(از امام پرسيدند: اگر دُرِ خانة مردى را به رويش بندند، روزى او از كجا خواهد آمد ؟ فرمود) از آن جايى كه مرگ او مى آيد!.
مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت

خانه  >   ترجمه ( حسین استادولی)  >  نکوهش دنیا ( خطبه شماره 111 )

خطبـه ها
نامـــه ها
حکمت ها
غرائب الکلم
برای دسترسی سریع به خطبه مورد نظر، شماره خطبه را وارد کنید
برای دسترسی سریع به نامه مورد نظر، شماره نامه را وارد کنید
برای دسترسی سریع به حکمت مورد نظر، شماره حکمت را وارد کنید

متن عربی

111.و من خطبة له (علیه السلام):في ذم الدنيا

  1. أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّي أُحَذِّرُكُمُ الدُّنْيَا فَإِنَّهَا حُلْوَةٌ خَضِرَةٌ حُفَّتْ بِالشَّهَوَاتِ وَ تَحَبَّبَتْ بِالْعَاجِلَةِ وَ رَاقَتْ بِالْقَلِيلِ وَ تَحَلَّتْ بِالْآمَالِ وَ تَزَيَّنَتْ بِالْغُرُورِ.
  2. لَا تَدُومُ حَبْرَتُهَا وَ لَا تُؤْمَنُ فَجْعَتُهَا غَرَّارَةٌ ضَرَّارَةٌ حَائِلَةٌ زَائِلَةٌ نَافِدَةٌ بَائِدَةٌ أَكَّالَةٌ غَوَّالَةٌ .
  3. لَا تَعْدُو إِذَا تَنَاهَتْ إِلَى أُمْنِيَّةِ أَهْلِ الرَّغْبَةِ فِيهَا وَ الرِّضَاءِ بِهَا أَنْ تَكُونَ كَمَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى سُبْحَانَهُ  كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيماً تَذْرُوهُ الرِّياحُ وَ كانَ اللَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مُقْتَدِراً .
  4. لَمْ يَكُنِ امْرُؤٌ مِنْهَا فِي حَبْرَةٍ إِلَّا أَعْقَبَتْهُ بَعْدَهَا عَبْرَةً وَ لَمْ يَلْقَ فِي [مِنْ‏] سَرَّائِهَا بَطْناً إِلَّا مَنَحَتْهُ مِنْ ضَرَّائِهَا ظَهْراً وَ لَمْ تَطُلَّهُ فِيهَا دِيمَةُ رَخَاءٍ إِلَّا هَتَنَتْ عَلَيْهِ مُزْنَةُ بَلَاءٍ .
  5. وَ حَرِيٌّ إِذَا أَصْبَحَتْ لَهُ مُنْتَصِرَةً أَنْ تُمْسِيَ لَهُ مُتَنَكِّرَةً وَ إِنْ جَانِبٌ مِنْهَا اعْذَوْذَبَ وَ احْلَوْلَى أَمَرَّ مِنْهَا جَانِبٌ فَأَوْبَى.
  6. لَا يَنَالُ امْرُؤٌ مِنْ غَضَارَتِهَا رَغَباً إِلَّا أَرْهَقَتْهُ مِنْ نَوَائِبِهَا تَعَباً وَ لَا يُمْسِي مِنْهَا فِي جَنَاحِ أَمْنٍ إِلَّا أَصْبَحَ عَلَى قَوَادِمِ خَوْفٍ .
  7. غَرَّارَةٌ غُرُورٌ مَا فِيهَا فَانِيَةٌ فَانٍ مَنْ عَلَيْهَا لَا خَيْرَ فِي شَيْ‏ءٍ مِنْ أَزْوَادِهَا إِلَّا التَّقْوَى.
  8. مَنْ أَقَلَّ مِنْهَا اسْتَكْثَرَ مِمَّا يُؤْمِنُهُ وَ مَنِ اسْتَكْثَرَ مِنْهَا اسْتَكْثَرَ مِمَّا يُوبِقُهُ وَ زَالَ عَمَّا قَلِيلٍ عَنْهُ.
  9. كَمْ مِنْ وَاثِقٍ بِهَا قَدْ فَجَعَتْهُ وَ ذِي طُمَأْنِينَةٍ إِلَيْهَا قَدْ صَرَعَتْهُ وَ ذِي أُبَّهَةٍ قَدْ جَعَلَتْهُ حَقِيراً وَ ذِي نَخْوَةٍ قَدْ رَدَّتْهُ ذَلِيلًا.
  10. سُلْطَانُهَا دُوَّلٌ وَ عَيْشُهَا [رَنَقٌ‏] رَنِقٌ وَ عَذْبُهَا أُجَاجٌ وَ حُلْوُهَا صَبِرٌ وَ غِذَاؤُهَا سِمَامٌ وَ أَسْبَابُهَا رِمَامٌ .
  11. حَيُّهَا بِعَرَضِ مَوْتٍ وَ صَحِيحُهَا بِعَرَضِ سُقْمٍ مُلْكُهَا مَسْلُوبٌ وَ عَزِيزُهَا مَغْلُوبٌ وَ مَوْفُورُهَا مَنْكُوبٌ وَ جَارُهَا مَحْرُوبٌ.
