متن عربی

51.و من کتاب له (علیه السلام) إلی عماله علی الخراج :
مِنْ عَبْدِ اللَّهِ عَلِيٍّ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ إِلَی أَصْحَابِ الْخَرَاجِ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مَنْ لَمْ يَحْذَرْ مَا هُوَ صَائِرٌ إِلَيْهِ لَمْ يُقَدِّمْ لِنَفْسِهِ مَا يُحْرِزُهَا وَ اعْلَمُوا أَنَّ مَا کلِّفْتُمْ بِهِ يَسِيرٌ وَ أَنَّ ثَوَابَهُ کثِيرٌ وَ لَوْ لَمْ يَکنْ فِيمَا نَهَی اللَّهُ عَنْهُ مِنَ الْبَغْيِ وَ الْعُدْوَانِ عِقَابٌ يُخَافُ لَکانَ فِي ثَوَابِ اجْتِنَابِهِ مَا لَا عُذْرَ فِي تَرْک طَلَبِهِ فَأَنْصِفُوا النَّاسَ مِنْ أَنْفُسِکمْ وَ اصْبِرُوا لِحَوَائِجِهِمْ فَإِنَّکمْ خُزَّانُ الرَّعِيَّةِ وَ وُکلَاءُ الْأُمَّةِ وَ سُفَرَاءُ الْأَئِمَّةِ وَ لَا تُحْشِمُوا أَحَداً عَنْ حَاجَتِهِ وَ لَا تَحْبِسُوهُ عَنْ طَلِبَتِهِ وَ لَا تَبِيعُنَّ لِلنَّاسِ فِي الْخَرَاجِ کسْوَةَ شِتَاءٍ وَ لَا صَيْفٍ وَ لَا دَابَّةً يَعْتَمِلُونَ عَلَيْهَا وَ لَا عَبْداً وَ لَا تَضْرِبُنَّ أَحَداً سَوْطاً لِمَکانِ دِرْهَمٍ وَ لَا تَمَسُّنَّ مَالَ أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ مُصَلٍّ وَ لَا مُعَاهَدٍ إِلَّا أَنْ تَجِدُوا فَرَساً أَوْ سِلَاحاً يُعْدَی بِهِ عَلَی أَهْلِ الْإِسْلَامِ فَإِنَّهُ لَا يَنْبَغِي لِلْمُسْلِمِ أَنْ يَدَعَ ذَلِک فِي أَيْدِي أَعْدَاءِ الْإِسْلَامِ فَيَکونَ شَوْکةً عَلَيْهِ وَ لَا تَدَّخِرُوا أَنْفُسَکمْ نَصِيحَةً وَ لَا الْجُنْدَ حُسْنَ سِيرَةٍ وَ لَا الرَّعِيَّةَ مَعُونَةً وَ لَا دِينَ اللَّهِ قُوَّةً وَ أَبْلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ مَا اسْتَوْجَبَ عَلَيْکمْ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ قَدِ اصْطَنَعَ عِنْدَنَا وَ عِنْدَکمْ أَنْ نَشْکرَهُ بِجُهْدِنَا وَ أَنْ نَنْصُرَهُ بِمَا بَلَغَتْ قُوَّتُنَا وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ .

متن فارسی

نامه ای است از اميرالمومنين (علیه السلام)به عمال و کارگزاران خود در امر خراج:

از طرف بنده خدا علی اميرالمومنين به متصديان امر خراج: اما بعد از حمد خدا و درود بر پيامبر (صلی الله عليه و آله ) پس بدانيد که به راستی هر کس از آنچه بازگشت وی به آن خواهد بود و از عاقبت کار خويش بيمی به خود راه نداده، (چنين کسی) چيزی را که او را از آسيب و گزند نگاهدارد، از پيش برای خود نفرستاده است و بدانيد که آنچه به انجام آن مکلف شده ايد (ظ مقصود تصدی امر خراج است) کم و آسان می باشد اما پاداش آن بسيار است و اگر (بر فرض) در برابر اموری که خدا از آنها نهی فرموده از قبيل ستمگری و دشمنی و ظلم آشکار کيفری که از آن بيمناک باشند، وجود نداشت، هر آينه پاداشی که در اجتناب از آنها نصيب می شود، به گونه ای است که در ترک طلب آن پاداش، هيچ عذری از انسان، پذيرفته نيست، بنابراين شما خود با مردم به انصاف عمل نماييد و در برابر خواسته ها و حاجتهای آنان شکيبا باشيد که به راستی شما خزانه داران و نگاه دارندگان اموال رعيت و وکيلان امت و نمايندگان و سفيران امامان هستيد، هيچکس را از بر آورده شدن حاجتش جدا نسازيد و او را مستاصل نکنيد، و (با بهانه تراشيهايی) از آنچه خواسته باز نداريد و برای دريافت خراج، جامه زمستانی و تابستانی و چارپايی که با آن کار می کنند و برده ای را که در خدمت پرداخت کنندگان خراج می باشد، البته و به طور قطع، در معرض فروش قرار ندهيد، (خراراجگذاران را به فروش آنها، وادار ننماييد) و با تاکيد به شما سفارش می کنم که هيچکس را به خاطر يک درهم، نزنيد و باز با تاکيد می گويم که به مال هيچيک از مردمی که نماز می گزارند يا با مسلمانان پيمان بسته اند دست نگذاريد، مگر اينکه اسب يا سلاحی بيابيد که به وسيله آن به مسلمانان تجاوز شود (که در اين صورت دريافت آنها جائز بلکه لازم است) زيرا بر مسلمان، سزاوار نيست که اين گونه چيزها را در دست دشمنان اسلام (ظ مقصود غير مسلمانان می باشد) باقی گذارد تا باعث شکوه و قدرتی در مقابل اسلام گردد.

 هيچ نصيحتی را برای خودتان ذخيره نکنيد (بلکه هم خود از نصيحت خود بهره گيريد و هم ديگران را بهره مند سازيد) و نيز از رفتار نيکو با سپاهيان و ياری رساندن به رعيت، و از نيرومند ساختن دين خدا، (با انجام آنچه بر شما واجب است و خودداری از هر چه از آن نهی شده ايد) خويشتن را باز نداريد و آنچه در راه خدا بر شما واجب گرديده، ادا نماييد که همانا خدای سبحان به ما و شما نيکی و احسان فراوان کرده تا به قدر توانايی، شکرگزار او باشيم، و تا آنجا که قدرت ما بدان می رسد (با انجام اوامر او) وی را (ظ مقصود دين او است) ياری کنيم و هيچ نيرويی نيست، مگر آنچه از سوی خداوند است.