متن عربی

«131»
131- و من خطبة له (علیه السلام) یعظم اللّه سبحانه و یذکر القرآن و النبی و یعظ الناس:
عظمة اللّه تعالی
وَ انْقَادَتْ لَهُ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةُ بِأَزِمَّتِهَا وَ قَذَفَتْ إِلَیهِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرَضُونَ مَقَالِیدَهَا وَ سَجَدَتْ لَهُ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصَالِ الْأَشْجَارُ النَّاضِرَةُ وَ قَدَحَتْ لَهُ مِنْ قُضْبَانِهَا النِّیرَانَ الْمُضِیئَةَ وَ آتَتْ أُکلَهَا بِکلِمَاتِهِ الثِّمَارُ الْیانِعَةُ.
القرآن
منها: وَ کتَابُ اللَّهِ بَینَ أَظْهُرِکمْ نَاطِقٌ لَا یعْیا لِسَانُهُ وَ بَیتٌ لَا تُهْدَمُ أَرْکانُهُ وَ عِزٌّ لَا تُهْزَمُ أَعْوَانُهُ.
رسول اللّه
منها: أَرْسَلَهُ عَلَی حِینِ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ وَ تَنَازُعٍ مِنَ الْأَلْسُنِ فَقَفَّی بِهِ الرُّسُلَ وَ خَتَمَ بِهِ الْوَحْی فَجَاهَدَ فِی اللَّهِ الْمُدْبِرِینَ عَنْهُ وَ الْعَادِلِینَ بِهِ.
الدنیا
منها: وَ إِنَّمَا الدُّنْیا مُنْتَهَی بَصَرِ الْأَعْمَی لَا یبْصِرُ مِمَّا وَرَاءَهَا شَیئاً وَ الْبَصِیرُ ینْفُذُهَا بَصَرُهُ وَ یعْلَمُ أَنَّ الدَّارَ وَرَاءَهَا فَالْبَصِیرُ مِنْهَا شَاخِصٌ وَ الْأَعْمَی إِلَیهَا شَاخِصٌ وَ الْبَصِیرُ مِنْهَا مُتَزَوِّدٌ وَ الْأَعْمَی لَهَا مُتَزَوِّدٌ.
عظة الناس
منها: وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَیسَ مِنْ شَی‏ءٍ إِلَّا وَ یکادُ صَاحِبُهُ یشْبَعُ مِنْهُ وَ یمَلُّهُ إِلَّا الْحَیاةَ فَإِنَّهُ لَا یجِدُ فِی الْمَوْتِ رَاحَةً وَ إِنَّمَا ذَلِک بِمَنْزِلَةِ الْحِکمَةِ الَّتِی هِی حَیاةٌ لِلْقَلْبِ الْمَیتِ وَ بَصَرٌ لِلْعَینِ الْعَمْیاءِ وَ سَمْعٌ لِلْأُذُنِ الصَّمَّاءِ وَ رِی لِلظَّمْآنِ وَ فِیهَا الْغِنَی کلُّهُ وَ السَّلَامَةُ کتَابُ اللَّهِ تُبْصِرُونَ بِهِ وَ تَنْطِقُونَ بِهِ وَ تَسْمَعُونَ بِهِ وَ ینْطِقُ بَعْضُهُ بِبَعْضٍ وَ یشْهَدُ بَعْضُهُ عَلَی بَعْضٍ وَ لَا یخْتَلِفُ فِی اللَّهِ وَ لَا یخَالِفُ بِصَاحِبِهِ عَنِ اللَّهِ قَدِ اصْطَلَحْتُمْ عَلَی الْغِلِّ فِیمَا بَینَکمْ وَ نَبَتَ الْمَرْعَی عَلَی دِمَنِکمْ وَ تَصَافَیتُمْ عَلَی حُبِّ الْآمَالِ وَ تَعَادَیتُمْ فِی کسْبِ الْأَمْوَالِ لَقَدِ اسْتَهَامَ بِکمُ الْخَبِیثُ وَ تَاهَ بِکمُ الْغُرُورُ وَ اللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَی نَفْسِی وَ أَنْفُسِکمْ.

