متن عربی
176.وَ مِنْ خُطبَةٍ لَهُ عَلیهِ السَّلامُ وَ فِیْها یَعِظ وَ یُبَیِّنُ فَضْلَ القُرْآنِ وَ یَنْهَى عَنِ البِدْعَةِ
عِظَةُ النّاس
- انْتَفِعُوا بِبَیَانِ اللّهِ،
- وَ اتَّعِظُوا بِمَواعِظِ اللّهِ،
- وَ اقْبَلُوا نَصِیحَةَ اللّهِ.
- فإِنَّ اللّهَ قَدْ أَعْذَرَ إِلَیْکُمْ بِالْجَلِیَّةِ
- وَ اتَّخَذَ عَلَیْکُمُ الْحُجَّةَ.
- وَ بَیَّنَ لَکُمْ مَحَابَّهُ مِنَ الْاَعْمَالِ،
- وَ مَکَارِهَهُ مِنْهَا، لِتَتَّبِعُوا هذِهِ،
- وَ تَجْتَنِبُوا هذِهِ، فَإِنَّ رَسُولَ اللّهِ (صلی الله علیه و آله) کانَ یَقُولُ:
- «إِنَّ الْجَنَّةَ حُفَّتْ بِالْمَکَارِهِ وَ إِنَّ النَّارَ حُفَّتْ بِالشَّهَوَاتِ».
- وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ مَا مِنْ طَاعَةِ اللّهِ شَیْءٌ إِلَّا یَأْتِى فِی کُرْهٍ.
- وَ مَا مِنْ مَعْصِیَةِ اللّهِ شَیْءٌ إِلَّا یَأْتِی فِی شَهْوَةٍ.
- فَرَحِمَ اللّهُ امْرَأً نَزَعَ عَنْ شَهْوَتِهِ، وَ قَمَعَ هَوَى نَفْسِهِ،
- فَإِنَّ هذِهِ النَّفْسَ أَبْعَدُ شَیْءٍ مَنْزِعاً.
- وَ إِنَّهَا لا تَزَالُ تَنْزعُ إِلَى مَعْصِیَةٍ فِی هَوًى.
- وَ اعْلَمُوا عِبَادَ اللّهِ أَنَّ الْمُؤْمِنَ لا یُصْبِحُ وَ لا یُمْسِی إِلَّا وَ نَفْسُهُ ظَنُونٌ عِنْدَهُ،
- فَلا یَزَالُ زَارِیاً عَلَیْهَا وَ مُسْتَزِیداً لَها،
- فَکُونُوا کَالسَّابِقِینَ قَبْلَکُمْ، وَ الْمَاضِینَ أَمَامَکُمْ.
- قَوَّضُوا مِنَ الدُّنْیَا تَقْوِیضَ الرَّاحِلِ وَ طَوَوْهَا طَیَّ الْمَنَازِلِ.
فَضْلُ القُرآنِ - وَاعْلَمُوا أَنَّ هذَا الْقُرْآنَ هُوَ النَّاصِحُ الَّذِی لا یَغُشُّ،
- وَ الْهَادِی الَّذِی لا یُضِلُّ، وَ الْمُحَدِّثُ الَّذِی لا یَکْذِبُ.
- وَ مَا جَالَسَ هذَا الْقُرْآنَ أَحَدٌ إِلَّا قَامَ عَنْهُ بِزِیَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ:
- زِیَادَةٍ فِی هُدىً، أَوْ نُقْصَانٍ مِنْ عَمىً.
- وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَیْسَ عَلَى أَحَدٍ بَعْدَ الْقُرْآنِ مِنْ فَاقَةٍ،
- وَ لا لِاَحَدٍ قَبْلَ الْقُرْآنِ مِنْ غِنىً،
- فَاسْتَشْفُوهُ مِنْ أَدْوَائِکُمْ،
- وَ اسْتَعِینُوا بِهِ عَلَى لاْوَائِکُمْ،
- فَإِنَّ فِیهِ شِفَاءً مِنْ أَکْبَرِ الدَّاءِ:
- وَ هُوَ الْکُفْرُ وَ النِّفَاقُ، وَ الْغَیُّ وَ الضَّلَالُ،
- فَاسْأَلُوا اللّهَ بِهِ،
- وَ تَوَجَّهُوا إِلَیْهِ بِحُبِّهِ،
- وَ لا تَسْألُوا بِهِ خَلْقَهُ،
- إِنَّهُ مَا تَوَجَّهَ الْعِبَادُ إِلَى اللّهِ تَعَالَى بِمِثْلِهِ.
- وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ، وَ قَائِلٌ مُصَدَّقٌ.
- وَ أَنَّهُ مَنْ شَفَعَ لَهُ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ شُفِّعَ فِیهِ،
- وَ مَنْ مَحَلَ بِهِ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ صُدِّقَ عَلَیْهِ،
- فَإِنَّهُ یُنَادِی مُنَادٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ:
- «أَلا إِنَّ کُلَّ حَارِثٍ مُبْتَلىً فِی حَرْثِهِ وَ عَاقِبَةِ عَمَلِهِ،
- غَیْرَحَرَثَةِ الْقُرْآنِ»
- فَکُونُوا مِنْ حَرَثَتِهِ وَ أَتْبَاعِهِ،
- وَ اسْتَدِلُّوهُ عَلَى رَبِّکُمْ.
- وَ اسْتَنْصِحُوهُ عَلَى أَنْفُسِکُمْ،
- وَ اتَّهِمُوا عَلَیْهِ آرَاءَکُمْ،
- وَ اسْتَغِشُّوا فِیهِ أَهْوَاءَکُمْ.
الحَثُّ عَلَى العَمَلِ - اَلْعَمَلَ الْعَمَلَ، ثُمَّ النِّهَایَةَ النِّهَایَةَ،
- و الاِسْتِقَامَةَ الاِسْتِقَامَةَ، ثُمَّ الصَّبْرَ الصَّبْرَ،
- وَ الْوَرَعَ وَ الْوَرَعَ!
- «إِنَّ لَکُمْ نِهَایَةً فَانْتَهُوا إِلَى نِهَایَتِکُمْ»،
- وَ إِنَّ لَکُمْ عَلَماً فَاهْتَدُوا بِعَلَمِکُمْ.
- وَ إِنَّ لِلْاِسْلَامِ غَایَةً فَانْتَهُوا إِلَى غَایَتِهِ.
- وَ اخْرُجُوا إِلَى اللّهِ بِمَا افْتَرَضَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَقِّهِ،
- وَ بَیَّنَ لَکُمْ مِنْ وَظَائِفِهِ.
- أَنَا شَاهِدٌ لَکُمْ، وَ حَجِیجٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَنْکُمْ.
نَصَائِحُ لِلنَّاس - أَلا وَ إِنَّ الْقَدَرَ السَّابِقَ قَدْ وَقَعَ،
- وَ الْقَضَاءَ الْمَاضِیَ قَدْ تَوَرَّدَ.
- وَ إِنِّی مُتَکَلِّمٌ بِعِدَةِ اللّهِ وَ حُجَّتِهِ،
- قَالَ اللّهُ تَعَالَى: «إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلاَئِکَةُ أَن لا تَخَافُوا، وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ»،
- وَ قَدْ قُلْتُمْ: «رَبُّنَا اللّهُ» فَاسْتَقِیمُوا عَلَى کِتَابِهِ،
- وَ عَلَى مِنْهَاجِ أَمْرِهِ،
- وَ عَلَى الطَّرِیقَةِ الصَّالِحَةِ مِنْ عِبَادَتِهِ.
- ثُمَّ لا تَمْرُقُوا مِنْهَا،
- وَ لا تَبْتَدِعُوا فِیها،
- وَ لا تُخَالِفُوا عَنْهَا،
- فَإِنَّ أَهْلَ الْمُرُوقِ مُنْقَطَعٌ بِهِمْ عِنْدَ اللّهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.
- ثُمَّ إِیَّاکُمْ وَ تَهْزِیِعَ الْاَخْلاَقِ وَ تَصْرِیفَهَا.
