متن عربی
105- وَ قَالَ (عليه السلام) :
لَقَدْ عُلِّقَ بِنِيَاطِ هَذَا الْإِنْسَانِ بَضْعَةٌ هِيَ أَعْجَبُ مَا فِيهِ وَ ذَلِكَ الْقَلْبُ وَ ذَلِكَ أَنَّ لَهُ مَوَادَّ مِنَ الْحِكْمَةِ وَ أَضْدَاداً مِنْ خِلَافِهَا فَإِنْ سَنَحَ لَهُ الرَّجَاءُ أَذَلَّهُ الطَّمَعُ وَ إِنْ هَاجَ بِهِ الطَّمَعُ أَهْلَكَهُ الْحِرْصُ وَ إِنْ مَلَكَهُ الْيَأْسُ قَتَلَهُ الْأَسَفُ وَ إِنْ عَرَضَ لَهُ الْغَضَبُ اشْتَدَّ بِهِ الْغَيْظُ وَ إِنْ أَسْعَدَهُ الرِّضَى نَسِيَ التَّحَفُّظَ وَ إِنْ غَالَهُ الْخَوْفُ شَغَلَهُ الْحَذَرُ وَ إِنِ اتَّسَعَ لَهُ الْأَمْرُ اسْتَلَبَتْهُ الْغِرَّةُ وَ إِنْ أَفَادَ مَالًا أَطْغَاهُ الْغِنَى وَ إِنْ أَصَابَتْهُ مُصِيبَةٌ فَضَحَهُ الْجَزَعُ وَ إِنْ عَضَّتْهُ الْفَاقَةُ شَغَلَهُ الْبَلَاءُ وَ إِنْ جَهَدَهُ الْجُوعُ قَعَدَ بِهِ الضَّعْفُ وَ إِنْ أَفْرَطَ بِهِ الشِّبَعُ كَظَّتْهُ الْبِطْنَةُ فَكُلُّ تَقْصِيرٍ بِهِ مُضِرٌّ وَ كُلُّ إِفْرَاطٍ لَهُ مُفْسِدٌ .
متن فارسی
به شاهرگ اين انسان قطعه گوشتى آويزان است كه از شگفت- آورترين اعضاء بدن انسان است اين قطعه گوشت قلب است.از اين نظر شگفت آور است كه داراى صفاتى ضد و نقيض است. اگر اميد و آرزو متوجه قلب شود طمع او را ذليل مى سازد و اگر طمع بر قلب مسلط گردد
ص 890
حرص نابودش مى گرداند.اگر نااميدى بر آن حكومت كند حسرت او را به قتل مى رساند.اگر غضب در قلب آشكار گردد، خشم او را فشار مى دهد. اگر در كارى نشاط پيدا كرد، احتياط را از دست مى دهد. اگر ترس او را فرا گيرد، پرهيز او را بخود مشغول مى گرداند. اگر در ايمنى و آسايشى كامل باشد غرور او را از پاى در مى آورد.اگر به مصيبتى گرفتار آيد بيتابى رسوايش مى سازد. اگر به ثروتى دست يافت توانگرى او را ياغى مى نمايد. اگر فقر او را فشار دهد بلاء او را گرفتار گرداند.اگر گرسنگى بر او سخت گيرد ضعف او را از پاى در آورد. اگر سيرى بر او غلبه كرد پرخورى او را به زحمت اندازد. بدين ترتيب كوتاهى نسبت به قلب زيان آور است و زياده روى براى آن تباه كننده.