نیاز به نهج‌البلاغه در برهه کنونی بیش از هر زمانی ضرورت دارد
1401/02/09
مسوول دفتر نمایندگی رهبری در دانشگاه کاشان:نیاز به نهج‌البلاغه در برهه کنونی بیش از هر زمانی ضرورت دارد
کاشان - ایرنا - مسوول دفتر نمایندگی رهبری در دانشگاه کاشان با تبیین ضرورت نیاز به نهج‌البلاغه در برهه کنونی بیش از هر زمان دیگر گفت: اکنون انسان با تکیه بر علم خود می‌تواند نیازهایش را رفع کند، از این رو توجه به نهج‌البلاغه نباید به گونه‌ای باشد که یک متن دینی با قدمت ۱۴ قرن مشاهده می‌شود.
حجت‌الاسلام جواد خسروی روز جمعه در گفت‌وگو با ایرنا افزود: شخصیت حضرت امیرالمومنین (ع) پس از رسول گرامی اسلام (ص) بی‌نظیر و نهج‌البلاغه به گونه‌ای است که انسان‌ها به اندازه ظرفیت‌شان می‌توانند از آن استفاده کنند؛ هر مقدار علم و عقل بشر رشد کند، میزان بهره‌گیری استفاده از آن بیشتر می‌شود.
نیاز به نهج‌البلاغه در برهه کنونی بیش از هر زمانی ضرورت دارد
وی تصریح کرد: نگاه به نهج‌البلاغه باید به نحوی باشد که این کتاب یک نیاز ضروری برای انسان‌هاست، با توجه به اینکه در عصر معاصر به شدت نیازمندیم که به نیازهای درونی انسان‌ها پاسخ داده شود، یکی از آن نیازهای درونی حس آرامش است که انسان زیر نظر یک مربی قرار گیرد، از این رو باید به بحث نهج‌البلاغه‌خوانی توجه خاصی داده شود.
مدرس حوزه و دانشگاه اظهار داشت: افزون بر شخصیت امام علی (ع)، در نامه‌هایی که آن حضرت نوشته‌اند مخاطب آن نامه‌ها هم بسیار اهمیت دارند که آن مخاطب در چه جایگاه و رتبه‌ای قرار دارد؟ برای مثال یک مرتبه به محمد حنفیه نامه می‌نویسند، یک بار به کارگزاران، فرماندهان و یک بار هم به معاویه و تمامی این نامه‌ها و مخاطبان باید مورد توجه باشد.
وی تصریح کرد: باید تلاش شود تا یکسری پنجره‌های جدید فکری و اعتقادی را در مقابل خودمان باز کنیم، چرا که انسان یکسری کدهایی را از نهج‌البلاغه دریافت می‌کند که باعث باز شدن مشاعر روحی و معنوی انسان می‌شود تا بتواند در مسیر رشد و تعالی گام بردارد.
حجت‌الاسلام خسروی با اشاره به نامه ۳۱ نهج‌البلاغه، گفت: حضرت امیرالمومنین (ع) این نامه را هنگام بازگشت از صفین به فرزندشان امام حسن مجتبی (ع) می‌نویسند که یکی از نامه‌های طولانی با بخش‌های مختلف این کتاب گرانسنگ و ارزشمند است.
به گفته وی، در نخستین بخش این نامه امام علی (ع) در رابطه با انسان و حادثه‌های روزگار صحبت می‌کنند، یکی از اشتباه‌های رایج حتی بین روحانیان و مذهبیان این است که مستقیم از مسایل دینی و مذهبی شروع می‌کنند، در حالی که این موضوع یکی از بدترین راه‌های ورود به مسایل دینی است.
وی ادامه داد: اگر قرار است فردی در حوزه اعتقادها و بحث‌های نظری کار کند ابتدا باید انسان‌شناسی داشته باشد، چون انسان یک حقیقتی است که باید ابعاد وجودی آن شناخته شود و این روش بهتر جواب می‌دهد، لذا آن حضرت در این نامه ابتدا از انسان و حادثه‌های روزگار صحبت می‌کنند.
مسوول دفتر نمایندگی رهبری در دانشگاه کاشان گفت: امام علی (ع) در فرازهایی از نهج‌البلاغه در حال بیان احوالات انسان و روزگار هستند و یک نوع ترسیمی از نوع نگرش انسان به خودش و حوادث است که خداوند متعال یکسری سنت‌هایی دارد که این سنت‌ها حتی برای اولیا و انبیاء و امامان غیرقابل تجدید نظر است.
