نويسنده : یاسر جعفری

استاد راهنما : مصطفی دلشاد تهرانی

مقطع : کارشناسی ارشد

استاد مشاور : سیدمحمد میردامادی

رشته : اصول دین و معارف علوی

دانشگاه : دانشگاه پیام نور، استان تهران

تاريخ دفاع : 1392

واحد : دانشکده الهیات و علوم اسلامی

در آموزه‌های علوی، بحث معرفت نفس و خودسازی جایگاه قابل تأملی دارد. به گونه‌ای که انسان با فراگیری آن می‌تواند در زندگی خود موفق گردد و نظام اجتماعی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. برای رسیدن به شناخت واقعی خود نیاز به راهکاری صحیح و منطبق بر آموزه‌های الهی است تا بتوان خویشتن را آنگونه که هست شناخت.

معرفت نفس با تمام ابعادش از مباحث مهم اسلامی و از جمله علومی است که در شناخت حق تعالی مهمترین راهکار محسوب شده و توصیه گردیده است؛ لذا امیرالمؤمنان(علیه السلام) نیز اهمیت آن را گوشزد فرموده‌اند. اهمیت آن از این باب است که چنین شناختی می‌تواند انسان را در بهتر گذراندن زندگی یاری نماید؛ زیرا نفس مراتبی دارد که ممکن است به زمینه اسفل‌السافلین سقوط کند و به فرموده قرآن از بهائم گمراه‌تر شود. و از طرفی این توانایی را دارد که به درجه علیین صعود کند و از مرز لوّامه گذشته و به مطمئنه برسد، از فرشتگان برتر شود و تجلی‌گاه اوصاف حق‌تعالی گردد. و لذا بر این اساس گفته‌اند: «معرفت به نفس، مقدمه عبودیت است» و هر چه «معرفت به نفس» عمیق‌تر باشد، کمال عبودیت بهتر محقق می‌گردد. معرفت نفس نه تنها آثار اخروی و معنوی فراوانی دارد، بلکه در زندگی دنیوی و اجتماعی انسان نیز پیامدهای بسیار زیادی را به ارمغان می‌آورد.

از جمله انسان را به سمت شناخت خدا، جهاد با نفس، ترس از خدا، فارغ شدن از علایق دنیوی و همچنین شناخت حد و اندازه خود سوق می‌دهد. مواردی که هر یک در جای خود پیامدهای متعددی را به همراه دارند؛ آثاری همچون خوشبختی و سعادت در زندگی، بی‌نیازی از خلق، رستگاری، کسب رضای خدا، در امان ماندن از ترس عذاب و عقاب و نیز آثاری از این قبیل: کاهش آفت در زندگی انسان که خود شامل آفات نفس همچون مَکر، خُدعه، غَدر و دنیادوستی است. انسان به وسیله این شناخت و آگاهی از آثار مفید آن، اقدام به خودسازی می‌کند و عقل نظری را چراغ عقل عملی قرار داده و بدین طریق موجبات آرامش و رضایت در زندگی را به ارمغان می‌آورد. در این پژوهش با نگاه کلی به نهج‌ البلاغه و سایر کتب دینی و روایی، به مسائلی از جمله چگونگی شناخت نفس، راه‌های شناخت نفس و تاثیر معرفت نفس در زندگی انسان اشاره شده است.
 

توجه: جهت دریافت اصل پایان نامه به دانشگاه مربوطه مراجعه کنید.

منبع :پایگاه امام علی علیه السلام ؛بخش پایان نامه ها