224- و من خطبة له (عليه السلام) في مقاصد أخرى :
فَإِنَّ تَقْوَى اللَّهِ مِفْتَاحُ سَدَادٍ وَ ذَخِيرَةُ مَعَادٍ وَ عِتْقٌ مِنْ كُلِّ مَلَكَةٍ وَ نَجَاةٌ مِنْ كُلِّ هَلَكَةٍ بِهَا يَنْجَحُ الطَّالِبُ وَ يَنْجُو الْهَارِبُ وَ تُنَالُ الرَّغَائِبُ .
فضل العمل
فَاعْمَلُوا وَ الْعَمَلُ يُرْفَعُ وَ التَّوْبَةُ تَنْفَعُ وَ الدُّعَاءُ يُسْمَعُ وَ الْحَالُ هَادِئَةٌ وَ الْأَقْلَامُ جَارِيَةٌ وَ بَادِرُوا بِالْأَعْمَالِ عُمُراً نَاكِساً أَوْ مَرَضاً حَابِساً أَوْ مَوْتاً خَالِساً فَإِنَّ الْمَوْتَ هَادِمُ لَذَّاتِكُمْ وَ مُكَدِّرُ شَهَوَاتِكُمْ وَ مُبَاعِدُ طِيَّاتِكُمْ زَائِرٌ غَيْرُ مَحْبُوبٍ وَ قِرْنٌ غَيْرُ مَغْلُوبٍ وَ وَاتِرٌ غَيْرُ مَطْلُوبٍ قَدْ أَعْلَقَتْكُمْ حَبَائِلُهُ وَ تَكَنَّفَتْكُمْ غَوَائِلُهُ وَ أَقْصَدَتْكُمْ مَعَابِلُهُ وَ عَظُمَتْ فِيكُمْ سَطْوَتُهُ وَ تَتَابَعَتْ عَلَيْكُمْ عَدْوَتُهُ وَ قَلَّتْ عَنْكُمْ نَبْوَتُهُ فَيُوشِكُ أَنْ تَغْشَاكُمْ دَوَاجِي ظُلَلِهِ وَ احْتِدَامُ عِلَلِهِ وَ حَنَادِسُ غَمَرَاتِهِ وَ غَوَاشِي سَكَرَاتِهِ وَ أَلِيمُ إِرْهَاقِهِ وَ دُجُوُّ أَطْبَاقِهِ وَ جُشُوبَةُ مَذَاقِهِ فَكَأَنْ قَدْ أَتَاكُمْ بَغْتَةً فَأَسْكَتَ نَجِيَّكُمْ وَ فَرَّقَ نَدِيَّكُمْ وَ عَفَّى آثَارَكُمْ وَ عَطَّلَ دِيَارَكُمْ وَ بَعَثَ وُرَّاثَكُمْ يَقْتَسِمُونَ تُرَاثَكُمْ بَيْنَ حَمِيمٍ خَاصٍّ لَمْ يَنْفَعْ وَ قَرِيبٍ مَحْزُونٍ لَمْ يَمْنَعْ وَ آخَرَ شَامِتٍ لَمْ يَجْزَعْ .
فضل الجد
فَعَلَيْكُمْ بِالْجَدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ التَّأَهُّبِ وَ الِاسْتِعْدَادِ وَ التَّزَوُّدِ فِي مَنْزِلِ الزَّادِ وَ لَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا كَمَا غَرَّتْ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ مِنَ الْأُمَمِ الْمَاضِيَةِ وَ الْقُرُونِ الْخَالِيَةِ الَّذِينَ احْتَلَبُوا دِرَّتَهَا وَ أَصَابُوا غِرَّتَهَا وَ أَفْنَوْا عِدَّتَهَا وَ أَخْلَقُوا جِدَّتَهَا وَ أَصْبَحَتْ مَسَاكِنُهُمْ أَجْدَاثاً وَ أَمْوَالُهُمْ مِيرَاثاً لَا يَعْرِفُونَ مَنْ أَتَاهُمْ وَ لَا يَحْفِلُونَ مَنْ بَكَاهُمْ وَ لَا يُجِيبُونَ مَنْ دَعَاهُمْ فَاحْذَرُوا الدُّنْيَا فَإِنَّهَا غَدَّارَةٌ غَرَّارَةٌ خَدُوعٌ مُعْطِيَةٌ مَنُوعٌ مُلْبِسَةٌ نَزُوعٌ لَا يَدُومُ رَخَاؤُهَا وَ لَا يَنْقَضِي عَنَاؤُهَا وَ لَا يَرْكُدُ بَلَاؤُهَا .
