متن عربی

125-  و من كلام له (عليه السلام) في التحكيم و ذلك بعد سماعه لأمر الحكمين :
إِنَّا لَمْ نُحَكِّمِ الرِّجَالَ وَ إِنَّمَا حَكَّمْنَا الْقُرْآنَ هَذَا الْقُرْآنُ إِنَّمَا هُوَ خَطٌّ مَسْطُورٌ بَيْنَ الدَّفَّتَيْنِ لَا يَنْطِقُ بِلِسَانٍ وَ لَا بُدَّ لَهُ مِنْ تَرْجُمَانٍ وَ إِنَّمَا يَنْطِقُ عَنْهُ الرِّجَالُ وَ لَمَّا دَعَانَا الْقَوْمُ إلَى أَنْ نُحَكِّمَ بَيْنَنَا الْقُرْآنَ لَمْ نَكُنِ الْفَرِيقَ الْمُتَوَلِّيَ عَنْ كِتَابِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِي شَيْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ فَرَدُّهُ إِلَى اللَّهِ أَنْ نَحْكُمَ بِكِتَابِهِ وَ رَدُّهُ إِلَى الرَّسُولِ أَنْ نَأْخُذَ بِسُنَّتِهِ فَإِذَا حُكِمَ بِالصِّدْقِ فِي كِتَابِ اللَّهِ فَنَحْنُ أَحَقُّ النَّاسِ بِهِ وَ إِنْ حُكِمَ بِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ ( صلى الله عليه وآله ) فَنَحْنُ أَحَقُّ النَّاسِ وَ أَوْلَاهُمْ بِهَا وَ أَمَّا قَوْلُكُمْ لِمَ جَعَلْتَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُمْ أَجَلًا فِي التَّحْكِيمِ فَإِنَّمَا فَعَلْتُ ذَلِكَ لِيَتَبَيَّنَ الْجَاهِلُ وَ يَتَثَبَّتَ الْعَالِمُ وَ لَعَلَّ اللَّهَ أَنْ يُصْلِحَ فِي هَذِهِ الْهُدْنَةِ أَمْرَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ لَا تُؤْخَذَ بِأَكْظَامِهَا فَتَعْجَلَ عَنْ تَبَيُّنِ الْحَقِّ وَ تَنْقَادَ لِأَوَّلِ الْغَيِّ إِنَّ أَفْضَلَ النَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ مَنْ كَانَ الْعَمَلُ بِالْحَقِّ أَحَبَّ إِلَيْهِ وَ إِنْ نَقَصَهُ وَ كَرَثَهُ مِنَ الْبَاطِلِ وَ إِنْ جَرَّ إِلَيْهِ فَائِدَةً وَ زَادَهُ فَأَيْنَ يُتَاهُ بِكُمْ وَ مِنْ أَيْنَ أُتِيتُمْ اسْتَعِدُّوا لِلْمَسِيرِ إِلَى قَوْمٍ حَيَارَى عَنِ الْحَقِّ لَا يُبْصِرُونَهُ وَ مُوزَعِينَ بِالْجَوْرِ لَا يَعْدِلُونَ بِهِ جُفَاةٍ عَنِ الْكِتَابِ نُكُبٍ عَنِ الطَّرِيقِ مَا أَنْتُمْ بِوَثِيقَةٍ يُعْلَقُ بِهَا وَ لَا زَوَافِرِ عِزٍّ يُعْتَصَمُ إِلَيْهَا لَبِئْسَ حُشَّاشُ نَارِ الْحَرْبِ أَنْتُمْ أُفٍّ لَكُمْ لَقَدْ لَقِيتُ مِنْكُمْ بَرْحاً يَوْماً أُنَادِيكُمْ وَ يَوْماً أُنَاجِيكُمْ فَلَا أَحْرَارُ صِدْقٍ عِنْدَ النِّدَاءِ وَ لَا إِخْوَانُ ثِقَةٍ عِنْدَ النَّجَاءِ .

متن فارسی

ص   290
امام عليه السلام در موقعى كه خوارج با حكميت مخالفت كردند و مسئولان آنرا مورد مذمت قرار دادند فرمود: ما مردم را حاكم نكرديم بلكه قرآن را قاضى قرار داديم . اين قرآن خطى است كه نوشته شده و در ميان جلد قرار گرفته است . قرآن خودش حرف نمى زند، بايد كسى آنرا توضيح دهد و مردم بايد آنرا بيان كنند . آن گاه كه ما مردم را دعوت كرديم كه قرآن ميان ما قضاوت كند ما نبوديم كه
ص   291
به كتاب خداى عزيز بى اعتنائى كرديم، زيرا خدا مى گويد: «اگر در مطلبى اختلاف پيدا كرديد، آنرا به خدا (قرآن) و پيامبر ارجاع دهيد .»  ارجاع موضوعى كه مورد اختلاف است بخدا كه واگذار مى كنيم بايد طبق قضاوت و دستور خدا استفاده كنيم و باز گردانيدن موضوع به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله به اين معنى است كه مقررات آن حضرت را بايد قبول و بآن عمل كنيم . بنا بر اين وقتى طبق حكم خدا و صحيح قضاوت شود ما به پذيرفتن آن شايسته تر هستيم و اگر طبق دستور رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله حكم شود ما شايسته تر از ديگران براى قبول آن هستيم . اما اين جمله كه مى گوئيد چرا براى حكميت مدت تعيين كردم بايد در پاسخ شما بگويم كه نادان تحقيق كند و دانا استوار گردد و شايد خدا در اين فرصت سرنوشت اين ملت را به راه صلح بكشاند و به غضب گرفتار نگردند و در تشخيص حق عجله نكنند و تسليم گمراهى كه آغاز كرده بودند نشوند . بهترين مردم در نظر خدا كسى است كه عمل به حق را بيشتر دوست دارد هر چند به ضرر و زيانش باشد و به باطل توجه نكند هر چند براى او فائده و نفعى داشته باشد . با اين بيانى كه ذكر شد در گمراهى به كجا كشيده مى شويد و از كجا آورده شده ايد؟ براى جنگ با مردمى كه حق را درك نكرده و نسبت به آن ترديد دارند و بظلم كشيده شده و توجهى به حق ندارند با كتاب خدا فاصله گرفته راه حق را ترك كرده اند آماده شويد . شما نه افرادى مورد اعتماد هستيد كه بتوان به شما تكيه كرد و نه ياورانى كه به هنگام نياز بتوان از شما كمك گرفت . راستى كه براى افروختن جنگ بدترين افراد هستيد .

ص   292
آخ از دست شما، چه سختى ها كه از دست شما كشيدم چه آن روزى كه از شما كمك مى خواهم و چه آن روزى كه با شما مشورت مى كنم . نه موقع نياز مردان آزاده و راستگو هستيد و نه افرادى مورد اعتماد در موقع مشورت.