- وَ اجْعَلُوا اللِّسَانَ وَاحِداً.
- وَلْیَخْزُنِ الرَّجُلُ لِسَانَهُ.
- فَإنَّ هذَا اللِّسَانَ جَمُوحٌ بِصَاحِبِهِ.
- وَ اللّهِ مَا أَرَى عَبْدَاً یَتَّقِی تَقْوَى تَنْفَعُهُ حَتَّى یَخْزُنَ لِسَانَهُ.
- وَ إِنَّ لِسَانَ الْمُؤْمِنِ مِنْ وَرَاءِ قَلْبِهِ.
- وَ إِنَّ قَلْبَ الْمُنَافِقِ مِنْ وَرَاءِ لِسَانِهِ.
- لِاَنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا أَرَادَ اَنْ یَتَکَلَّمَ بِکَلاَمٍ تَدَبَّرَهُ فِی نَفْسِهِ،
- فَإِنْ کَانَ خَیْراً أَبْدَاهُ،
- وَ إِنْ کَانَ شَرًّا وَارَاهُ.
- وَ إِنَّ الْمُنَافِقَ یَتَکَلَّمُ بِمَا أَتَى عَلَى لِسَانِهِ لا یَدْرِی مَاذَا لَهُ، وَ مَاذَا عَلَیْهِ.
- وَ لَقَدْ قَالَ رَسُولُ اللّهِ (صلی الله علیه و آله) :
- «لا یَسْتَقِیمُ إِیمَانُ عَبْدٍ حَتَّى یَسْتَقِیمَ قَلْبُهُ. وَ لا یَسْتَقِیمُ قَلْبُهُ حَتَّى یَسْتَقِیمَ لِسَانُهُ»
- فَمَنِ اسْتَطَاعَ مِنْکُمْ أَنْ یَلْقَى اللّهَ تَعَالَى
- وَ هُوَ نَقِیُّ الرَّاحَةِ مِنْ دِمَاءِ الْمُسْلِمِینَ وَ أَمْوَالِهِمْ، سَلِیمُ اللِّسَانِ مِنْ أَعْرَاضِهِمْ، فَلْیَفْعَلْ.
تَحْرِیمُ البِدَعِ - وَ اعْلَمُوا عِبَادَ اللّهِ أَنَّ الْمُؤْمِنَ یَسْتَحِلُّ الْعَامَ مَا اسْتَحَلَّ عَاماً أَوَّلَ،
- وَ یُحَرِّمُ الْعَامَ مَا حَرَّمَ عَاماً أَوَّلَ.
- وَ أَنَّ مَا أَحْدَثَ النَّاسُ لا یُحِلُّ لَکُمْ شَیئاً مِمَّا حُرِّمَ عَلَیْکُمْ،
- وَ لکِنَّ الْحَلَالَ مَا اَحَلَّ اللّهُ،
- وَ الْحَرامَ مَا حَرَّمَ اللّهُ.
- فَقَدْ جَرَّبْتُمُ الْاُمُورَ وَ ضَرَّسْتُمُوهَا،
- وَ وُعِظْتُمْ بِمَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ،
- وَ ضُرِبَتِ الْاَمْثَالُ لَکُمْ،
- وَ دُعِیتُمْ إِلَى الْاَمْرِ الْوَاضِحِ.
- فَلا یَصَمُّ عَنْ ذَلِکَ إِلَّا أَصَمُّ،
- وَ لا یَعْمَى عَنْ ذَلِکَ إِلَّا أَعْمَى.
- وَ مَنْ لَمْ یَنْفَعْهُ اللّهُ بِالْبَلاءِ وَ التَّجَارِبِ،
- لَمْ یَنْتَفِعْ بِشَیْءٍ مِنَ الْعِظَةِ.
- وَ أَتَاهُ التَّقْصِیرُ مِنْ أَمَامِهِ حَتَّى یَعْرِفَ مَا أَنْکَرَ،
- وَ یُنْکِرَ مَا عَرَفَ.
