ترجمه و شرح نهج البلاغه آملى
معرفى اجمالى
"ترجمه و شرح نهج البلاغه آملى" اثر عزالدين جعفر بن شمس الدين آملى از علماى قرن ١١ هجرى است كه به زبان فارسى در شرح و ترجمه ١۶ خطبه اول كتاب نهج البلاغه شريف رضى نوشته شده است.
ساختار كتاب
از يك مقدمه و مباحث چهارگانه اى در ابتداى كتاب، قبل از شروع به شرح، ذكر نموده؛ از جمله مباحث الفاظ، فصاحت و بلاغت و لواحق آن، مباحثى پيرامون خطابه و در پايان شمه از فضائل اميرالمومنين مى باشد. وى فقط به شرح ١۶ خطبه از خطب نهج البلاغه سيده رضى پرداخته است. در هر خطبه ابتدا قسمتى از جملات سيد رضى و نه همه آن را آورده و به شرح كامل آن خطبه پرداخته است.
 گزارش محتوا
چون بيشتر شرح هاى نهج البلاغه به عربى بود و همه فارسى زبان ها نمى توانستند، استفاده كنند. بعضى از فضلاى ايران به فكر ترجمه بر آمدند. يكى از ترجمه هاى خوب و قديمى نهج البلاغه كه مى توان گفت قدرش مجهول مانده از عزالدين جعفر بن شمس الدين آملى است كه انشاى روان و ساده اى دارد. متاسفانه از زندگى آملى اطلاعى در دست نيست. نوشته اند كه با شيخ كركى متوفى ٩٣٠ و شيخ ابراهيم قطيفى هم درس بوده است. قاضى نوراللّه شوشترى مى نويسد، قبر او در سارى مزار است و مردم به زيارت آن مى روند. آقاى ابن يوسف پس از مقايسه كتاب آملى با شرح ابن ميثم به اين نتيجه رسيده است كه كتاب آملى تقريبا ترجمه اى از شرح ابن ميثم است؛ ولى با آن كه خود آملى در ديباچه و متن كتاب تصريح كرده است كه به شرح ابن ميثم نظر داشته، مثل هر مترجم صاحب نظرى اعمال ذوق و سليقه كرده است. به همين جهت كتاب او ترجمه تحت اللفظى و ساده اى از شرح ابن ميثم نيست و مزايا و اختلاف هايى دارد؛ از جمله فصلى در مكارم حضرت امير(علیه السلام) در كتاب او هست كه با آنچه در شرح ابن ميثم در اين باب آمده است، فرق دارد. يا در بعضى جاها مثل مقدمه كتاب و بحث در صنايع ادبى عبارت هاى مفصل و خسته كننده، شرح ابن ميثم را ساده و خلاصه كرده است تا اطناب ممل نداشته باشد، به اضافه دخل و تصرف هاى ديگر.
منبع :متن و مقدمه كتاب