متن فارسی

ذکر عظمت پروردگار

قسمتی از یکی از خطبه های امیرالمومنین علیه السلام است:

دنیا و آخرت، منقاد و فرمانبر خدا هستند و زمام آنها در دست قدرت اوست و آسمانها و زمینها، کلیدهای خود را به سوی او افکندند (قدرت او به همه آنها احاطه دارد) در هر بامدادان و شامگاهان، درختان سبز و خرم در برابر او سجده می کنند و به اراده او از شاخه های تر و تازه خویش، آتشی روشنایی دهنده بر می افروزند و با اراده و امر او، خوردنیهای خود یعنی میوه های رسیده و پخته را می آورند (و در اختیار مخلوقات خدا قرار می دهند).
از همین خطبه است: کتاب خدا در میان شماست، و آن کتاب، ناطقی است که زبانش لکنت نمی خورد و خسته نمی شود.
 و سرایی است که ستونهای آن فرو نمی ریزد و دارای عزت و قدرتی است که به یارانش گریز راه نمی یابد.
 (زیرا پشتیبان محکمی همچون قرآن دارند) از همین خطبه است: خداوند پیامبر اسلام را هنگامی فرستاد که دوره فترت در ارسال پیامبران بود، (و از سالهای قبل، پیامبری مبعوث نشده بود و هر گروهی معبودی داشت و از عقیده و رایی پیروی می کرد) و همه با یکدیگر درباره معتقدات خود، به نزاع و اختلاف برخاسته بودند، پس با فرستادن او به ارسال پیامبران پایان بخشید و وحی خود را به او خاتمه داد (که دیگر نه کسی به پیغمبری مبعوث می گردد و نه به کسی وحی می شود) پس پیغمبر خاتم (صلی الله علیه و آله) در راه خدا، با رو گردانندگان از حق و کسانی که برای خدا عدیل و نظیری قرار می دادند، به جهاد برخاست از همین خطبه است: همانا دنیا نهایت دید افراد بی بصیرت است که چشمانشان از دیدن حقایق نابیناست، آنها فقط دنیا را می بینند و ماواری آن چیز دیگری (یعنی مرگ و آخرت) را نمی بینند، اما مردمان با بصیرت و بینا دل چشمان خود را از دنیا عبور می دهند و می دانند که اقامتگاه و سرای دائمی، پس از دنیا و ماورای آن است، بنابراین، انسان بینا دل، چشم خود را از دنیا بر می گرداند و انسان کوردل به آن چشم می دوزد، آدم با بصیرت از دنیا برای آخرت توشه می گیرد و آن که بی بصیرت است برای دنیا توشه می اندوزد.
 از همین خطبه است: بدانید که هیچ چیز نیست که دارنده آن از آن سیر نشود و آن چیز او را خسته نسازد جز زندگی که هر کس از آن برخوردار است، گمان نمی برد که در مرگ آسایش بیابد.
 همانا این حکمتی است که موجب زندگانی دل مرده و بینایی چشم نابیناست، شنوایی برای گوش کر و موجب سیراب شدن برای انسان تشنه است و همه بی نیازی و سلامتی در آن نهفته است.
 آن ، کتاب خداست که به وسیله آن می بینید و با آن سخن می گویید و به سخن گوش می دهید بعضی از آن گویای بعضی دیگر (بعضی از قرآن، بعضی دیگر را تفسیر می کند) و پاره ای از آن، گواه پاره ای دیگر است.
 در دلالت بر خدا و صفات او در آن اختلافی یافته نمی شود (که در این باره آیه ای، مخالف آیه دیگر باشد) و کسی را که به آن رو آورد و ملازم آن باشد، جز به سوی حق، راهنمایی نمی کند.
 به تحقیق در کینه توزی، در میان خود و در رویانیدن چراگاه و سبزه زار در زمینهای متعفن و آلوده خود، هماهنگ شده اید، در دوست داشتن آرزوها، با یکدیگر، هم سخن گردیده اما در به دست آوردن مال با همدیگر دشمنی می ورزید، هر آینه و به تحقیق ابلیس خبیث، عقل شما را ربوده و در گمراهی قرارتان داده است و غرور و خودخواهی، شما را سرگردان ساخته است، از خدا برای خود و شما درخواست یاری می شود (برای رهایی از نفس اماره، فقط از خدا باید یاری خواست)