- وَ إِنَّما النَّاسُ رَجُلانِ:
- مُتَّبِعٌ شِرْعَةً، وَ مُبْتَدِعٌ بِدْعَةً،
- لَیْسَ مَعَهُ مِنَ اللّهِ سُبْحَانَهُ بُرْهَانُ سُنَّةٍ، وَ لا ضِیَاءُ حُجَّةٍ.
القُرْآنُ - وَ إِنَّ اللّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ یَعِظْ أَحَداً بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ،
- فَإِنَّهُ «حَبْلُ اللّهِ الْمَتِینُ»، وَ سَبَبُهُ الْاَمِینُ،
- وَ فِیهِ رَبِیعُ الْقَلْبِ، وَ یَنَابِیعُ الْعِلْمِ،
- وَ مَا لِلْقَلْبِ جِلاءٌ غَیْرُهُ،
- مَعَ أَنَّهُ قَدْ ذَهَبَ الْمُتَذَکِّرُونَ
- وَ بَقِیَ النَّاسُونَ أَوِ الْاسُونَ.
- فَإِذَا رَأَیْتُمْ خَیْراً فَأَعِینُوا عَلَیْهِ.
- وَ إِذَا رَأَیْتُمْ شَرًّا فَاذْهَبُوا عَنْهُ،
- فَإِنَّ رَسُولَ اللّهِ (صلی الله علیه و آله) کانَ یَقُولُ:
- «یَا ابْنَ آدَمَ اعْمَلِ الْخَیْرَ وَدَعِ الشَّرَّ، فَإِذَا أَنْتَ جَوَادٌ قَاصِدٌ».
أنْوَاعْ الظُّلْمِ - أَلا وَ إِنَّ الظُّلْمَ ثَلاَثَةٌ:
- فَظُلْمٌ لا یُغْفَرُ، وَ ظُلْمٌ لا یُتْرَکُ،
- وَ ظُلْمٌ مَغْفُورٌ لا یُطْلَبُ.
- فَأَمَّا الظُّلْمُ الَّذِی لاَیُغْفَرُ،
- فَالشِّرْکُ بِاللّهِ، قَالَ اللّهُ تَعَالَى: «إِنَّ اللّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ».
- وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِی یُغْفَرُ، فَظُلْمُ الْعَبْدِ نَفْسَهُ عِنْدَ بَعْضِ الْهَنَاتِ،
- وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِی لا یُتْرَکُ، فَظُلْمُ الْعِبَادِ بَعْضِهِمْ بَعْضاً.
- الْقِصَاصُ هُنَاکَ شَدِیدٌ، لَیْسَ هُوَ جَرْحاً بِالْمُدَى،
- وَ لا ضَرْباً بِالسِّیَاطِ، وَ لکِنَّهُ مَا یُسْتَصْغَرُ ذَلِکَ مَعَهُ.
- فَإِیَّاکُمْ وَ التَّلَوُّنَ فِی دِینِ اللّهِ،
- فَإِنَّ جَمَاعَةً فِیما تَکْرَهُونَ مِنَ الْحَقِّ،
- خَیْرٌ مِنْ فُرْقَةٍ فِیما تُحِبُّونَ مِنَ الْبَاطِلِ.
- وَ إِنَّ اللّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ یُعْطِ أَحَداً
- بِفُرْقَةٍ خَیْراً مِمَّنْ مَضَى، وَ لا مِمَّنْ بَقِیَ.
لُزُومُ الطَّاعَةِ - یَا أَیُّهَا النَّاسُ «طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ عَیْبُهُ عَنْ عُیُوبِ النَّاسِ»،
- وَ طُوبَى لِمَنْ لَزِمَ بَیْتَهُ،
- وَ أَکَلَ قُوتَهُ وَ اشْتَغَلَ بِطَاعَةِ رَبِّهِ،
- «وَ بَکَى عَلَى خَطِیئَتِهِ»
- فَکَانَ مِنْ نَفْسِهِ فِی شُغُلٍ،
- وَ النَّاسُ مِنْهُ فِی رَاحَةٍ!