  12. أَلَسْتُمْ فِي مَسَاكِنِ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ أَطْوَلَ أَعْمَاراً وَ أَبْقَى آثَاراً وَ أَبْعَدَ آمَالًا وَ أَعَدَّ عَدِيداً وَ أَكْثَفَ جُنُوداً؟
  13. تَعَبَّدُوا لِلدُّنْيَا أَيَّ تَعَبُّدٍ وَ آثَرُوهَا أَيَّ إِيْثَارٍ ثُمَّ ظَعَنُوا عَنْهَا بِغَيْرِ زَادٍ مُبَلِّغٍ وَ لَا ظَهْرٍ قَاطِعٍ.
  14. فَهَلْ بَلَغَكُمْ أَنَّ الدُّنْيَا سَخَتْ لَهُمْ نَفْساً بِفِدْيَةٍ أَوْ أَعَانَتْهُمْ بِمَعُونَةٍ أَوْ أَحْسَنَتْ لَهُمْ‏ صُحْبَةً.
  15.  بَلْ أَرْهَقَتْهُمْ بِالْقَوَادِحِ وَ أَوْهَقَتْهُمْ بِالْقَوَارِعِ وَ ضَعْضَعَتْهُمْ بِالنَّوَائِبِ وَ عَفَّرَتْهُمْ لِلْمَنَاخِرِ وَ وَطِئَتْهُمْ بِالْمَنَاسِمِ وَ أَعَانَتْ عَلَيْهِمْ رَيْبَ الْمَنُونِ .
  16. فَقَدْ رَأَيْتُمْ تَنَكُّرَهَا لِمَنْ دَانَ لَهَا وَ آثَرَهَا وَ أَخْلَدَ إِلَيْهَا حِينَ ظَعَنُوا عَنْهَا لِفِرَاقِ الْأَبَدِ.
  17. وَ هَلْ زَوَّدَتْهُمْ إِلَّا السَّغَبَ ؟أَوْ أَحَلَّتْهُمْ إِلَّا الضَّنْكَ؟ أَوْ نَوَّرَتْ لَهُمْ إِلَّا الظُّلْمَةَ؟ أَوْ أَعْقَبَتْهُمْ إِلَّا النَّدَامَةَ ؟
  18. أَفَهَذِهِ تُؤْثِرُونَ؟ أَمْ إِلَيْهَا تَطْمَئِنُّونَ؟ أَمْ عَلَيْهَا تَحْرِصُونَ؟
  19. فَبِئْسَتِ الدَّارُ لِمَنْ لَمْ يَتَّهِمْهَا وَ لَمْ يَكُنْ فِيهَا عَلَى وَجَلٍ مِنْهَا.
  20. فَاعْلَمُوا وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ بِأَنَّكُمْ تَارِكُوهَا وَ ظَاعِنُونَ عَنْهَا وَ اتَّعِظُوا فِيهَا بِالَّذِينَ قَالُوا  مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً حُمِلُوا إِلَى قُبُورِهِمْ فَلَا يُدْعَوْنَ رُكْبَاناً وَ أُنْزِلُوا  الْأَجْدَاثَ فَلَا يُدْعَوْنَ ضِيفَاناً .
  21. وَ جُعِلَ لَهُمْ مِنَ الصَّفِيحِ أَجْنَانٌ وَ مِنَ التُّرَابِ أَكْفَانٌ وَ مِنَ الرُّفَاتِ جِيرَانٌ .
  22. فَهُمْ جِيرَةٌ لَا يُجِيبُونَ دَاعِياً وَ لَا يَمْنَعُونَ ضَيْماً وَ لَا يُبَالُونَ مَنْدَبَةً .
  23. إِنْ جِيدُوا لَمْ يَفْرَحُوا وَ إِنْ قُحِطُوا لَمْ يَقْنَطُوا جَمِيعٌ وَ هُمْ آحَادٌوَ جِيرَةٌ وَ هُمْ أَبْعَادٌ .
  24. مُتَدَانُونَ لَا يَتَزَاوَرُونَ وَ قَرِيبُونَ لَا يَتَقَارَبُونَ حُلَمَاءُ قَدْ ذَهَبَتْ أَضْغَانُهُمْ وَ جُهَلَاءُ قَدْ مَاتَتْ أَحْقَادُهُمْ.
  25. لَا يُخْشَى فَجْعُهُمْ وَ لَا يُرْجَى دَفْعُهُمْ اسْتَبْدَلُوا بِظَهْرِ الْأَرْضِ بَطْناً وَ بِالسَّعَةِ ضِيقاً وَ بِالْأَهْلِ غُرْبَةً وَ بِالنُّورِ ظُلْمَةً .
  26. فَجَاءُوهَا كَمَا فَارَقُوهَا حُفَاةً عُرَاةً قَدْ ظَعَنُوا عَنْهَا بِأَعْمَالِهِمْ إِلَى الْحَيَاةِ الدَّائِمَةِ وَ الدَّارِ الْبَاقِيَةِ كَمَا قَالَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى  كَما بَدَأْنا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ وَعْداً عَلَيْنا إِنَّا كُنَّا فاعِلِينَ‏.