وی افزود: برای مثال اینکه مردم و حتی انبیاء می‌میرند، در روایت وجود دارد که یکسری چیزها جبری و غیرقابل تغییر است مثل تولد و مرگ انسان که نمی‌تواند در آن تاثیرگذار باشد البته در باب مرگ مباحثی مثل اجل معلق و اجل حتمی وجود دارد، مانند اینکه چه چیزهایی مرگ را به تاخیر می‌اندازد اما در مجموع این مسایل جبری است و انسان نمی‌تواند بگوید نمی‌توانم به دنیا بیایم یا نمی‌خواهم بمیرم و مسایل دیگر که در روایت‌ها آمده است.
وی با طرح این پرسش که نگرش انسان باید چگونه باشد؟ افزود: نگرشی که در نهج‌البلاغه و قرآن بیان شده و انسان باید به آن برسد نگاه توحیدی است یعنی انسان به نقطه‌ای برسد که همه عالم را زیر نظر خداوند متعال ببیند و نوع زندگی انسان به گونه‌ای باشد که خداوند را مربی خودش ببیند.
حجت‌الاسلام خسروی با اشاره به چند نمونه از کدهای نهج‌البلاغه اظهار داشت: نخستین کد اینکه خداوند متعال از زمان خلقت آدم ابوالبشر تا روز قیامت خدا خداست یعنی چه؟ یعنی در نماز می‌گوییم مالک یوم‌الدین یعنی خدا مالک روز قیامت است. یعنی خدا مالک غیر آن نیست؟ چرا اما تجلی مالکیت خدا در روز قیامت بیشتر است.
وی ادامه داد: اکنون بسیاری از مومنان خداوند را نیمه قبول دارند یعنی گاهی در واقع به تجلی خدا پی می‌برد و گاهی هم آن را به طور کلی از یاد می‌برد، از این رو یکی از دستاوردهای انسان در این نوع نگرش درک خداوندی خدا در عالم است که خدای سابق و خدای لاحق هیچ تفاوتی ندارند و خدا همیشه در عالم خدایی می‌کند.
مدرس حوزه و دانشگاه گفت: کد دوم بحث سنت‌های الهی است که حضرت برای امام حسن مجتبی (ع) بیان می‌کنند؛ اینکه آرامش را در آن دنیا قرار دادیم در حالی که مردم در این دنیا به دنبال آن هستند اما این به آن معنا نیست که هیچ آرامشی در این دنیا وجود ندارد، زیرا در قرآن آمده است افرادی که به مرتبه ایمان می‌رسند در همین دنیا هم حزن و غمی دلشان را نمی‌گیرد.
"همچنین آمده که مومن یک لحظه هم ناراحت نمی‌شود چرا که راضی به مقدرات الهی است. اما حضرت در مقام بیان این نکته هستند که ما در چه جهانی در حال زندگی هستیم."
به گفته وی، حضرت با کتابت این نامه می‌خواهند بگویند تو داری در جایی زندگی می‌کنی که اگر نسبت به آن آگاهی داشته باشی زندگی بهتری خواهی داشت، اکنون اگر قرار باشد ما به یک گردش برویم قبل از حرکت راهنمای گردشگری درباره مکان مورد نظر توضیحاتی می‌دهد و خطرها و ویژگی‌های آن را شرح می‌دهد، برای مثال چه لوازمی برای سفر برداریم یا چه لباسی برای پوشش و غیره، به این دلیل که وقتی فضا برای درست تبیین شد می‌توان بهتر با محیط سازگاری داشته باشیم.
حجت‌الاسلام خسروی تصریح کرد: همین ناسازگاری با محیط از مشکل‌های بسیاری از مردم است، یک نفر ممکن است ۱۰ سال در محیطی کار کند یا با همسری زندگی کند اما هنوز سازگاری با آن محیط و زندگی پیدا نکرده باشد به این دلیل که پیش از ورود به آن تصویری از آینده خودش ترسیم نکرده است.
"از این رو حضرت اکنون در مقام بیان این هستند که یک تصویری داشته باشند از زندگی دنیا و فایده آن این است که گاهی از اوقات همانگونه که در قرآن بیان شده یک میلی برای انسان بسیار بزرگ جلوه می‌کند به طوری که انسان گمان می‌کند لذتی بالاتر از آن وجود ندارد و دنیا نیز به همین شکل است."
