متن عربی
163- و من خطبة له (عليه السلام) :
الخالق جل و علا
الْحَمْدُ لِلَّهِ خَالِقِ الْعِبَادِ وَ سَاطِحِ الْمِهَادِ وَ مُسِيلِ الْوِهَادِ وَ مُخْصِبِ النِّجَادِ لَيْسَ لِأَوَّلِيَّتِهِ ابْتِدَاءٌ وَ لَا لِأَزَلِيَّتِهِ انْقِضَاءٌ هُوَ الْأَوَّلُ وَ لَمْ يَزَلْ وَ الْبَاقِي بِلَا أَجَلٍ خَرَّتْ لَهُ الْجِبَاهُ وَ وَحَّدَتْهُ الشِّفَاهُ حَدَّ الْأَشْيَاءَ عِنْدَ خَلْقِهِ لَهَا إِبَانَةً لَهُ مِنْ شَبَهِهَا لَا تُقَدِّرُهُ الْأَوْهَامُ بِالْحُدُودِ وَ الْحَرَكَاتِ وَ لَا بِالْجَوَارِحِ وَ الْأَدَوَاتِ لَا يُقَالُ لَهُ مَتَى وَ لَا يُضْرَبُ لَهُ أَمَدٌ بِحَتَّى الظَّاهِرُ لَا يُقَالُ مِمَّ وَ الْبَاطِنُ لَا يُقَالُ فِيمَ لَا شَبَحٌ فَيُتَقَصَّى وَ لَا مَحْجُوبٌ فَيُحْوَى لَمْ يَقْرُبْ مِنَ الْأَشْيَاءِ بِالْتِصَاقٍ وَ لَمْ يَبْعُدْ عَنْهَا بِافْتِرَاقٍ وَ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ مِنْ عِبَادِهِ شُخُوصُ لَحْظَةٍ وَ لَا كُرُورُ لَفْظَةٍ وَ لَا ازْدِلَافُ رَبْوَةٍ وَ لَا انْبِسَاطُ خُطْوَةٍ فِي لَيْلٍ دَاجٍ وَ لَا غَسَقٍ سَاجٍ يَتَفَيَّأُ عَلَيْهِ الْقَمَرُ الْمُنِيرُ وَ تَعْقُبُهُ الشَّمْسُ ذَاتُ النُّورِ فِي الْأُفُولِ وَ الْكُرُورِ وَ تَقَلُّبِ الْأَزْمِنَةِ وَ الدُّهُورِ مِنْ إِقْبَالِ لَيْلٍ مُقْبِلٍ وَ إِدْبَارِ نَهَارٍ مُدْبِرٍ قَبْلَ كُلِّ غَايَةٍ وَ مُدَّةِ وَ كُلِّ إِحْصَاءٍ وَ عِدَّةٍ تَعَالَى عَمَّا يَنْحَلُهُ الْمُحَدِّدُونَ مِنْ صِفَاتِ الْأَقْدَارِ وَ نِهَايَاتِ الْأَقْطَارِ وَ تَأَثُّلِ الْمَسَاكِنِ وَ تَمَكُّنِ الْأَمَاكِنِ فَالْحَدُّ لِخَلْقِهِ مَضْرُوبٌ وَ إِلَى غَيْرِهِ مَنْسُوبٌ .
ابتداع المخلوقين
لَمْ يَخْلُقِ الْأَشْيَاءَ مِنْ أُصُولٍ أَزَلِيَّةٍ وَ لَا مِنْ أَوَائِلَ أَبَدِيَّةٍ بَلْ خَلَقَ مَا خَلَقَ فَأَقَامَ حَدَّهُ وَ صَوَّرَ فَأَحْسَنَ صُورَتَهُ لَيْسَ لِشَيْءٍ مِنْهُ امْتِنَاعٌ وَ لَا لَهُ بِطَاعَةِ شَيْءٍ انْتِفَاعٌ عِلْمُهُ بِالْأَمْوَاتِ الْمَاضِينَ كَعِلْمِهِ بِالْأَحْيَاءِ الْبَاقِينَ وَ عِلْمُهُ بِمَا فِي السَّمَاوَاتِ الْعُلَى كَعِلْمِهِ بِمَا فِي الْأَرَضِينَ السُّفْلَى .منها : أَيُّهَا الْمَخْلُوقُ السَّوِيُّ وَ الْمُنْشَأُ الْمَرْعِيُّ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْحَامِ وَ مُضَاعَفَاتِ الْأَسْتَارِ. بُدِئْتَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طِينٍ وَ وُضِعْتَ فِي قَرارٍ مَكِينٍ إِلى قَدَرٍ مَعْلُومٍ وَ أَجَلٍ مَقْسُومٍ تَمُورُ فِي بَطْنِ أُمِّكَ جَنِيناً لَا تُحِيرُ دُعَاءً وَ لَا تَسْمَعُ نِدَاءً ثُمَّ أُخْرِجْتَ مِنْ مَقَرِّكَ إِلَى دَارٍ لَمْ تَشْهَدْهَا وَ لَمْ تَعْرِفْ سُبُلَ مَنَافِعِهَا فَمَنْ هَدَاكَ لِاجْتِرَارِ الْغِذَاءِ مِنْ ثَدْيِ أُمِّكَ وَ عَرَّفَكَ عِنْدَ الْحَاجَةِ مَوَاضِعَ طَلَبِكَ وَ إِرَادَتِكَ هَيْهَاتَ إِنَّ مَنْ يَعْجِزُ عَنْ صِفَاتِ ذِي الْهَيْئَةِ وَ الْأَدَوَاتِ فَهُوَ عَنْ صِفَاتِ خَالِقِهِ أَعْجَزُ وَ مِنْ تَنَاوُلِهِ بِحُدُودِ الْمَخْلُوقِينَ أَبْعَدُ .