متن فارسی

از یک خطبه ی  آن حضرت در نکوهش دنیا

  1. اما بعد، من شما را از دنیا برحذر می دارم، که دنیا شیرین و سبز و خرم است، از هر سو پوشیده به شهوات است.خود را به بهانه ی  نقد بودن محبوب می دارد، بازیب و زیور اندکش جلب نظر می کند. به انواع آرزوها آراسته، و به زیور فریب آرایش نموده.
  2. نوشی هایش پایدار نیست، و از نیش هایش در امان نتوان زیست. سخت فریبنده و زیانبار است، تغییرپذیر و زودگذر، و پایان پذیر و نابودشدنی است. شکمبارهای هلاکت بار است (که از خوردن آدمیان سیر نمی  شود).
  3. آنگاه که نهایت آرزوی دنیا پرستان و دلدادگانش را برآورد بازهم بیش از آنچه خداوند در قرآن فرموده نخواهد بود که: «زندگانی دنیا به سان آبی است که از آسمان فروفرستیم، که روییدنی زمین با آن درآمیزد (و سبز و خرم گردد) آنگاه خشک و خرد شده و بادها به هر سویش پراکنده سازد؛ و خداوند بر چیز تواناست[1].
  4. احدی از دنیا به شادمانی نرسید جز آنکه اشک و ماتم رادر پی او فرستاد، و کسی از آن روی خوش ندید جز آنکه پشت سختی و پریشانی خود را به وی نمودار ساخت.در دنیا باران آسایشی بر کسی نبارید جز آنکه دنیا با رگباری از بلا بر او یورش برد.
  5. شایسته است که چون در روز روشن یار کسی شود به وقت شب تار ناشناس او گردد. اگر یک سوی آن شهد و شیرین باشد سوی دیگرش تلخ و وبا خیز است.
  6. کسی از خوشی و خرمیان به مرغوبی نرسد جز آنکه از بلاهایش رنج و سختی حواله ی  او کند، و شبی از آن زیر پر امنیت به سر نبرد جز آنکه صبح بر بال ترس و بیم آن بنشیند.
  7. هم خود بسیار فریبکار است و هم آنچه در آن است فریبنده است.هم خود نابودشدنی است و هم هر که بر روی آن زندگی می کند رو به فناست.جز تقوا و پرهیزگاری در هیچ یک توشه های آن خیری نیست.
  8. هر که به کم آن بسنده کرد به بسیاری از عوامل امنیت آن دست یافت، و هر که به فراوانی آن رو کرد بر عوامل هلاکت خویش افزود و نعمت دنیا هم به زودی از دستش برفت.
  9. بساکس که به دنیا دل بست و دنیا او را به داغ و ماتم گرفتار ساخت، و بساکس که به دنیا دلگرم شد و دنیا بر خاک سیاهش نشاند،و بسا مرد با شوکتی که دنیا حقیرش نمود، و بسا آلوده به کبر و نخوتی که دنیا به خواریش نشاند!
  10. قدرت و سلطنتش دست به دست می گردد، عیش آن تیره، خوشی آن ناگوار، شیرینی آن تلخ، غذایش سم، و ریسمانهایش پوسیده است.
  11. زنده اش در معرض مرگ، و تندرستش در معرض بیماری است.حکومتش بر باد، مقتدرش مغلوب، توانگرش سرکوب، وهمسایه اش غارت زده است.
  12. آیا شما در خانه  های مردمان پیش از خود قرار نگرفته  اید که عمرشان از شما درازتر،و آثارشان پایدارتر، و آرزوهایشان دور و درازتر، و عددشان بیشتر، و لشکرشان انبوه تر بود؟
  13. دنیا را سخت پرستیدند، و آن را بی کم و کاست بر همه چیز مقدم داشتند!آنگاه از دنیا کوچ کردند بی زاد و توشه ای که به مقصدشان رساند و مرکبی که طی سفر نماید.