وی ادامه داد: البته هدف از طرح مباحث زهد و تقوا این است که انسان به اوج لذت‌ها دست یابد، یعنی خدا برای بدحال کردن ما چیزی را در دنیا حرام نکرده است، البته اگر کسی موحدانه زندگی کند به این دید می‌رسد که می‌گوید: در بلا هم می‌کشم لذات او *** مات اویم مات اویم مات او
به گفته وی، امام حسین (ع) در گودی قتلگاه و لحظه شهادت، راوی نقل می‌کند نورانیت و آرامش خود را حفظ کرده بودند. امام صادق (ع) فرمودند چرا سوره جدم حسین را نمی‌خواند؟ پرسیدند چه سوره ای است؟ ایشان فرمودند سوره فجر یا ایتهاالنفس‌المطمئنه ارجعی الی ربک راضیه مرضیه یعنی اگر کسی موحدانه زندگی کند یکی از فایده‌های آن طمانینه و آرامش قلبی است و در هیچ شرایط و گرفتاری انسان به هم نمی‌ریزد و مباحث دینی در مقام این است که انسان از زندگی دنیا لذت ببرد.
وی اضافه کرد: برای مثال زندگی شهید چمران موحدانه و مومنانه بود که وقتی در آمریکا حضور دارد از اوج تدین لذت می‌برد و آن موقع هم که در جنوب لبنان و در یتیم‌خانه زندگی می‌کند لذت می‌برد و زمانی که در ایران نماینده امام (ره) است لذت می‌برد.
مدرس حوزه و دانشگاه گفت: امام علی (ع) در نامه نامه ۳۱ نهج‌البلاغه دنیا را به تصویر می‌کشند تا بگویند زندگی دنیا با رنج آمیخته شده است و قرآن نیز آمده است: لقد خلقناالانسان فی کبد انسان را در رنج خلق کردیم یعنی انسان از لحظه تولد، دندان در آوردن و همانگونه تا پیری که همه آن برای انسان سختی است اما این سختی‌ها برای این است که انسان پرورش یابد، مانند فولادی که هر چقدر ضربه می‌خورد براق‌تر و مستحکم‌تر می‌شود.
وی افزود: در تعبیر زیبایی درباره مومن در روایت‌ها «المومن کالجبل الراسخ» یعنی مومن مانند کوه استوار است؛ وقتی باد می‌وزد، گرد و غبار از دور کوه پاک و کوه شفاف و زیبا دیده می‌شود، مومن هم بعد از طوفان باید شخصیتش بهتر دیده شود. بدانیم که فلسفه زندگی انسان پرورش یافتن است و خدا به واسطه قرآن و اهل بیت (علیهم‌السلام) انسان را به رشد و تکامل می‌رساند.
به گفته وی، حضرت امیرالمومنین (ع) در ادامه نامه درصدد بیان این است که انسان به هر آنچه می‌خواهد در دنیا نمی‌رسد حتی اگر خواسته‌هایش معنوی باشد از مرحوم شاه‌آبادی استاد امام راحل نقل شده روزی ایشان بسیار ناراحت بودند از ایشان جویا شدند که دلیل آن چیست، ایشان فرمودند من می‌خواستم تمام مردم جهان را با نشان دادن زیبایی‌های اسلام مسلمان کنم که نشد. حضرت در ادامه اشاره می‌کنند که دنیا جایگاه هلاکت است، سرانجام با وجود حادثه‌ها و بیماری‌ها انسان نابود و به هلاکت می‌رسد و حضرت می‌خواهند یک دید واقع‌بینانه از دنیا به انسان ارایه دهند.
شهرستان کاشان از ۲۱ مهر ۱۳۹۹ به مدت ۲ سال به عنوان نخستین پایتخت نهج‌البلاغه کشور نام‌گذاری شده است.
افزون بر ۵۰ نفر حافظ نهج‌البلاغه، یک هزار و ۲۰۰ نفر حافظ بخش‌هایی از این کتاب ارزشمند، ۲۰۰ نفر حافظ کل قرآن مجید و ۱۵ نفر حافظ کل صحیفه سجادیه در شهرستان کاشان آموزش دیده‌اند.
منبع:خبرگزاری ایرنا
