متن عربی

16.وَ مِنْ خطبة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ لَمّا بُويِعَ بِالْمَدينَةِ

1. ذِمَّتى بِما اَقُولُ رَهينَةٌ، وَ اَنَا بِهِ زَعيمٌ. اِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ الْعِبَرُ
2. عَمّا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْمَثُلاتِ حَجَزَتْهُ التَّقْوى عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهاتِ.
3. اَلا وَ اِنَّ بَلِيَّتَكُمْ قَدْ عادَتْ كَهَيْئَتِها يَوْمَ بَعَثَ اللّهُ نَبِيَّكُمْ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ.
4. وَ الَّذى بَعَثَهُ بِالْحَقِّ لَتُبَلْبَلُنَّ بَلْبَلَةً، وَ لَتُغَرْبَلُنَّ غَرْبَلَةً،
5. وَلَتُساطُنَّ سَوْطَ الْقِدْرِ حَتّى يَعُودَ اَسْفَلُكُمْ اَعْلاكُمْ، وَ اَعْلاكُمْ اَسْفَلَكُمْ
6. وَ لَيَسْبِقَنَّ سابِقُونَ كانُوا قَصَرُوا، وَلَيَقْصُرَنَّ سَبّاقُونَ كانُواسَبَقُوا.
7. وَاللّهِ ما كَتَمْتُ وَشْمَةً، وَلا كَذَبْتُ كِذْبَةً، وَ لَقَدْ نُبِّئْتُ بِهذَا الْمَقامِ وَ هذَا الْيَوْمِ.
8. اَلا وَ اِنَّ الْخَطايا خَيْلٌ شُمُسٌ حُمِلَ عَلَيْها اَهْلُها، وَ خُلِعَتْ لُجُمُها، فَتَقَحَّمَتْ بِهِمْ فِى النّارِ.
9. اَلا وَ اِنَّ التَّقْوى مَطايا ذُلُلٌ حُمِلَ عَلَيْها اَهْلُها،
10. وَ اُعْطُوا اَزِمَّتَها فَاَوْرَدَتْهُمُ الْجَنَّةَ. حَقٌّ وَ باطِلٌ
11. وَ لِكُلٍّ اَهْلٌ، فَلَئِنْ اَمِرَ الْباطِلُ لَقَديماً فَعَلَ، وَلَئِنْ قَلَّ الْحَقُّ فَلَرُبَّماوَ لَعَلَّ
12. وَ لَقَلَّما اَدْبَرَ شَىْءٌ فَاَقْبَلَ
13.  اَقُولُ: اِنَّ فى هذَا الْكَلامِ الاَْدْنى مِنْ مَواقِعِ الاِْحْسانِ ما لاتَبْلُغُهُ مَواقِعُ الاِْسْتِحْسانِ،
14. وَ اِنَّ حَظَّ الْعَجَبِ مِنْهُ اَكْثَرُ مِنْ حَظِّ الْعَجَبِ بِهِ
15. فيهِ مَعَ الْحالِ الَّتى وَصَفْنا زَوائِدُ مِنَ الْفَصاحَةِ لايَقُومُ بِها لِسانٌ، وَلايَطَّلِعُ فَجَّهااِنْسانٌ
16. وَ لايَعْرِفُ ما اَقُولُ اِلاّ مَنْ ضَرَبَ فى هذِهِ الصِّناعَةِ بِحَقٍّ،وَ جَرى فيها عَلى عِرْق، «وَ ما يَعْقِلُها اِلاَّ الْعالِمُونَ»
17. وَ مِنْ هذِهِ الْخُطْبَةِ
18. شُغِلَ مَنِ الْجَنَّةُ وَالنّارُ اَمامَهُ. سَاع سَريعٌ نَجا، وَ طالِبٌ بَطىءٌرَجا،
19. وَ مُقَصِّرٌ فِى النّارِ هَوى. اَلْيَمينُ وَالشِّمالُ مَضَلَّةٌ، وَ الطَّريقُ الْوُسْطى هِىَ الْجادَّةُ،
20. عَلَيْها باقِى الْكِتابِ، وَ آثارُ النُبُوَّةِ،وَ مِنْها مَنْفَذُ السُّنَّةِ، وَ اِلَيْها مَصيرُ الْعاقِبَةِ.
21. هَلَكَ مَنِ ادَّعى،وَ خَابَ مَنِ افْتَرى. مَنْ اَبْدى صَفْحَتَهُ لِلْحَقِّ هَلَكَ. وَ كَفى بِالْمَرْءِجَهْلاً اَنْ لايَعْرِفَ قَدْرَهُ.
22. لايَهْلِكُ عَلَى التَّقْوى سِنْخُ اَصْل، وَلايَظْمَأُعَلَيْها زَرْعُ قَوْم.
23. فَاسْتَتِرُوا بِبُيُوتِكُمْ، وَاَصْلِحُوا ذاتَ بَيْنِكُمْ،وَالتَّوْبَةُ مِنْ وَرائِكُمْ.
24. وَلايَحْمَدْ حامِدٌ اِلاّ رَبَّهُ، وَلايَلُمْ لائِمٌ اِلاّ نَفْسَهُ.

