بررسي نکات اقتصادي در عهدنامه مالک اشتر

با توجه به اينکه هدف اقتصاد تأمين نيازمنديهاي مالي بشر است، سؤالي که به ذهن خطور مي‎نمايد اين‎ است که نظام اقتصادي مطلوب مورد نظر حضرت علي(ع) ، چه هدفي را دنبال مي‎کند؟ آيا اين نظام ، فقط در صدد رفع نيازمنديهاي ضروري زندگي انسان است؟ در پاسخ بايد گفت که اين نکته، از دقت و ژرفنگري در بيانات حضرت و مخصوصاً در نامه ايشان به مالک اشتر، به دست مي‎آيد : نظام اقتصادي مطلوب امام(ع) فقط در صدد رفع نيازمنديهاي ضروري بشر نيست و با تأمين آنها کار خود را تمام شده نمي‎داند، بلکه در صدد ايجاد عدالت اجتماعي و تأمين رفاه براي همه است.

عدل و عدالت

از حضرتش پرسيدند: دادگرى بهتر است يا بخشندگى؟ فرمود: دادگرى هر چيزى را در جاى خويش قرار مى دهد و بخشش آنها را از جاى خود بيرون مى كند و عدل نگهبان همه مردم است و بخشندگى به افراد مخصوص بهره مى دهد. بنابراين عدل شريف تر و برتر است.

حقوق و عدالت در نهج البلاغه(1)

درانديشه و سيره امام علي(ع) عدالت و برپايي آن مهم ترين و والاترين موضوع زيست انساني- ايماني است، به گونه اي که جز در پرتو عدالتي فراگير نمي توان از دين و ايمان، و سلامت و سعادت به درستي سخن راند و زندگي انساني و ايماني داشت، و در عرصه جامعه، سياست، حکومت، مديريت، اقتصاد، قضاوت و ديگر عرصه ها از سلامت و کمال بهره مند بود. آن چه در رويکرد به عدالت، اساسي است؛ اين است که راه برپايي و تحقق عدالت چيست؟

بررسي عدالت از ديدگاه امام علي(ع) با تكيه بر نهج البلاغه

در بیان امام علی(ع)، هیچ فاصله‌ای بین سیاست و عدالت نیست و بهترین سیاست را سیاستی می داند که بر مبنای عدالت استوار باشد.ان را عامل قدرت به حساب می اورد عدالت را برترین سیاست می داند عدالت را برای قوام و استواری مردم در دفاع از نظام سیاسی توصیه می‌نمایدو رعایت آن موجب تداوم قدرت و اقتدار نظام سیاسی می داند. امام علی(ع)، اعمال عدالت را بهترین روش برای جلب اعتماد مردم و حفظ صیانت از حمایت‌های مردمی توصیه می‌نماید از منظر علی(ع)، جمال و آبروی حاکمان و پایداری ملت به رعایت عدالت است

سیاست در نهج البلاغه

انسان بخیل، نادان، ستمکار و بی دین، هرگز شایستگی رهبری جامعه را نخواهد داشت؛ چرا که رهبری، رکن اصلی در رشد و پیشرفت جامعه است و انسان های نالایق، جامعه را به پرتگاه سقوط نزدیک می کنند.

عدالت اقتصادي در کلام و سيره علي(ع)

عدالت، مخصوصا عدالت اقتصادي، ويژگي بسيار مهم دولت اسلامي است و در کنار تقوا، شاخص جامعه اسلامي به شمار مي رود. مفهوم عدالت اقتصادي، مراعات حقوق اقتصادي است و زمينه ساز تحقق اهداف عاليه اسلامي مي باشد. معيار عدالت، اهداف عدالت، تقدم عدالت بر رشد و توسعه و اينکه کارآيي لازمه عدالت است، از محورهاي مهم مبحث عدالت اقتصادي است. علي رغم آنکه همه فرهنگها و مکاتب، خواهان عدالت اقتصادي و مدافع آن هستند ولي دين مقدس اسلام، آنگونه که اميرالمؤمنين علي(ع) بحق زبانِ گويا و مجري صادق آن بوده اند، خاستگاهها، پيامدها و اهداف خاص خود را دارد. اين نوشته درصدد است درحد توان، محورهاي ياد شده را به اختصار با تکيه به سخنان آن حضرت، تبيين کند.