و منها في صفة الزهاد
كَانُوا قَوْماً مِنْ أَهْلِ الدُّنْيَا وَ لَيْسُوا مِنْ أَهْلِهَا فَكَانُوا فِيهَا كَمَنْ لَيْسَ مِنْهَا عَمِلُوا فِيهَا بِمَا يُبْصِرُونَ وَ بَادَرُوا فِيهَا مَا يَحْذَرُونَ تَقَلَّبُ أَبْدَانِهِمْ بَيْنَ ظَهْرَانَيْ أَهْلِ الْآخِرَةِ وَ يَرَوْنَ أَهْلَ الدُّنْيَا يُعَظِّمُونَ مَوْتَ أَجْسَادِهِمْ وَ هُمْ أَشَدُّ إِعْظَاماً لِمَوْتِ قُلُوبِ أَحْيَائِهِمْ .
ص 554
پرهيزكارى كليد عظمت، اندوخته قيامت، آزادى از عادت و نجات از هلاكت است . بر اثر پرهيزكارى علاقمند پيروز مى گردد، فرارى، نجات مى يابد و بآرزوها رسيده مى شود . بنا بر اين وظيفه شما اين است انجام وظيفه كنيد عمل بالا برده مى شود توبه نفع مى بخشد، دعا شنيده مى شود، در اين دنيا آرامشى براى انجام وظيفه است و قلمهاى فرشتگان براى ثبت اعمال در گردش . به سوى اعمال شايسته بشتابيد و از عمرى كه به تحليل مى رود، يا مرضى كه خانه- نشين ميكند و يا مرگ ناگهانى سبقت بگيريد (و خود را آماده كنيد) زيرا مرگ لذتهاى شما را مى كوبد خوشگذرانى هاى شما را آلوده مى سازد و ميان اقامتگاه هاى شما فاصله مى اندازد .مهمانى است كه او را دوست ندارند، همرزمى است شكست ناپذير و فاصله-
ص 555
افكنى ناپسند است .
مرگ پنجه هاى خود را بشما فرو برده، سرگرمى هاى آن شما را در برگرفته است، پيكانهايش شما را هدف قرار داده، قدرتش در ميان شما بالا گرفته، تجاوزاتش نسبت بشما ادامه دارد و ضربه هاى شما بمرگ بى اثر است . ترس اين هست كه تاريكى هاى ابر سياهش، شما را در بر گيرد، مرض هاى آن شما را بسوزاند، ظلمت هاى امواجش شما را خفه كند، لحظات گيج كننده اش شما را در بر گيرد، درد عجله مرگ شما را فشار دهد، شب تاريكش شما را فرا گيرد و مزه مرگ كام شما را تلخ سازد . با چنين خطرهائى گويا مرگ بطور ناگهانى به ديدار شما آمده است، آهسته گويان را ساكت نموده، انجمن هاى شما را متفرق كرده، علامتهاى شما را محو نموده، سرزمين شما را ويران ساخته، وارثان شما را براى تقسيم ميراث، بسيج كرده است .وارثان سه گروهند: خويشاوندى مهربان كه سودى نمى تواند برساند، ديگرى كه محزون است و اعتراضى ندارد، سومى هم بد مى گويد و ناله اى ندارد .
خانه تداركات
با چنين شرائطى وظيفه شما كوشش، فعاليت، آمادگى و مهيا شدن است . وظيفه شما بهره گيرى از خانه تداركات است . دنيا آن طورى كه ملت هاى قبل را فريب داد شما را فريب ندهد: ملت هاى گذشته اى كه شير دنيا را دوشيدند و نوشيدند و گول آنرا خوردند، وسائل دنيا را از بين بردند، و آنها را كهنه كردند (و سودى براى آخرت خود ذخيره نكردند .) خانه هاى اينان قبر شد، اموال آنان تقسيم گرديد . نمى دانند چه كسى پيش آنان آمد، نمى توانند با گريه كنندگان همنشين گردند و نمى توانند پاسخ خواسته هاى ديگران را بدهند . با چنين وضعى از دنياى خيانتكار، حيله گر، و نيرنگباز پرهيز كنيد . مى بخشد،
ص 556
مى گيرد، مى پوشاند، بيرون مى آورد، نعمتش دوام ندارد، سختى هايش پايان نمى پذيرد و زحمت هاى آن متوقف نمى شود .
معناى زهد
امام عليه السلام در علامت پرهيزكاران و پارسايان فرمود: از مردم دنيا هستند ولى جزء ملت نيستند در دنيا مانند كسى هستند كه در دنيا نيست . طبق درك خودشان عمل مى كنند و به استقبال مرگ مى روند، بدن خود را در ميان مردم آخرت مى بينند .در حالى كه مى بينند مردم دنيا مرگ بدن را خيلى مهم تلقى مى كنند آنها براى مرگ قلبها بايد بيشتر اهميت قائل باشند .
Links
[1] https://farsi.balaghah.net/node/2194
[2] https://farsi.balaghah.net/node/2196