متن عربی

156-  و من كلام له (عليه السلام) ، خاطب به أهل البصرة على جهة اقتصاص الملاحم :
فَمَنِ اسْتَطَاعَ عِنْدَ ذَلِكَ أَنْ يَعْتَقِلَ نَفْسَهُ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلْيَفْعَلْ فَإِنْ أَطَعْتُمُونِي فَإِنِّي حَامِلُكُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ عَلَى سَبِيلِ الْجَنَّةِ وَ إِنْ كَانَ ذَا مَشَقَّةٍ شَدِيدَةٍ وَ مَذَاقَةٍ مَرِيرَةٍ وَ أَمَّا فُلَانَةُ فَأَدْرَكَهَا رَأْيُ النِّسَاءِ وَ ضِغْنٌ غَلَا فِي صَدْرِهَا كَمِرْجَلِ الْقَيْنِ وَ لَوْ دُعِيَتْ لِتَنَالَ مِنْ غَيْرِي مَا أَتَتْ إِلَيَّ لَمْ تَفْعَلْ وَ لَهَا بَعْدُ حُرْمَتُهَا الْأُولَى وَ الْحِسَابُ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى .

وصف الإيمان
منه : ‏سَبِيلٌ أَبْلَجُ الْمِنْهَاجِ أَنْوَرُ السِّرَاجِ فَبِالْإِيمَانِ يُسْتَدَلُّ عَلَى الصَّالِحَاتِ وَ بِالصَّالِحَاتِ يُسْتَدَلُّ عَلَى الْإِيمَانِ وَ بِالْإِيمَانِ يُعْمَرُ الْعِلْمُ وَ بِالْعِلْمِ يُرْهَبُ الْمَوْتُ وَ بِالْمَوْتِ تُخْتَمُ الدُّنْيَا وَ بِالدُّنْيَا تُحْرَزُ الْآخِرَةُ وَ بِالْقِيَامَةِ تُزْلَفُ الْجَنَّةُ وَ تُبَرَّزُ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ وَ إِنَّ الْخَلْقَ لَا مَقْصَرَ لَهُمْ عَنِ الْقِيَامَةِ مُرْقِلِينَ فِي مِضْمَارِهَا إِلَى الْغَايَةِ الْقُصْوَى .

حال أهل القبور في القيامة
منه : ‏قَدْ شَخَصُوا مِنْ مُسْتَقَرِّ الْأَجْدَاثِ وَ صَارُوا إِلَى مَصَايِرِ الْغَايَاتِ لِكُلِّ دَارٍ أَهْلُهَا لَا يَسْتَبْدِلُونَ بِهَا وَ لَا يُنْقَلُونَ عَنْهَا وَ إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ لَخُلُقَانِ مِنْ خُلُقِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ إِنَّهُمَا لَا يُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ وَ لَا يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ وَ عَلَيْكُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ فَإِنَّهُ الْحَبْلُ الْمَتِينُ وَ النُّورُ الْمُبِينُ وَ الشِّفَاءُ النَّافِعُ وَ الرِّيُّ النَّاقِعُ وَ الْعِصْمَةُ لِلْمُتَمَسِّكِ وَ النَّجَاةُ لِلْمُتَعَلِّقِ لَا يَعْوَجُّ فَيُقَامَ وَ لَا يَزِيغُ فَيُسْتَعْتَبَ وَ لَا تُخْلِقُهُ كَثْرَةُ الرَّدِّ وَ وُلُوجُ السَّمْعِ مَنْ قَالَ بِهِ صَدَقَ وَ مَنْ عَمِلَ بِهِ سَبَقَ .

و قام إليه رجل فقال يا أمير المؤمنين ، أخبرنا عن الفتنة ، و هل سألت رسول اللّه (صلى الله عليه وآله) عنها فقال (عليه السلام) :
إِنَّهُ لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ قَوْلَهُ الم أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ عَلِمْتُ أَنَّ الْفِتْنَةَ لَا تَنْزِلُ بِنَا وَ رَسُولُ اللَّهِ (صلى الله عليه وآله) بَيْنَ أَظْهُرِنَا فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا هَذِهِ الْفِتْنَةُ الَّتِي أَخْبَرَكَ اللَّهُ تَعَالَى بِهَا فَقَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ أُمَّتِي سَيُفْتَنُونَ بَعْدِي فَقُلْتُ يَا رَسُولُ اللَّهِ أَ وَ لَيْسَ قَدْ قُلْتَ لِي يَوْمَ أُحُدٍ حَيْثُ اسْتُشْهِدَ مَنِ اسْتُشْهِدَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَ حِيزَتْ عَنِّي الشَّهَادَةُ فَشَقَّ ذَلِكَ عَلَيَّ فَقُلْتَ لِي أَبْشِرْ فَإِنَّ الشَّهَادَةَ مِنْ وَرَائِكَ فَقَالَ لِي إِنَّ ذَلِكَ لَكَذَلِكَ فَكَيْفَ صَبْرُكَ إِذاً فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ لَيْسَ هَذَا مِنْ مَوَاطِنِ الصَّبْرِ وَ لَكِنْ مِنْ مَوَاطِنِ الْبُشْرَى وَ الشُّكْرِ وَ قَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ الْقَوْمَ سَيُفْتَنُونَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ يَمُنُّونَ بِدِينِهِمْ عَلَى رَبِّهِمْ وَ يَتَمَنَّوْنَ رَحْمَتَهُ وَ يَأْمَنُونَ سَطْوَتَهُ وَ يَسْتَحِلُّونَ حَرَامَهُ بِالشُّبُهَاتِ الْكَاذِبَةِ وَ الْأَهْوَاءِ السَّاهِيَةِ فَيَسْتَحِلُّونَ الْخَمْرَ بِالنَّبِيذِ وَ السُّحْتَ بِالْهَدِيَّةِ وَ الرِّبَا بِالْبَيْعِ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَبِأَيِّ الْمَنَازِلِ أُنْزِلُهُمْ عِنْدَ ذَلِكَ أَ بِمَنْزِلَةِ رِدَّةٍ أَمْ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ فَقَالَ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ .

متن فارسی

ص   363
امام عليه السلام در اين مطلب بصورت داستان از حوادث آينده در بصره خبر مى دهد .
 در آن شرائط هر كس قدرت دارد خود را وقف عبادت خدا كند، بايد اين كار را انجام دهد . اگر از من اطاعت كرديد من بخواست خدا شما را در طريق بهشت قرار مى دهم هر چند زحمت زياد باشد و تلخى ها چشيده شود . عايشه فكر زنان را گرفته است، كينه در دل او مانند ديگ آهن گداخته بجوش آمده است . اگر ديگرى بخلافت رسيده بود و او را دعوت مى كردند كه عليه خليفه قيام كند نمى پذيرفت . اينك او احترام دنيائى را دارد (زن پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلم) است و حساب قيامتش در دست خداست .

ص   364
چراغ ايمان
راهى است روشن، چراغى است نورانى، بوسيله ى ايمان بكارهاى شايسته راهنمائى مى شود و از طريق كارهاى خوب بايمان رهبرى مى گردد . با ايمان علم آباد مى گردد، با دانش مرگ ترسيده مى شود و با مرگ دنيا به پايان مى رسد و بوسيله دنيا آخرت بدست مى آيد . در قيامت بهشت آشكار مى گردد و آتش براى گمراهان خودنمائى ميكند . مردم نمى توانند از قيامت فرار كنند و بسرعت بطرف پايان مسابقه مرگ رهسپارند .

قرآن پناهگاهى مطمئن
همه مردم از خوابگاه قبر بيرون مى آيند و بجايگاه نتائج منتقل
ص   365
مى گردند، هر خانه اى صاحبى دارد، نه آن را عوض مى كنند و نه از آن منتقل مى شوند . امر بمعروف و نهى از منكر دو صفت از صفتهاى خدا هستند نه مرگ را نزديك مي كنند و نه رزق را كم . به كتاب خدا قرآن توجه كنيد، زيرا قرآن رابط نيرومند، نور آشكار، درمان نافع و نوشابه اى است كه عطش را ريشه كن مى سازد . قرآن تكيه گاهى است محكم و نجاتگرى است مطمئن . كج نمى شود تا نياز به اصلاح داشته باشد، منحرف نمى شود تا نياز بدستكارى پيدا كند . زياد خواندن قرآن و زياد بگوش خوردنش آنرا كهنه نمى كند . هر كس از روى قرآن سخن گفت راست مى گويد و هر كس به قرآن عمل كرد پيروز مى گردد .

ص   366
آشوب، آزمايش و حيله هاى شرعى
كسى پاى منبر امام عليه السلام برخاست و سؤال كرد در باره «فتنه» براى ما توضيح بده آيا از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلم در اين مورد مطلبى شنيده اى امام عليه السلام فرمود: آن گاه كه اين آيه نازل شد: «الم-  آيا مردم گمان مي كنند كه بگويند ايمان آورده ايم رها ميشوند و آزمايش نمى گردند .
» من كه يقين داشتم تا زمانى كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلم زنده است ما به «فتنه» گرفتار نمى گرديم، عرض كردم يا رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلم اين فتنه اى كه خدا به شما خبر داده چيست؟ رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلم فرمود: امت من بزودى پس از من به فتنه گرفتار مى گردند .
 من گفتم يا رسول اللّه مگر در جنگ احد، همان موقعى كه عده اى از مسلمانان كشته شدند و شهادت از من دريغ شد و من ناراحت شدم شما بمن نفرمودى: «بشارت باد تو را، كه شهادت پشت سر توست .» رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلم بمن فرمود: «حادثه چنين است در آن موقع صبر تو چگونه است؟»
ص   367
من عرض كردم شهادت جاى صبر نيست، بلكه جاى مژده و شكر است . رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلم فرمود: يا على مردم بعد از من بوسيله ثروت آزمايش مى گردند . بر خدا منت مى گذارند كه دين دارند و از خدا آرزوى رحمت خدا را دارند و از عذاب خدا خويشتن را در امان مى بينند . با اشكالات دروغ و هواهاى غفلت انگيز كارهاى حرام را حلال مى دانند . شراب را بنام نبيند (آبجو، نوشابه) رشوه را بنام هديه، ربا را بعنوان بيع مى خورند . من عرض كردم: يا رسول اللّه من چه موضعى براى اين گروهها در نظر بگيرم؟ آيا مرتد و كافراند و يا آنان را در موضع آزمايش و امتحان بنگرم؟ رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلم فرمود: در موضع آزمايش، فتنه و امتحان در نظر بگير .