متن فارسی

از سخنان آن حضرت است هنگامى که در مدینه با او بیعت شد

1. عهده ام در گرو درستى سخنم قرار دارد، و نسبت به آن ضامن و پاى بندم.
2. کسى که عبرتهاى روزگار کیفرهاى پیش رویش را بر او آشکار کند تقوا او را از درافتادن در اشتباهات مانع گردد.
3. هشیار باشید که روزگارِ آزمایش به همان شکل خود در روز بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به شما بازگشته.
4. به خدایى که او را به حق فرستاد هرآینه همه درهم ریخته مى شوید، و هرآینه غربال مى گردید
5. و همچون محتواى دیگ جوشان درهم و برهم گشته تا آنجا که ذلیل شما گرامى و بالانشینتان پست شود.
6. واپس مانده ها که کوتاهى کردند پیش افتند، و پیش افتاده هاى گذشته پس مانند.
7. به خدا قسم سخنى را مخفى ننموده، و دروغى بر زبان نیاورده ام، و به این اوضاع و چنین زمانى آگاهیم داده اند.
   تقوا
8. بدانید خطاها اسبان سرکشند که افسارگسیخته سواره هاى خود را به پیش مى برند تا به جهنم وارد کنند.
9. آگاه باشید که تقوا مرکب هاى راهوار است که مهارشان به دست سواره هاى آنها سپرده شده،
10. در نتیجه آنان را وارد بهشت مى نمایند. این وضع حق و باطل است
11. که هر یک را خریدارى است، اگر باطل بسیار باشد از گذشته چنین بوده، و اگر حق اندک باشد زیاد شدنش را امید هست
12. هر آینه کم است جریانى که از دست رفته به جاى اصلى خود برگردد
13. مى گویم: در این سخن کوتاه جایگاهى از زیبایى است که از هر گونه توصیف بیرون است
14. بهره اى که از شگفتى در این کلام به انسان مى رسد بیش از درک حقایقى است که در آن وجود دارد
15. در این سخن علاوه بر آنچه گفتیم اضافاتى از فصاحت هست که زبان از بیانش عاجز، و اندیشه از رسیدن به ژرفایش ناتوان است.
16. این گفتار مرا نمى فهمد مگر کسى که عمرش را در صنعت فصاحت صرف کرده،و اندیشه اش به ریشه هاى آن نفوذ کرده باشد، «و جز دانایان احدى قدرت تعقّل این کلام را ندارد».

17. و از همین خطبه است اقسام مردمان

18. کسى که بهشت و دوزخ را پیش رو دارد آسوده نیست. کوشنده باشتاب نجات یافت، و جوینده کندرو را امید هست
19. و مقصّر در آتش سرنگون است. راست و چپ گمراهى است، و راه میانه جاده اصلى است،
20. کتابِ ماندگار الهى و آثار نبوت بر این راه است،و گذرگاه سنّت از این راه است، و بازگشت کار همه به این جایگاه است.
21. مدّعىِ به ناحق هلاک شد،و دروغباف زیان دید. آن که در برابر حق بایستد به هلاکت رسد. و در جهالت انسان همین بس که اندازه خود را نشناسد.
22. ریشه اى که بر تقوا روییده نابود نگردد، و زراعت قومى که آب تقوا خورده تشنه نشود.
23. پس (براى دورى از فتنه) درخانه ها بمانید، و امور بین خود را اصلاح کنید،توبه پیش روى شماست.
24. نباید هیچ ستایشگرى جز خدا را بستاید، و هیچ ملامتگرى جز خود را ملامت نماید.