متن عربی
147- و من خطبة له (عليه السلام) :
الغاية من البعثة
فَبَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً (صلى الله عليه وآله) بِالْحَقِّ لِيُخْرِجَ عِبَادَهُ مِنْ عِبَادَةِ الْأَوْثَانِ إِلَى عِبَادَتِهِ وَ مِنْ طَاعَةِ الشَّيْطَانِ إِلَى طَاعَتِهِ بِقُرْآنٍ قَدْ بَيَّنَهُ وَ أَحْكَمَهُ لِيَعْلَمَ الْعِبَادُ رَبَّهُمْ إِذْ جَهِلُوهُ وَ لِيُقِرُّوا بِهِ بَعْدَ إِذْ جَحَدُوهُ وَ لِيُثْبِتُوهُ بَعْدَ إِذْ أَنْكَرُوهُ فَتَجَلَّى لَهُمْ سُبْحَانَهُ فِي كِتَابِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَكُونُوا رَأَوْهُ بِمَا أَرَاهُمْ مِنْ قُدْرَتِهِ وَ خَوَّفَهُمْ مِنْ سَطْوَتِهِ وَ كَيْفَ مَحَقَ مَنْ مَحَقَ بِالْمَثُلَاتِ وَ احْتَصَدَ مَنِ احْتَصَدَ بِالنَّقِمَاتِ .
الزمان المقبل
وَ إِنَّهُ سَيَأْتِي عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِي زَمَانٌ لَيْسَ فِيهِ شَيْءٌ أَخْفَى مِنَ الْحَقِّ وَ لَا أَظْهَرَ مِنَ الْبَاطِلِ وَ لَا أَكْثَرَ مِنَ الْكَذِبِ عَلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ لَيْسَ عِنْدَ أَهْلِ ذَلِكَ الزَّمَانِ سِلْعَةٌ أَبْوَرَ مِنَ الْكِتَابِ إِذَا تُلِيَ حَقَّ تِلَاوَتِهِ وَ لَا أَنْفَقَ مِنْهُ إِذَا حُرِّفَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَ لَا فِي الْبِلَادِ شَيْءٌ أَنْكَرَ مِنَ الْمَعْرُوفِ وَ لَا أَعْرَفَ مِنَ الْمُنْكَرِ فَقَدْ نَبَذَ الْكِتَابَ حَمَلَتُهُ وَ تَنَاسَاهُ حَفَظَتُهُ فَالْكِتَابُ يَوْمَئِذٍ وَ أَهْلُهُ طَرِيدَانِ مَنْفِيَّانِ وَ صَاحِبَانِ مُصْطَحِبَانِ فِي طَرِيقٍ وَاحِدٍ لَا يُؤْوِيهِمَا مُؤْوٍ فَالْكِتَابُ وَ أَهْلُهُ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ فِي النَّاسِ وَ لَيْسَا فِيهِمْ وَ مَعَهُمْ وَ لَيْسَا مَعَهُمْ لِأَنَّ الضَّلَالَةَ لَا تُوَافِقُ الْهُدَى وَ إِنِ اجْتَمَعَا فَاجْتَمَعَ الْقَوْمُ عَلَى الْفُرْقَةِ وَ افْتَرَقُوا عَلَى الْجَمَاعَةِ كَأَنَّهُمْ أَئِمَّةُ الْكِتَابِ وَ لَيْسَ الْكِتَابُ إِمَامَهُمْ فَلَمْ يَبْقَ عِنْدَهُمْ مِنْهُ إِلَّا اسْمُهُ وَ لَا يَعْرِفُونَ إِلَّا خَطَّهُ وَ زَبْرَهُ وَ مِنْ قَبْلُ مَا مَثَّلُوا بِالصَّالِحِينَ كُلَّ مُثْلَةٍ وَ سَمَّوْا صِدْقَهُمْ عَلَى اللَّهِ فِرْيَةً وَ جَعَلُوا فِي الْحَسَنَةِ عُقُوبَةَ السَّيِّئَةِ وَ إِنَّمَا هَلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ بِطُولِ آمَالِهِمْ وَ تَغَيُّبِ آجَالِهِمْ حَتَّى نَزَلَ بِهِمُ الْمَوْعُودُ الَّذِي تُرَدُّ عَنْهُ الْمَعْذِرَةُ وَ تُرْفَعُ عَنْهُ التَّوْبَةُ وَ تَحُلُّ مَعَهُ الْقَارِعَةُ وَ النِّقْمَةُ .
