آله) مرا گفت: چنين است كه گويى.
- در آن هنگام چگونه صبر خواهى كرد
- گفتم: يا رسول الله، آنجا جاى صبر نيست،
- بلكه جاى شادمانى و سپاسگزارى است.
- گفت: يا على، اين مردم فريفته داراييهاى خود شوند
- و از اين كه دين خدا را پذيرفته اند بر خداى منت نهند
- و رحمت او را تمنّا كنند
- و از خشم او خود را در امان پندارند.
- با شبهتهاى دروغ و هواهاى سهوآميز، حرام خدا را حلال شمارند
- و شراب را نبيد نام نهند و حلال كنند
- و ربا را عنوان خريد و فروخت دهند.
- رشوه را هديه خوانند.
- گفتم: يا رسول الله، در آن زمان مردم را در چه پايگاهى فرود آرم:
- از دين برگشتگان يا فريب خوردگان.
- فرمود، آنها را در پايگاه فريب خوردگان بنشان.