متن فارسی
176.از خطبه هاى آن حضرت است در موعظه مردم و بیان فضایل قرآن و نهى از بدعت ها
اندرزهاى حکیمانه
- از آنچه خداوند بیان فرموده، بهره گیرید
- و از مواعظ و اندرزهاى او پند پذیرید
- و نصایح او را (با جان و دل) قبول کنید؛
- چرا که خداوند با دلیل هاى روشن، راه عذر را به روى شما بسته
- و حجّت را تمام کرده است.
- اعمالى را که دوست دارد
- و آنچه را که ناخوش دارد براى شما تبیین کرده است تا از آن ها تبعیّت کنید
- و از این ها دورى گزینید؛ زیرا رسول خدا (صلی الله علیه و آله) مى فرمود:
- «بهشت در میان ناراحتى ها و دوزخ در میان شهوات پیچیده شده است».
- و بدانید که هیچ طاعتى نیست جز این که انسان آن را با ناراحتى انجام مى دهد
- و هیچ معصیتى نیست جز این که با شهوت (و علاقه) مرتکب آن مى شود.
- رحمت خدا بر کسى که خود را از شهوات جدا سازد و هواى نفس را مهار کند؛
- چرا که جلوگیرى از نفس سرکش از مشکل ترین کارهاست
- واین نفس، همواره به گناه و هواپرستى میل دارد.
- بدانید اى بندگان خدا که انسان باایمان، صبح و شام بر او نمى گذرد مگر این که نزد خویش متّهم است.
- پیوسته از خود عیب مى گیرد (و خویشتن را نقد مى کند) و براى خود طالب تکامل و فزونى است؛
- بنابراین همچون پیشینیان و گذشتگان (صالح) خود باشید که قبل از شما بودند.
- آن ها شبیه مسافرى بودند که عمودهاى خیمه را برگرفته و طىّ طریق مى کند (دنیا را گذرگاهى مى دانستند به سوى سراى جاودان).
ویژگى هاى قرآن - بدانید! این قرآن، پنددهنده اى است که هرگز کسى را نمى فریبد
- و هدایتگرى است که هیچ گاه گمراه نمى سازد و سخنگویى است که هرگز دروغ نمى گوید.
- هیچ کس در کنار این قرآن ننشسته جز این که از کنار آن با زیاده یا نقصانى برخاسته؛
- زیادتى در هدایت یا نقصانى از کوردلى و جهالت.
- و بدانید که هیچ کس با داشتن قرآن، فقر و بیچارگى ندارد
- و هیچ کس بدون آن غنا و بى نیازى نخواهد داشت.
- حال که چنین است براى درمان بیمارى هاى خود از قرآن شفا بطلبید
- و براى پیروزى بر سختى ها و مشکلات از آن یارى بجویید؛
- زیرا در قرآن شفاى سخت ترین بیمارى ها
- یعنى کفر و نفاق و جهل وضلالت است،
- بنابراین آنچه را که مى خواهید،
- به وسیله قرآن از خدا بخواهید و با محبّت قرآن به سوى خدا روى آورید،
- و هرگز به وسیله آن از مخلوقات او چیزى نخواهید؛
- زیرا بندگان هرگز با چیزى مانند آن به خدا تقرّب نجسته اند.
- بدانید! قرآن، شفاعت کننده اى است که شفاعتش مورد قبول و گوینده اى است که سخنش مقبول است.
- آن کس که قرآن در روز قیامت براى او شفاعت کند مشمول شفاعت مى شود
- و آن کس که قرآن در قیامت از وى شکایت کند گواهى اش بر ضدّ او پذیرفته خواهد شد؛
- چرا که روز قیامت، منادى صدا مى زند:
- آگاه باشید! امروز هر کس گرفتار بذرى است که افشانده و در گروى عاقبت اعمال خویش است؛
- جز آنان که بذر قرآن افشاندند.
- شما نیز از بذرافشانان قرآن و پیروان آن باشید.