متن فارسی
ص 390
حمد مخصوص آفريدگار بندگان، گستراننده زمين، جارى كننده سيل در زمين هاى سخت و آباد كننده تپه ها و كوهستانهاست . نه اول بودنش آغازى دارد و نه ابديت او پايانى . او اولى است كه از بين نرفته
ص 391
و مانده اى است كه پايان ندارد . خدائى كه پيشانى ها براى وى روى زمين گذاشته مى شود و با زبان، وحدانيت او (با گفتن لا اله الّا اللّه) اثبات مى گردد . خدا موجودات را كه خلق مى كرد نمونه اى در اختيار نداشت و آنها را با مشخصات كامل خلق كرد . افكار و خيال بشر نمى تواند با علامت گذارى، حركت، اعضاى بدن و ابزارهاى ديگر او را ارزيابى كند . گفته نمى شود خدا چه زمانى بوده و نمى توان مدتى را براى او تعيين كرد و گفت تا چه زمانى خواهد بود . آشكارى است كه نمى توان گفت از كجا آمده و آن چنان مخفى است كه گفته نمى شود در كجاست؟ شبحى ندارد تا پايان پذيرد، پوشيده نيست تا آشكار گردد . بصورت چسبيده با موجودات نزديك نيست و بصورت جدائى هم از اشياء دور نيست . اعمال بندگانش نه لحظه اى، نه لفظى، نه حركتى و نه گامى از وى پنهان است نه در شب ظلمانى، نه در شب آرام چيزى از وى پنهان مى ماند . سايه ماه درخشان بر زمين مى گسترد، بدنبال آن خورشيد تابان مى شتابد، عبور و غروب مى كند، روزگار و قرن ها را تغيير مى دهد وضع چنين است كه شب به جلو مى شتابد و روز پشت مى كند و مى گذرد . خدا قبل از هر پايان و مدتى، قبل از هر شمارش و حسابى وجود داشته است . خدا از آنچه حسابگران براى ارزيابى بكار مى برند، (طول، عرض، عمق) انتها، (ابتداء) تكيه گاه و تمركز بيزار است . بنا بر اين تحديد حدود مخصوص خلق است و براى غير خدا مناسب . خدا موجودات را از اصول ازلى و اركان ابدى خلق نكرده، بلكه موجودات را خلق كرد و مشخصات آنها را تعين نمود، طرح آنان را تنظيم كرد و نقاشى آن را بخوبى بپايان رسانيد . هيچ موجودى در برابر دستور خدا نمى تواند سرپيچى كند و نه خدا از اطاعت
ص 392
موجودات سودى مى برد . آگاهى خدا از مردگان گذشته به همان اندازه اطلاع از زندگان است . و اطلاع خدا نسبت به طبقات آسمان همانند اطلاع از طبقات زمين است .
مراحل خلقت از نظر امام عليه السلام
اى بشر سالم اى مخلوق كه تحت حفاظت خدا بودى و در پرده هاى ظلمت رحم مادر و حجاب هاى متراكم سالم ماندى . از مشتى گل خلق شدى، در رحم مادر تا مدت معينى و زمان محدودى قرار گرفتى . در رحم مادرت مى جنبيدى و در حالى كه جنين بودى، نه حرفى مى شنيدى و نه فريادى . چند صباح بعد از جايگاهت بسوى سرزمينى رانده شدى كه قبلا آن را نديده بودى و اطلاعى از راههاى منافع آن نداشتى . آيا چه كسى تو را بمكيدن شير از پستان مادرت راهنمائى كرد آيا چه فردى راه تأمين احتياجات و خواسته هاى خودت را بتو
ص 393
نشان داد؟ جاى تأسف است كسى كه از شناختن خود و اعضاى بدن خويش عاجز است از شناختن و درك صفت هاى آفريدگارش عاجزتر است و براى رسيدن بامتيازات مخلوق و درك آن فاصله ها دارد .
