متن عربی
115.وَ مِنْ خُطبَةٍ لَهُ عَلیهِ السَّلامُ فی الْاِسْتِسْقَاءِ
- اللَّهُمَّ قَدِ انْصَاحَتْ جِبَالُنَا،
- وَ اغبْرَّتْ أَرْضُنَا،
- وَ هَامَتْ دَوَابُّنَا. وَ تَحَیَّرَتْ فی مَرَابِضِهَا،
- وَ عَجَّتْ عَجِیجَ الثَّکَالَى عَلَى أَوْلادِهَا،
- وَ مَلَّتِ التَّرَدُّدَ فِی مَرَاتِعِهَا،
- وَ الْحَنِینَ إِلَى مَوَارِدِهَا!
- اللَّهُمَّ فَارْحَمْ أَنِینَ الْانَّةِ،
- وَ حَنِینَ الْحَانَّةِ!
- اللَّهُمَّ فَارْحَمْ حَیْرَتَهَا فِی مَذَاهِبِهَا،
- وَاَنِینَهَا فِی مَوَالِجِهَا!
- اللَّهُمَّ خَرَجْنَا إِلَیْکَ حِین اعْتَکَرَتْ عَلَیْنَا حَدَابِیرُ السِّنِینَ،
- وَ أَخْلَفَتْنَا مَخَایِلُ الْجُوْدِ. فَکُنْتَ الرَّجَاءَ لِلْمُبْتَئِسِ،
- وَ الْبَلاَغَ لِلْمُلْتَمِسِ. نَدْعُوکَ حِینَ قَنَطَ الْاَنَامُ،
- وَ مُنِعَ الْغَمَامُ،
- وَ هَلَکَ السَّوَامُ،
- اَلَّا تُؤَاخِذَنَا بِأَعْمَالِنَا،
- وَ لا تَأْخُذَنَا بِذُنُوبِنَا.
- وَ انْشُرْ عَلَیْنَا رَحْمَتَکَ بِالسَّحابِ الْمُنْبَعِقِ،
- وَ الرَّبِیعِ الْمُغْدِقِ،
- وَالنَّبَاتِ الْمُونِقِ. سَحّاً وَابِلاً،
- تُحْیِی بِهِ مَا قَدْ مَاتَ،
- وَ تَرُدُّ بِهِ مَا قَدْ فَاتَ،
- اللَّهُمَّ سُقْیَا مِنْکَ مُحْیِیَةً مُرْوِیَةً،
- تَامَّةً عَامَّةً،
- طَیِّبَةً مُبَارَکَةً،
- هَنِیئَةً مَرِیعَةً. زَاکِیاً نَبْتُهَا،
- ثَامِراً فَرْعُهَا،
- نَاضِراً وَرَقُهَا،
- تُنْعِشُ بِهَا الضَّعِیفَ مِنْ عِبَادِکَ،
- وَ تُحْیِی بِهَا الْمَیِّتَ مِنْ بِلادِکَ!
- اللَّهُمَّ سُقْیَا مِنْکَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنا،
- وَ تَجْرِی بِهَا وِهَادُنَا وَ یُخْصِبُ بِهَا جَنَابُنَا،
- وَ تُقْبِلُ بِهَا ثِمارُنَا،
- وَ تَعِیشُ بِهَا مَوَاشِینا،
- وَ تَنْدَى بِهَا أَقَاصِینَا،
- وَ تَسْتَعِینُ بِهَا ضَوَاحِینَا.
- مِنْ بَرَکاتِکَ الْوَاسِعَةِ،
- وَ عَطَایَاکَ الْجَزِیَلَةِ عَلَى بَرِیَّتِکَ الْمُرْمِلَةِ،
- وَ وَحْشِکَ الْمُهْمَلَةِ.
- وَ أَنْزِلْ عَلَیْنَا سَمَاءً مُخْضِلَةً،
- مِدْرَاراً هَاطِلَةً، یُدَافِعُ الْوَدْقُ مِنْهَا الْوَدْقَ،
- وَ یَحْفِزُ الْقَطْرُ مِنْهَا الْقَطْرَ، غَیْرَ خُلَّبٍ بَرْقُهَا،
- وَ لاَجَهَامٍ عَارِضُهَا، وَ لا قَزَعٍ رَبَابُهَا،
- وَ لا شَفَّانٍ ذِهَابُهَا، حَتَّى یُخْصِبَ لاِمْرَاعِهَا الْمُجْدِبُونَ،
- وَ یَحْیَا بِبَرَکَتِهَا الْمُسْنِتُونَ،
- فَإِنَّکَ «تُنْزِلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ مَا قَنَطُوا،
- وَ تَنْشُرُ رَحْمَتَکَ وَ أَنْتَ الْوَلِیُّ الْحَمِیدُ».
