شرح لغات غریب « نهج البلاغه بخش نامه های حضرت علی(ع) به معاویه»
نويسنده : نوری، سید اسماعیل
استاد راهنما : میرلوحی، سید علی
مقطع : کارشناسی ارشد
دانشگاه : اصفهان تاريخ دفاع : 1372
موضوع پایان نامه شرح لغات غریب نهج البلاغه «بخش نامه های حضرت علی (علیه السلام ) به معاویه » است که در حدخود کار نو و بدیعی می باشد و کمتر کسی به سبک تحقیق و شیوه نگارش این رساله همت گماشته است ، مبنای تحقیق در آن نسبت به قاموسهای دیگر که بعضاً بر شرح لغات نهج البلاغه نگاشته شده است از کیفیت ممتازی برخوردار است ، استخراج لغات از مصادر و نابع معتبر و موثق اتخاذ گردیده است که در جهت مقایسه با قاموسهای دیگر به نوبه خود از اعتبار خاصی برخوردار است حدود 800 منبع و مآخذ مورد استفاده قرار گرفته که بعضی ازآنها عبارتند از «لسان العرب ، صحاح جوهری ، تاج العروس ، تهذیب اللغة ، جمهرة اللغه ، فقه اللغه ، خزانة الادب ،جمهرة الرسائل اعرب ، قاموس المحیط ، غریب القرآن و غریب الحدیث ، المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه ، المعجم المفهرس لالفاظ قران الکریم ، مفردات الفاظ القران ، متنهی الارب فی لغة العرب ، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید،... ابن میثم بحرانی ، ... علامه خویی ، ... محمد عبده ، دکتر صبحی صالح و ....» معانی لغات مورد بحث به زبان عربی و فارسی و اختلاف نسخ نهج البلاغه های مختلف و هم چنین مراد امام علی (علیه السلام ) از معانی لغت به طوری که با متن نامه تطبیق دارد توضیح داده شده است .
ذکر استعمال لغات در خطبه ها،نامه ها و کلمات قصار نهج البلاغه و هم چنین استعمال آنها در قرا کریم ، حدیث ، مثل ، شعر و اشاره به معنای حقیقی و مجازی لغت از ویژگیهای خاص این پژوهش است که حدود 1000 مورد کاربرد لغت در موارد مذکور باتوضیح کامل آمده است .
ترجمه نامه های مورد بحث با ذکر نکات ظریف تاریخی و شرح اشعاری که در بعضی ازآنها به چشم می خورد به طرز شیوا و زیبائی بیان گردیده است .
نقد و بررسی شرحهای فارسی و عربی نهج البلاغه با تحقیق در اسناد و مدارک نامه ها از امیتازات دیگر این رساله است .
بطور کلی عناوین و مطالب آن چنین خلاصه می شود: پیشگفتار، شرح حال سید رضی (ره ) مؤلف نهج البلاغه ، نگاهی به نهج البلاغه ، نظر دانشمندان در باره نهج البلاغه ، شخصیت ادبی و علمی امام علی (علیه السلام )، محتوی نهج البلاغه ، جمع آوری نهج البلاغه ، عمده ترین شرحهای آن ، توضیح پیرامون علم «غریب » سبک و سیاق لغت نامه های عربی ، سب نگارش رساله و شرح لغات 17 نامه با تحلیل نحوی آخرین نامه از نامه های علی (علیه السلام ) به معاویه .
مجموع مطالب در 3 بخش و اصل موضوع که شرح لغات می باشد در 382 صفحه تدوین گردیده است .
با این حال اگر مجموعه ای دارای هزاران صفحه نگاشته شود نمی تواند بزرگی و عظمت حضرت علی (علیه السلام) و رویدادهای دوران او را توضیح دهد.
تفکرات واندیشه های آن مرد گفتار و کردار که میان خود و پروردگارش انجام داده و آنها را نه گوشی شنیده و نه چشمی دیده است خیلی بیش از آن است که با دست و زبان و قلم بروز کرده و در تاریخ ثبت شده است ، در حقیقت موضوع پایان نامه منتخب از کتابی است که پس از سخن خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) عالی ترین «نمونه ادبیات عرب » و غنی ترین منبعی است که می تواند به زبان عربی ارج نهد، آنکه بخواهد عربی بنویسد و عربی سخن گوید گفته های وی به جمال آراسته و از واژه های نابجا پیراسته ، باید گفتار امیر کلام و فرمانروای سخن علی (علیه السلام ) را بنگرد تا ملکه بلاغت در گفته یا نوشته او پدید گردد، چنانچه گویندگان و مترسلان عرب می کوشیدند تا آن سخنان را از بر کنند و معانی آن لفظها را در قالب لفظهای دیگر بریزند، لذا با اطمینان خاطر می توان گفت از هیچ گفته ای به اندازه گفتار علی (علیه السلام )نمی توان بهره برد و هیچ زیور ارزنده ای مانند آن نمی توان یافت تا آرایش گفته ها و نوشته گردد، زیرا که او آبشخورفصاحت و ریشه و زادگاه بلاغت است و بی جهت نیست که به خاطر عظمت و جلال و شهرت در وصفش گفته اند:« از سخن خالق فروتر و از سخن مخلوق فراتر است
توجه: جهت دریافت اصل پایان نامه به دانشگاه مربوطه مراجعه کنید.