- پروردگارتان را با قرآن بشناسید
- و خویشتن را با آن اندرز دهید
- و در برابر قرآن، آراى خود را متّهم کنید
- و خواسته هاى نفسانى خویش را در برابر آن نادرست بشمارید.
تشویق به اعمال نیکو - عمل کنید، عمل کنید؛ سپس به پایان رسانید، به پایان رسانید،
- اعتدال، اعتدال؛ سپس شکیبایى، شکیبایى؛
- و پارسایى، پارسایى.
- (بدانید) براى شما پایان و مقصدى است، خود را به آن برسانید،
- و براى شما نشانه اى قرار داده شده، به وسیله آن راه را پیدا کنید،
- و اسلام هدفى دارد به هدف آن برسید.
- با انجام دادن فرایضى که خدا برعهده شما گذاشته
- و وظایفى که براى شما تبیین کرده، حق او را ادا کنید
- که (اگر چنین کنید) من مدافع شما در روز قیامت خواهم بود!
استقامت در مسیر ولایت (اندرز به مردم) - آگاه باشید! مقدّرات پیشین به وقوع پیوست
- و قضا (ى الهى) انجام شد (و سرانجام خلافت به اهلش رسید)
- و من به اتّکاى وعده هاى الهى و با دلیل و حجّت او سخن مى گویم.
- خداوند مى فرماید: کسانى که گفتند: پروردگار ما خداست، سپس در مسیر مستقیم، ثابت ماندند، فرشتگان الهى بر آن ها نازل مى شوند (و به آن ها مى گویند:) نترسید و اندوهگین مباشید و بشارت باد بر شما آن بهشتى که به شما وعده داده مى شد.
- شما گفته اید: پروردگار ما خداست؛ بنابراین باید بر طریقه کتاب او
- و راه روشن فرمانش
- و مسیر درست عبادتش، مستقیم و ثابت بمانید.
- سپس از این مسیر روشن خارج نشوید
- و در آن بدعتى نگذارید
- و از آن منحرف نگردید؛
- زیرا آنان که خارج شوند در قیامت در پیشگاه خدا وامى مانند و به سرمنزل مقصود نمى رسند.
- اصلاح زبان: سپس برحذر باشید از درهم شکستن فضایل اخلاقى و دگرگون ساختن آن.
- یک زبان باشید (و همیشه حق بگویید)
- انسان باید زبان خود را نگه دارد؛
- زیرا این زبان، سرکش است و صاحبش را به هلاکت مى افکند.
- به خدا سوگند! باور نمى کنم بنده اى که زبانش را حفظ نکند،به درجه اى از تقوا برسد که به حالش سودمند گردد،
- (بدانید،) زبان مؤمن، پشت قلب او قرار دارد
- قلب منافق، پشت زبان اوست؛
- چون مؤمن هرگاه بخواهد سخنى بگوید نخست مى اندیشد؛
- اگر خیر بود اظهار مى کند
- و اگر شرّ بود آن را پنهان مى سازد؛
- ولى منافق آنچه بر زبانش جارى مى شود مى گوید؛ در حالى که نمى داند کدام به سود اوست و کدام به زیان او.
- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
- ایمانِ هیچ بنده اى صاف و استوار نخواهد شد تا قلبش صاف شود و هیچ گاه قلبش صاف و استوار نخواهد شد تا زبانش چنین گردد.
- هر کس از شما بتواند خدا را در حالى ملاقات کند
- که دستش از خون و اموال مسلمانان پاک و زبانش از تعدى به آبروى آنان سالم مانده باشد، باید چنین کند (که نجات در آن است).
آفات بدعت - بدانید اى بندگان خدا! انسان باایمان آنچه را که سال گذشته حلال مى شمرد، امسال هم حلال مى شمرد
- و آنچه را که سال گذشته حرام مى دانست امسال هم حرام مى داند.
- (بدانید) بدعت هایى که مردم گذاشته اند آنچه را که بر شما حرام شده،
- حلال نمى کند؛ حلال همان است که خدا حلال کرده
- و حرام همان است که خدا حرام ساخته است.