عظة الناس
أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ مَنِ اسْتَنْصَحَ اللَّهَ وُفِّقَ وَ مَنِ اتَّخَذَ قَوْلَهُ دَلِيلًا هُدِيَ لِلَّتِي هِيَ أَقُومُ فَإِنَّ جَارَ اللَّهِ آمِنٌ وَ عَدُوَّهُ خَائِفٌ وَ إِنَّهُ لَا يَنْبَغِي لِمَنْ عَرَفَ عَظَمَةَ اللَّهِ أَنْ يَتَعَظَّمَ فَإِنَّ رِفْعَةَ الَّذِينَ يَعْلَمُونَ مَا عَظَمَتُهُ أَنْ يَتَوَاضَعُوا لَهُ وَ سَلَامَةَ الَّذِينَ يَعْلَمُونَ مَا قُدْرَتُهُ أَنْ يَسْتَسْلِمُوا لَهُ فَلَا تَنْفِرُوا مِنَ الْحَقِّ نِفَارَ الصَّحِيحِ مِنَ الْأَجْرَبِ وَ الْبَارِئِ مِنْ ذِي السَّقَمِ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ لَنْ تَعْرِفُوا الرُّشْدَ حَتَّى تَعْرِفُوا الَّذِي تَرَكَهُ وَ لَنْ تَأْخُذُوا بِمِيثَاقِ الْكِتَابِ حَتَّى تَعْرِفُوا الَّذِي نَقَضَهُ وَ لَنْ تَمَسَّكُوا بِهِ حَتَّى تَعْرِفُوا الَّذِي نَبَذَهُ فَالْتَمِسُوا ذَلِكَ مِنْ عِنْدِ أَهْلِهِ فَإِنَّهُمْ عَيْشُ الْعِلْمِ وَ مَوْتُ الْجَهْلِ هُمُ الَّذِينَ يُخْبِرُكُمْ حُكْمُهُمْ عَنْ عِلْمِهِمْ وَ صَمْتُهُمْ عَنْ مَنْطِقِهِمْ وَ ظَاهِرُهُمْ عَنْ بَاطِنِهِمْ لَا يُخَالِفُونَ الدِّينَ وَ لَا يَخْتَلِفُونَ فِيهِ فَهُوَ بَيْنَهُمْ شَاهِدٌ صَادِقٌ وَ صَامِتٌ نَاطِقٌ .
متن فارسی
ص 334
بعد از ستايش الهى، خدا محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را با دين حق فرستاد تا بندگان خدا را از بت پرستى نجات دهد و به عبادت خدا جلب نمايد، از اطاعت شيطان بيرون آورد و به فرمان بردارى از خدا توجه دهد . خدا محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلم را با قرآنى اعزام داشت كه مطالب آن هم واضح بود و هم متين تا مردم خداى خود را كه نمى شناختند بشناسند و به خدائى كه منكر بودند اعتقاد پيدا كنند و بوجودش اعتراف نمايند . براى اين منظور خداى عزيز در قرآن مجيد بدون اين كه ديده شود از طريق نشان دادن قدرت خود و عرضه كردن عظمت خويش براى بندگان خود جلوه كرد و نشان داد كه در مورد گذشتگانى
ص 335
كه پند و اندرز نگرفته اند چه سختى هائى و كيفرهائى بوجود آورده و چه عذابهائى به آنها چشانيده است .
