نگاهی به خطبة الافتخار و خطبه تطنجیه

این خطبه به صورت مستقل و یا ضمن کتب دیگر بارها به چاپ رسیده است؛ از جمله چاپ منشورات دارالفنون بیروت در سال 1417 ق . مرحوم میرجهانی خطبه را به همراه ترجمه و بحثی در مدارک ان، در نوایب الدهور اورده و مطالب او با ویرایش جدید به وسیله موءسسه تحقیقاتی فرهنگی جلیل با عنوان گفتار امیر موءمنان در شناخت امام و حوادث اخر الزمان، به صورت کتاب مستقلی در سال 1416ق به چاپ رسیده است.

علت نامگذاری خطبه «اشباح»

بعضى گفته اند، «اشباح» كنايه از فرشتگان است و از آنجا كه بخش مهمّى از اين خطبه، در مورد فرشتگان سخن مى گويد به خطبه «اشباح» نامگذارى شده است.

خطبه شقشقیه

غصب خلافت مطرح شده در شقشقیه و نقد امام از خلفا، امور عجیبی نیست که باعث انکار صدور خطبه شود چه اینکه خواه در کلام امام علی(علیه اسلام) در غیر این خطبه و خواه در کلام غیر شیعه به سهولت می‌توان این موارد را مشاهده کرد. در ذیل جهت تقریب به ذهن نمودن این امور صرفاً به بعضی از موارد اشاره می‌شود.

معماهاي خلفاء

حضرت علي(علیه السلام)دو صفت«خشونت» و«شتابزدگي و اشتباه» را براي كدام يك از خلفا در خطبه شقشقيه ذكر مي‌كند؟

معماهاي شاعران

حضرت علي(علیه السلام)در خطبه شقشقيه به شعر كدام يك از شعراي زمان خود تمسك مي‌كند

معماهاي جنگ ها

نام يك نوع سلاح جنگي است كه در صدر اسلام از آن استفاده مي‌كردند و اگر حرف اول و دوم آن را حذف كنيم به معناي يك نوع حيوان قوي و مايع خوردني است و اگر سه حرف آخر آن را حذف نمائيم به معناي«بويايي» است

معماهاي مشخصات خطبه‌ها

نام خطبه‌اي است كه اگر دو حرف آخر آن را حذف و به حرف اول ضمه و حرف دوم تشديد اضافه نماييم به معناي شخص تحصيل كرده و دانشمند است و اگر حرف اول و سوم را حذف كنيم، به معناي «گوشت» مي‌شود؟

خطبه متقین

محور این خطبه چنانکه از نامیش پیداست، توصیف متقین یا پرهیزگاران است. امام(علیه السلام) در توضیح این امر، رفتار متقین در اجتماع، رفتار فردی آنها، نحوه عبادتشان، و نگاهشان به خویشتن را ترسیم می‌کند. در ذیل برخی از این صفات ذکر می‌شود. البته مرز دقیقی در تفکیک این صفات جهت بخش بندی متصور نیست و لذا برخی را می‌توان در ذیل عنوان دیگری نیز ذکر کرد؛ ولی نگارنده صرفاً برای به دست دادن یک دسته بندی، به صورت ذیل عنوان بندی نموده است.

خطبه اشباح

شَبَح به معنای شخص و چیزی است که از دور دیده شود و مشخص نباشد و چون در این خطبه امام(ع) از آفرینش آسمان، زمین، فرشتگان و آدم(ع) تا آنجا که در اندازه دریافتِ شنونده بود، سخن فرمود به «اشباح» معروف شده است.