متن عربی

109- وَ قَالَ (عليه السلام): لَقَدْ عُلِّقَ بِنِياطِ هَذَا الْإِنْسَانِ بَضْعَةٌ هِي أَعْجَبُ مَا فِيهِ وَ ذَلِک الْقَلْبُ وَ ذَلِک أَنَّ لَهُ مَوَادَّ مِنَ الْحِکمَةِ وَ أَضْدَاداً مِنْ خِلَافِهَا فَإِنْ سَنَحَ لَهُ الرَّجَاءُ أَذَلَّهُ الطَّمَعُ وَ إِنْ هَاجَ بِهِ الطَّمَعُ أَهْلَکهُ الْحِرْصُ وَ إِنْ مَلَکهُ الْيأْسُ قَتَلَهُ الْأَسَفُ وَ إِنْ عَرَضَ لَهُ الْغَضَبُ اشْتَدَّ بِهِ الْغَيظُ وَ إِنْ أَسْعَدَهُ الرِّضَى نَسِي التَّحَفُّظَ وَ إِنْ غَالَهُ الْخَوْفُ شَغَلَهُ الْحَذَرُ وَ إِنِ اتَّسَعَ لَهُ الْأَمْرُ اسْتَلَبَتْهُ الْغِرَّةُ وَ إِنْ أَفَادَ مَالًا أَطْغَاهُ الْغِنَى وَ إِنْ أَصَابَتْهُ مُصِيبَةٌ فَضَحَهُ الْجَزَعُ وَ إِنْ عَضَّتْهُ الْفَاقَةُ شَغَلَهُ الْبَلَاءُ وَ إِنْ جَهَدَهُ الْجُوعُ قَعَدَ بِهِ الضَّعْفُ وَ إِنْ أَفْرَطَ بِهِ الشِّبَعُ کظَّتْهُ الْبِطْنَةُ فَکلُّ تَقْصِيرٍ بِهِ مُضِرٌّ وَ کلُّ إِفْرَاطٍ لَهُ مُفْسِدٌ.

متن فارسی

اميرالمومنين (عليه السلام) فرمود: هر آينه و به تحقيق، پاره گوشتى که به رگهاى بدن اين انسان آويخته، آن پاره گوشت عجيبترين چيزى است که در او (يعنى انسان) يافته مى شود  و آن، قلب است که ريشه هايى از حکمت و فضايل اخلاقى و نيز چيزهايى که مخالف حکمت و فضايل اخلاقى است يعنى اخلاق رذيله، در آن وجود دارد،  پس اگر اميد در قلب آشکار گردد طمع انسان را خوار مى سازد  و اگر طمع آن را به هيجان و جنبش در آورد، حرص او را هلاک مى کند  و اگر نااميدى بر آن چيره گردد، اندوه او را مى کشد  و چون غضب عارض آن شود، غيظ و خشم او افزون مى گردد و شدت مى يابد  و چون خشنودى و نيکبختى نصيب او گردد، نگاه دارى خويش را از گزند فراموش مى کند،  و اگر ترسى به او برسد، حذر کردن از چيزى که از آن بيم دارد، وى را از امور ديگر، باز مى دارد،  و هر گاه امنيت و آرامش در او وسعت يابد، غفلت و غرور، آن را از وى مى ربايد،  و چون مالى به دست آرد بى نيازى و ثروت ، او را به سرکشى و طغيان مى کشاند  و اگر مصيبتى به او برسد بيتابى او را رسوا مى سازد  و هر گاه فقر و تنگدستى او را بگزد و رنج دهد دشوارى زندگى او را به خود مشغول مى دارد  و چون گرسنگى به او فشار بياورد ضعف و ناتوانى او را از کارهاى ديگر باز مى دارد  و اگر در سيرى زياده روى کند، پرى معده او را رنج مى دهد.

 بنابراين، هر کوتاهى و سهل انگارى براى انسان زيانبار و هر زياده روى در هر کارى براى او، فسادآور است.