متن عربی
69- و من کتاب له ( عليه السلام ) إلى الحارث الهمذاني :
وَ تَمَسَّک بِحَبْلِ الْقُرْآنِ وَ اسْتَنْصِحْهُ وَ أَحِلَّ حَلَالَهُ وَ حَرِّمْ حَرَامَهُ وَ صَدِّقْ بِمَا سَلَفَ مِنَ الْحَقِّ وَ اعْتَبِرْ بِمَا مَضَى مِنَ الدُّنْيا لِمَا بَقِي مِنْهَا فَإِنَّ بَعْضَهَا يشْبِهُ بَعْضاً وَ آخِرَهَا لَاحِقٌ بِأَوَّلِهَا وَ کلُّهَا حَائِلٌ مُفَارِقٌ وَ عَظِّمِ اسْمَ اللَّهِ أَنْ تَذْکرَهُ إِلَّا عَلَى حَقٍّ وَ أَکثِرْ ذِکرَ الْمَوْتِ وَ مَا بَعْدَ الْمَوْتِ وَ لَا تَتَمَنَّ الْمَوْتَ إِلَّا بِشَرْطٍ وَثِيقٍ وَ احْذَرْ کلَّ عَمَلٍ يرْضَاهُ صَاحِبُهُ لِنَفْسِهِ وَ يکرَهُ لِعَامَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَ احْذَرْ کلَّ عَمَلٍ يعْمَلُ بِهِ فِي السِّرِّ وَ يسْتَحَى مِنْهُ فِي الْعَلَانِيةِ وَ احْذَرْ کلَّ عَمَلٍ إِذَا سُئِلَ عَنْهُ صَاحِبُهُ أَنْکرَهُ أَوْ اعْتَذَرَ مِنْهُ وَ لَا تَجْعَلْ عِرْضَک غَرَضاً لِنِبَالِ الْقَوْلِ وَ لَا تُحَدِّثِ النَّاسَ بِکلِّ مَا سَمِعْتَ بِهِ فَکفَى بِذَلِک کذِباً وَ لَا تَرُدَّ عَلَى النَّاسِ کلَّ مَا حَدَّثُوک بِهِ فَکفَى بِذَلِک جَهْلًا وَ اکظِمِ الْغَيظَ وَ تَجَاوَزْ عِنْدَ الْمَقْدَرَةِ وَ احْلُمْ عِنْدَ الْغَضَبِ وَ اصْفَحْ مَعَ الدَّوْلَةِ تَکنْ لَک الْعَاقِبَةُ وَ اسْتَصْلِحْ کلَّ نِعْمَةٍ أَنْعَمَهَا اللَّهُ عَلَيک وَ لَا تُضَيعَنَّ نِعْمَةً مِنْ نِعَمِ اللَّهِ عِنْدَک وَ لْيرَ عَلَيک أَثَرُ مَا أَنْعَمَ اللَّهُ بِهِ عَلَيک وَ اعْلَمْ أَنَّ أَفْضَلَ الْمُؤْمِنِينَ أَفْضَلُهُمْ تَقْدِمَةً مِنْ نَفْسِهِ وَ أَهْلِهِ وَ مَالِهِ فَإِنَّک مَا تُقَدِّمْ مِنْ خَيرٍ يبْقَ لَک ذُخْرُهُ وَ مَا تُؤَخِّرْهُ يکنْ لِغَيرِک خَيرُهُ وَ احْذَرْ صَحَابَةَ مَنْ يفِيلُ رَأْيهُ وَ ينْکرُ عَمَلُهُ فَإِنَّ الصَّاحِبَ مُعْتَبَرٌ بِصَاحِبِهِ وَ اسْکنِ الْأَمْصَارَ الْعِظَامَ فَإِنَّهَا جِمَاعُ الْمُسْلِمِينَ وَ احْذَرْ مَنَازِلَ الْغَفْلَةِ وَ الْجَفَاءِ وَ قِلَّةَ الْأَعْوَانِ عَلَى طَاعَةِ اللَّهِ وَ اقْصُرْ رَأْيک عَلَى مَا يعْنِيک وَ إِياک وَ مَقَاعِدَ الْأَسْوَاقِ فَإِنَّهَا مَحَاضِرُ الشَّيطَانِ وَ مَعَارِيضُ الْفِتَنِ وَ أَکثِرْ أَنْ تَنْظُرَ إِلَى مَنْ فُضِّلْتَ عَلَيهِ فَإِنَّ ذَلِک مِنْ أَبْوَابِ الشُّکرِ وَ لَا تُسَافِرْ فِي يوْمِ جُمُعَةٍ حَتَّى تَشْهَدَ الصَّلَاةَ إِلَّا فَاصِلًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ فِي أَمْرٍ تُعْذَرُ بِهِ وَ أَطِعِ اللَّهَ فِي جَمِيعِ أُمُورِک فَإِنَّ طَاعَةَ اللَّهِ فَاضِلَةٌ عَلَى مَا سِوَاهَا وَ خَادِعْ نَفْسَک فِي الْعِبَادَةِ وَ ارْفُقْ بِهَا وَ لَا تَقْهَرْهَا وَ خُذْ عَفْوَهَا وَ نَشَاطَهَا إِلَّا مَا کانَ مَکتُوباً عَلَيک مِنَ الْفَرِيضَةِ فَإِنَّهُ لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِهَا وَ تَعَاهُدِهَا عِنْدَ مَحَلِّهَا وَ إِياک أَنْ ينْزِلَ بِک الْمَوْتُ وَ أَنْتَ آبِقٌ مِنْ رَبِّک فِي طَلَبِ الدُّنْيا وَ إِياک وَ مُصَاحَبَةَ الْفُسَّاقِ فَإِنَّ الشَّرَّ بِالشَّرِّ مُلْحَقٌ وَ وَقِّرِ اللَّهَ وَ أَحْبِبْ أَحِبَّاءَهُ وَ احْذَرِ الْغَضَبَ فَإِنَّهُ جُنْدٌ عَظِيمٌ مِنْ جُنُودِ إِبْلِيسَ وَ السَّلَامُ .