  14. آیا هرگز به شما خبر رسیده که دنیا در برابر آن همه زبانی که به آنان رسانده غرامتی به آنان  پرداخته، یا کمکی به آنان رسانده، یا همنشینی و رفتاری خوش با آنان کرده باشد؟
  15. نه، بلکه به مصایب سخت دچار شان ساخت، و با حوادث کوبنده به دامشان انداخت، و با بلاهای جانکاه خوار و زارشان ساخت، و بینی آنان را به خاک مالید، و زیر شمهای خود پایمالشان نمود، و حوادث ناگوار روزگار را بر ضد آنان یاری داد.
  16. شما خود دیده اید که دنیا با کسی که در برابر او گردن نهاد، و آن را بر همه چیز مقدم داشت، و به آن دلبستگی تام پیدا کرد چگونه سر ناسازگاری گذاشت، تا آنجا که برای جدایی ابدی از دنیا کوچ کردند.
  17. آیا زاد و توشه ای جز گرسنگی به آنان داد؟ یا جز در تنگی و فشار فرودشان آورد؟ یا جز تاریکی نوری به آنان نمود؟یا جز پشیمانی به دنبالشان روانه ساخت؟
  18. آیا چنین دنیایی را بر همه چیز مقدم می دارید؟ یا به آن دلگرم می شوید؟ یا بر آن حرص میورزید؟!
  19.  چه بد خانه  ای است دنیا برای کسی که به آن بدگمان نیست، و در دنیا در حال ترس از آن به سر نمی  برد!
  20. بدانید  و خوب هم می دانید  که سرانجام دنیا را ترک خواهید گفت و از آن کوچ خواهید نمود. و در آن از حال کسانی که گفتند: «از ما نیرومندترکیست؟!» پند بگیرید، آنگاه که بر روی دوشها به سوی قبرها حمل شدند در حالی که و سواره» خوانده نمی شدند (زیرا از خود اختیاری نداشتند)، و در دل گورها فرودشان آوردند در حالیکه نام «میهمان» نداشتند (زیرا پذیرایی گرمی از آنان نشد).
  21. و برایشان در دل زمین قبرها، و از خاک زمین کفن ها، و از استخوانهای پوسیده همسایگان ساختند.
  22. آنان همسایگانی هستند که هیچ خواننده ای را پاسخ نمی  گویند، و ستمی را از همسایه ی  خورد دورر نمی سازند، و به گریه و زاری این و آن اعتنا نمی کنند.
  23. اگر بارانی بر گورشان بارد شاد نمی گردند، و اگر خشکسالی شود نومید نمی  شوند. گردهمند ولی تنهایند. همسایه اند و از هم دورند.
  24. نزدیک یکدیگرند و سری به هم نمی زنند. خویشاوندند و اظهار خویشاوندی نمی کنند.برد بارانی هستند که کینه هاشان برطرف شده، و نابخردانی که دشمنیهاشان مرده.
  25. نه از زیان آنان بیمی هست، و نه به دفاع آنان امیدی میرود.درون زمین را به جای روی زمین، و خانه  ی  تنگ گور را به جای خانه  ی  وسیع، و غربت را به جای بستگان، و تاریکی را به جای روشنایی برگزیدند.
  26. آنگاه پابرهنه و عریان به سان روزی که از دنیا جدا شدند به صحرای محشر بازآیند.با اعمال خود از دنیا به سوی حیات جاودان و سرای باقی کوچ نمودند، چنانکه خدای سبحان فرمود: «همانگونه که آفریدگان را در آغاز آفریدیم، (به حیات مجدد) بازشان می گردانیم.و عدهای است که بر عهده ی  خود نهادهایم و حتماً به انجام خواهیم  رساند.[2]
 


[1] سوره ی  کهف، آیه ی  ۴۵.

[2] سوره ی  انبیاء، آیه ی  ۱۰۴

قبلی بعدی