- شما امور مختلف را (در مورد بدعت ها) آزموده اید و خوب و بد را در این تجربه آموخته اید
- و با وضع گذشتگان پند و اندرز داده شده اید، عبرت گرفته اید
- و مَثَل ها براى شما زده شده
- و به امرى آشکار دعوت شده اید.
- بر این اساس، تنها افراد ناشنوا از درک این مطلب عاجز و ناتوان اند
- و تنها نابینایان آن را نمى بینند
- (بدانید) آن کس که از آزمون هاى الهى و تجربه ها سودى نبرد،
- از هیچ پند و اندرزى سود نخواهد برد
- و نتیجه تقصیر او آشکارا دامان او را مى گیرد (و دچار کوته بینى و کوته فکرى مى شود)؛
- تا آن جا که بد را خوب وخوب را بد مى بیند.
- مردم دو گروه بیش نیستند:
- گروهى تابع شریعت و آیین خدا و گروهى بدعت گذار
- که دلیلى از سوى خدا و از سنّت پیامبر و نورى از حجّت و دلیل (عقل) با خود ندارند!
ویژگى هاى قرآن - خداوند سبحان، احدى را درباره چیزى مانند قرآن، پند و اندرز نداده است؛
- زیرا قرآن رشته محکم خدا و وسیله مطمئن اوست.
- در قرآن، بهار دل ها و چشمه هاى جوشان علم و دانش است
- و براى (زدودن زنگار غفلت و گناه از) قلب، صیقلى جز قرآن نیست؛
- اما متأسفانه آن ها که از قرآن پند مى گرفتند رفتند
- و فراموش کاران یا کسانى که خود را به فراموشى زده اند، مانده اند (راه خدا و مسیر قرآن، روشن است)
- هرگاه کار نیکى را مشاهده کردید به آن کمک کنید
- و هر زمان کار شرّى را دیدید از آن بگذرید؛
- زیرا رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) مى فرمود:
- اى فرزند آدم! کار نیک انجام ده و بدى را رها کن که اگر چنین کنى نجابت خود را حفظ کرده اى و در جاده مستقیم و میانه (دور از افراط و تفریط) گام برداشته اى.
اقسام ظلم - آگاه باشید! ظلم سه گونه است:
- ظلمى که هرگز بخشوده نخواهد شد و ظلمى که بدون کیفر نخواهد بود
- و ظلمى که بخشوده مى شود و بازخواست ندارد؛
- امّا ظلمى که بخشوده نخواهد شد،
- شرک به خداست. خداوند متعال مى فرماید: خدا هیچ گاه شرک به خود را نمى بخشد (و کسانى را که همتایى براى او قرار دهند مشمول عفو نخواهد ساخت)؛
- امّا ظلمى که بخشوده مى شود، ستمى است که بندگان با ارتکاب گناهان صغیره به خویشتن کرده اند
- و امّا ظلمى که بدون کیفر نمى ماند، ظلم بندگان به یکدیگر است
- که قصاص در آن جا شدید است. این قصاص، مجروح ساختن با کارد
- یا زدن با تازیانه نیست؛ بلکه چیزى است که این ها در برابرش کوچک است.
- وحدت مسلمین: مبادا در دین خدا به رنگ هاى مختلف درآیید،
- چرا که اتحاد و اجتماع در راه حق ـ هر چند خوشایند شما نباشد ـ
- از پراکندگى در راه باطلى که مورد علاقه شماست بهتر است
- و خداوند سبحان به هیچ کس،
- نه از گذشتگان و نه باقى ماندگان، به سبب اختلاف و تفرقه، نتیجه خوبى نبخشیده است.
خودسازى و لزوم بندگى - اى مردم! خوشا به حال آن کس که پرداختن به حال خویش او را از توجّه به عیوب مردم بازدارد
- و خوشا به حال آن کس که در خانه نشسته،
- روزى خود را مى خورد و به طاعت پروردگارش مى پردازد
- و براى گناه خویش مى گرید.
- چنین کسى به اصلاح خویش مشغول است
- و مردم از دست او در آسایش اند.