تفسیرُ ما فی هذه الخطبة من الغریب
قالَ السَّیِّدُ الشَّرِیفُ، رَضیَ اللهُ عَنْهُ؛ قَوْلُهُ (علیه السلام): (انْصَاحَتْ جِبَالُنَا) أیْ تَشَقَّقَتْ مِنَ المُحُول، یُقالُ: انْصَاحَ الثَّوْبُ إذا انْشَقَّ. وَ یُقالُ أیْضاً: انْصَاحَ النَّبْتُ وَصَاحَ وَصَوَّحَ، إذا جَفَّ وَیَبِسَ؛ کُلُّهُ بِمَعْنىً. وَ قَوْلُهُ: (وَهَامَتْ دَوَابّنَا) أىْ عَطِشَتْ، وَالْهُیَامُ: العَطَشُ. وَ قَوْلُهُ: (حَدَابِیرُ السّنِینَ) جَمْعُ حِدْبَارٍ، وَ هیَ النَّاقَةُ الّتِی أَنْضَاها السَّیْرُ، فَشَبَّهَ بِها السَّنَةَ الّتِی فَشَا فِیها الجَدْبُ، قَالَ ذُو الرِّمَّةِ:
حَــدابِیــرُ ما تَنْفَـــکُّ إلّا مُنَـــاخَــــــةً *** عَلَى الخَسْفِ أوْ نَرْمِی بِها بَلَداً قَفْراَ
وَ قَوْلُهُ: (وَلا قَزَع رَبَابُها)، الْقَزَعُ: القِطَعُ الصِّغَارُ المُتَفَرِّقَةُ مِنَ السَّحابِ. وَ قَوْلُهُ:(وَ لا شَفّانٍ ذِهَابُها) فَإنَّ تَقْدِیْرَهُ: وَ لا ذَاتِ شَفّانٍ ذِهَابُها. وَالشَّفَّانُ: الرِّیحُ البَارِدَةُ، وَالذِّهابُ: الْأَمْطارُ اللَّیِّنَةُ. فَخَذَفَ (ذاتَ) لِعِلْمِ السّامِعِ بِهِ.
متن فارسی
115.از خطبه هاى آن حضرت است درباره دعاى باران
- بارالها! کوه هاى ما از بى آبى از هم شکافته،
- زمین ما پرغبار و خشک و خالى از گیاه شده،
- چهارپایان ما سخت تشنه گشته و در آغل هاى خویش سرگردان اند،
- همچون مادران فرزند مرده، ناله سرداده
- و از رفت و آمد زیاد به چراگاه ها
- و روى آوردن به آبگاه ها (و نیافتن آب و علف) خسته شده اند.
- بار خدایا! به ناله گوسفندان، و فریاد سوزناک شتران ما رحم فرما!
- بارالها! به سرگردانى آن ها در راه ها (از شدت گرسنگى و عطش)
- و ناله هاشان در آغل ها ترحم فرما!
- خداوندا! هنگامى به سوى تو بیرون آمدیم
- که خشکسالى هاى پى درپى بر ما هجوم آورده،
- و ابرهاى پرباران به ما پشت کرده اند.
- تو مایه امید هر بیچاره، و حلّال مشکلات هر طلب کننده اى،
- در این هنگام که یأس و نومیدى بر مردم چیره گشته،
- و ابرها از باریدن بازداشته شده اند، و حیوانات بیابان رو به هلاکت مى روند،
- تو را مى خوانیم که ما را به اعمالمان مواخذه نکنى،
- و به گناهانمان مگیرى.
- بارالها! رحمتت را به وسیله ابرهاى پرباران، و بهار پر آب و گیاه،
- و گیاهان سرسبز و پرطراوت بر ما بگستران؛
- بارانى دانه درشت بر ما نازل کن آن چنان که زمین هاى مرده را با آن زنده کنى
- و آنچه را که از دست رفته به ما بازگردانى!
- بارالها! بارانى حیات بخش، سیراب کننده، کامل، همگانى، پاکیزه، پربرکت،
- گوارا و خرّمى بخش از ناحیه خودت بر ما نازل فرما!،
- بارانى که گیاهان پربرکت با شاخه هایى پرثمر
- و برگ هایى سرسبز و پرطراوت برویاند،
- آن گونه که بندگان ضعیفت را با آن توان بخشى
- و سرزمین هاى مرده را با آن زنده کنى.
- خداوندا! بارانى ده که تپّه ها
- و کوه هاى بلند ما را پرگیاه سازد،
- در دامنه ها و دشت ها جارى گردد،
- و به تمامى سرزمین ما نعمت فراوان بخشد،
- میوه ها با آن به ما روى آورند،
- چهارپایان ما با آن زندگى کنند،
- سرزمین هاى دورتر از ما نیز از آن بهره مند شوند،
- و روستاهاى ما از آن مدد گیرند
- (همه این ها را) از برکات وسیع و گسترده
- و عطایاى فراوان خویش به بندگان فقیر و حیوانات وحشى بیابان عنایت فرما!
- (خداوندا!) آسمانى مرطوب و پرباران،
- بارانى دانه درشت و پى درپى که قطرات آن بر اثر کثرت و شدّت،
- یکدیگر را به پیش رانند و از خود دور سازند (عنایت فرما)،
- نه رعد وبرق بى باران و ابر بى ثمر،
- و نه ابرهاى کوچک پراکنده
- و نه دانه هاى ریز همراه بادهاى سرد.
- (بارانى مرحمت کن که) قحطى زدگان به نعمت فراوان رسند
- و از برکت آن گرفتاران خشکسالى زنده گردند،
- زیرا تو آن کسى هستى که «بعد از نومیدى آن ها باران را فرو مى فرستد
- و رحمتش را گسترش مى دهد و سرپرستى است شایسته ستایش!».
