بررسي نظام فاعلي قرآن در نهج‌البلاغه
بهترين وجه معقول آفرينش جهان، همانا تجلّي است؛ كه از ظريف‌ترين تعبيرهاي قرآني و روايي است، چنان‌كه در آية «فلما تجلي ربه للجبل جعله دكّا وخرّ موسي صعقا» آمده است. و در جريان معاد هم، تلويحاً به آن اشاره شده‌است؛ زيرا، خداوند در آية «قل اءنما علمها عند ربّي لايُجَليها لوقتها الا هو»، تجلية‌ساعت و قيامت را به خود اِسناد داده است و چون در قيامت كبرا و حشر اكبر،تمام اشخاص و اشيا به عنوان مبدأ قابلي حضور و ظهور دارند نه به عنوان‌مبدأ فاعلي ـ زيرا همة آن‌ها، تحت قهر حاكم‌اند ـ بنابراين، تنها عامل تجلّي‌قيامت، ظهور خود خداوندِ متجلّي خواهد بود.