ص 336
ارزش ايمان واقعى
پس از من روزگارى فرا مى رسد كه چيزى پنهان تر از حق و آشكارتر از باطل و زيادتر از دروغ بر خدا و رسول صلّى اللّه عليه و آله و سلم يافت نمى شود . در چنين روزگارى هرگاه قرآن حق خواندنش ادا گردد و موجودى بى ارزش تر از آن نخواهد بود و آن گاه كه تحريف شود چيزى با ارزش تر از آن يافت نگردد . در چنين روزگارى كارى بدتر از كار نيك (معروف) و چيزى بهتر از منكر يافت نمى شود . ميان قرآن و عمل كنندگان به آن فاصله مى افتد و حافظان قرآن آن را فراموش مى كنند . در چنين عصرى قرآن و پيروانش مطرود و متروك اند . دو رفيقى هستند همسفر كه هيچكس از آنها نگاهدارى و حفاظت نمى كند . در چنين روزگارى نتيجه اين مى شود كه قرآن و پيروانش در ميان مردم و با مردم اند اما نه در اجتماع هستند و نه با مردم، زيرا گمراهى (كه با اجتماع است) با هدايت (كه همراه قرآن است) هماهنگى ندارند هر چند در كنار يكديگر باشند . نتيجه اين مى شود كه مردم در اختلافات وجدانى اتحاد داشته باشند و از اجتماع و وحدت بپرهيزند . در چنين روزگارى گويا اينان رهبر و فرمانده كتاب اند و قرآن فرمانده آنان نيست . در چنين عصرى فقط نام قرآن در نظر مردم باقى مانده و غير از خط و نوشته هاى آن چيز ديگرى را نمى شناسند . در چنين روزگارى گذشته شايستگان را بيش از حد تحت فشار قرار داده و وفادارى آنان را نسبت به خدا، دروغ گفتن بخدا مى ناميدند و براى كار خوب و الهى كيفر كار ناشايسته در نظر مى گرفتند . آرزوهاى طولانى و ناديده انگاشتن مرگ ملت هائى را كه قبل از شما بودند به هلاكت انداخت و سرانجام مرگى كه عذر قبول نمى كند و توبه را نمى پذيرد گريبانشان را گرفت و عذاب و مصيبت آنها را در هم كوبيد .
ص 337
نتيجه عمل به قرآن
آى مردم كسى كه از خدا اطاعت كند پيروز مى گردد و كسى كه دستور خدا را راهنماى خود قرار دهد به راه مطمئن هدايت مى گردد زيرا كسى كه به خدا پناه ببرد ايمن خواهد بود و كسى كه با خدا مخالفت نمايد خائف مى گردد . سزاوار نيست كسى كه عظمت خدا را درك كرده است خود را بزرگ جلوه دهد، زيرا عظمت كسانى كه خدا را شناخته اند اين است كه براى خدا تواضع كنند و سلامتى آنانكه قدرت خدا را شناخته اند اين است كه تسليم خدا گردند . مواظب
ص 338
باشيد كه همانند شخص سالم كه از كچل نفرت دارد و يا از مريض پرهيز مى كند، از حق نفرت نداشته باشيد و از آن پرهيز نكنيد . بدانيد وقتى رشد را درك مى كنيد كه افرادى را كه از رشد كناره گرفته اند بشناسيد . نمى توانيد پيمان خود را با قرآن كتاب الهى حفظ كنيد مگر اين كه آنان را كه پيمان با كتاب خدا را نقض كرده اند درك نمائيد . نمى توانيد بكتاب الهى خوب عمل كنيد مگر اين كه كسى را كه آن را ترك كرده بشناسيد . بنا بر اين وظيفه شماست كه اين مطالب را از اهلش بپرسيد زيرا آنها زنده كننده علم و در هم كوبنده جهل اند . اينان كسانى هستند كه احكام الهى را از روى علم خود بشما خبر مى دهند . سكوت آنان از روى دليل است، ظاهرشان از روى باطن آنان سرچشمه مى گيرد . نه با دين مخالفت مي كنند و نه در آن اختلاف مى نمايند . بنا بر اين قرآن در ميان اين خانواده شاهدى راستگو و ساكتى سخنگوست .