متن فارسی
نامه اي است از آن حضرت (عليه السلام) به (حارث همداني) :
(اي حارث) به طناب قرآن چنگ بزن و خير و پند را از آن بطلب، حلال قرآن را حلال بدان و حرامش را حرام و از حق آنچه را گذشته تصديق کن و از گذشته دنيا براي آينده آن عبرت بگير و تجربه بيندوز، زيرا بعضي از امور دنيا همانند بعضي ديگر است و آخر آن به اول آن محلق و ضميمه مي گردد و همه امور دنيا حجابي مابين انسان و هدف اعلاي او بوده و در آخر کار از او جدا مي گردد. و نام خدا را بالاتر و باعظمت تر از آن تلقي کن که بر غير حق، آن نام اقدس را به زبان بياوري. فراوان به ياد مرگ و پس از مرگ باش و هرگز مرگ را آرزو مکن، مگر به شرطي محکم که تو را شايسته آرزوي اين پديده نمايد. بپرهيز از هر عملي که صاحبش آن را براي خود بپسندد، ولي براي عموم مسلمين از به جا آوردن آن کراهت داشته باشد. بپرهيز از هر عملي که در نهان انجام داده مي شود، ولي در آشکار مورد شرمندگي مي باشد. و بپرهيز از هر عملي که اگر درباره آن سوال شود، صاحب آن منکر شود يا از آن پوزش بطلبد. و هرگز حيثيت و آبرويت را نشانه تيرهاي سخنان قرار مده و هر چه را هم که شنيدي با مردم در ميان مگذار، زيرا براي اثبات اين که در سخنان تو دروغي وجود دارد کفايت مي کند. و هر چه را هم که مردم با تو در ميان گذاشتند، رد و تکذيب مکن، زيرا همين رد و تکذيب براي ناداني تو کافي است. غضب خود را فرو بر و تحمل داشته باش و در هنگام توانايي، بخشش و چشم پوشي کن و در موقع خشم، بردبار باش و در هنگام قدرت عفو و اغماض کن تا عاقبت به سود تو باشد. و هر نعمتي را که خداوند به تو عنايت فرموده است آن را بشناس و در صلاح زندگي به کار ببر و هيچ نعمتي از نعمتهاي خداوندي را که به تو لطف فرموده است، تباه مساز و همواره اثر نعمت خداوندي که به تو بخشيده است، در تو مشاهده شود.و بدان بهترين و بافضيلت ترين مومن کسي است که جان و دودمان و مالش را در راه خدا تقديم بدارد، زيرا هر چيزي که تو از پيش مي فرستي، ذخيره اش براي تو مي ماندد و آنچه که پشت سر خود مي اندازي خيرش براي ديگري است. و از رفاقت با کسي که رايش سست و بي پايه و عملش زشت است پرهيز کن، زيرا محاسبه ارزش همنشين با همنشينش صورت مي گيرد. و در شهرهاي بزرگ سکونت اختيار کن، زيرا اينگونه شهرها مرکز اجتماع مسلمين است و برحذر باش از جايگاه هايي که مردم آنها در غفلت و جفاکاري غوطه ورند و براي اطاعت خداوندي ياران اندکي در آنجا وجود دارند. انديشه و رايت را در انحصار آنچه که براي تو اهميت دارد، قرار بده. و بپرهيز از توقف و جايگاه هاي نشستن در بازارها، زيرا آن جا محل حضور شيطان است و در معرض فتنه ها.
به آن کسي که تو به او برتري داري، فراوان بنگر و توجه کن، زيرا اين التفات و توجه از انواع درهاي سپاسگزاري است. و در روز جمعه مسافرت مکن تا در نماز جمعه شرکت کني، مگر مسافرتي که در راه خدا يا درباره موضوعي است که عذر تو در سفر براي آن پذيرفتني است. و در همه امور خدا را اطاعت کن، زيرا اطاعت خداوند بر همه چيز برتري دارد و و نفس (حيوانيت) را در عبادت و براي عبادت بفريب و با آن مدار کن و منکوبش مکن و اقدام به عبادت را با عفو و نشاطش همراه بساز، مگر در واجباتي که مقرر شده است، زيرا چاره اي نداري جز اين که آنها را ادا کني و در موقع و محل خود به جاي بياوري.
و بپرهيز از آن که مرگ بر سرت تاختن آورد و تو در طلب دنيا از پروردگارت گريخته باشي. و بپرهيز از همنشيني مردم فاسق، زيرا همواره شر به شر ملحق مي گردد. و تعظيم خداوندي را به جا بياور و دوستان او را دوست بدار. و از غضب بپرهيز، زيرا غضب لشکري بزرگ از لشکريان شيطان است.والسلام.