متن عربی
234- و من کلام له ( عليه السلام ):رَوَى ذِعْلَبٌ الْيَمَامِيُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ قُتَيْبَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ مَالِک بْنِ دِحْيَةَ قَالَ کنَّا عِنْدَ أَمِيرِ الْمُؤْمنِيِنَ ( عليه السلام ) وَ قَدْ ذُکرَ عِنْدَهُ اخْتِلَافُ النَّاسِ فَقَالَ:
إِنَّمَا فَرَّقَ بَيْنَهُمْ مَبَادِئُ طِينِهِمْ وَ ذَلِک أَنَّهُمْ کانُوا فِلْقَةً مِنْ سَبَخِ أَرْضٍ وَ عَذْبِهَا وَ حَزْنِ تُرْبَةٍ وَ سَهْلِهَا فَهُمْ عَلَى حَسَبِ قُرْبِ أَرْضِهِمْ يَتَقَارَبُونَ وَ عَلَى قَدْرِ اخْتِلَافِهَا يَتَفَاوَتُونَ فَتَامُّ الرُّوَاءِ نَاقِصُ الْعَقْلِ وَ مَادُّ الْقَامَةِ قَصِيرُ الْهِمَّةِ وَ زَاکي الْعَمَلِ قَبِيحُ الْمَنْظَرِ وَ قَرِيبُ الْقَعْرِ بَعِيدُ السَّبْرِ وَ مَعْرُوفُ الضَّرِيبَةِ مُنْکرُ الْجَلِيبَةِ وَ تَائِهُ الْقَلْبِ مُتَفَرِّقُ اللُّبِّ وَ طَلِيقُ اللِّسَانِ حَدِيدُ الْجَنَانِ.
متن فارسی
خطبه اي است از آن حضرت (علیه السلام): (ذعلب يماني) از (احمد بن قتيبه) از (عبدالله بن يزيد)، از (مالک بن دحيه) نقل مي کند: نزد اميرالمومنين (علیه السلام) بوديم که سخن از اختلاف مردم به ميان آمد، آن حضرت فرمود:
جز اين نيست که مردم را ارکان اوليه گلي که از آن آفريده شده اند، از يکديگر جدا کرده است. توضيح اين که مردم پيش از خلقت، پاره اي از زمين شوره و شيرين و سخت و نرم بودند. آنان به اندازه نزديکي ماده اوليه خلقتشان (زمين) به يکديگر و به قدر اختلافي که در نسبت با آن زمين داشته اند، همسان مي باشند. پس آنکه خوش منظر است، عقلش ناقص است و آنکه قامت کشيده دارد کوته همت است. کسي که داراي عمل پاکيزه است چهره اي زشت دارد و آنکه قامتي کوتاه دارد، زيرک و هشيار است. انساني که طبيعتش احسانگر است، تصنع کردنش ناخوشايند است. و آن کس که قلبش سرگشته است، تعقلش آشفته است و آدم خوش زبان داراي دلي آهنين است.