51- و من كتاب له (عليه السلام) إلى عماله على الخراج :
مِنْ عَبْدِ اللَّهِ عَلِيٍّ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ إِلَى أَصْحَابِ الْخَرَاجِ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مَنْ لَمْ يَحْذَرْ مَا هُوَ صَائِرٌ إِلَيْهِ لَمْ يُقَدِّمْ لِنَفْسِهِ مَا يُحْرِزُهَا وَ اعْلَمُوا أَنَّ مَا كُلِّفْتُمْ بِهِ يَسِيرٌ وَ أَنَّ ثَوَابَهُ كَثِيرٌ وَ لَوْ لَمْ يَكُنْ فِيمَا نَهَى اللَّهُ عَنْهُ مِنَ الْبَغْيِ وَ الْعُدْوَانِ عِقَابٌ يُخَافُ لَكَانَ فِي ثَوَابِ اجْتِنَابِهِ مَا لَا عُذْرَ فِي تَرْكِ طَلَبِهِ فَأَنْصِفُوا النَّاسَ مِنْ أَنْفُسِكُمْ وَ اصْبِرُوا لِحَوَائِجِهِمْ فَإِنَّكُمْ خُزَّانُ الرَّعِيَّةِ وَ وُكَلَاءُ الْأُمَّةِ وَ سُفَرَاءُ الْأَئِمَّةِ وَ لَا تُحْشِمُوا أَحَداً عَنْ حَاجَتِهِ وَ لَا تَحْبِسُوهُ عَنْ طَلِبَتِهِ وَ لَا تَبِيعُنَّ لِلنَّاسِ فِي الْخَرَاجِ كِسْوَةَ شِتَاءٍ وَ لَا صَيْفٍ وَ لَا دَابَّةً يَعْتَمِلُونَ عَلَيْهَا وَ لَا عَبْداً وَ لَا تَضْرِبُنَّ أَحَداً سَوْطاً لِمَكَانِ دِرْهَمٍ وَ لَا تَمَسُّنَّ مَالَ أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ مُصَلٍّ وَ لَا مُعَاهَدٍ إِلَّا أَنْ تَجِدُوا فَرَساً أَوْ سِلَاحاً يُعْدَى بِهِ عَلَى أَهْلِ الْإِسْلَامِ فَإِنَّهُ لَا يَنْبَغِي لِلْمُسْلِمِ أَنْ يَدَعَ ذَلِكَ فِي أَيْدِي أَعْدَاءِ الْإِسْلَامِ فَيَكُونَ شَوْكَةً عَلَيْهِ وَ لَا تَدَّخِرُوا أَنْفُسَكُمْ نَصِيحَةً وَ لَا الْجُنْدَ حُسْنَ سِيرَةٍ وَ لَا الرَّعِيَّةَ مَعُونَةً وَ لَا دِينَ اللَّهِ قُوَّةً وَ أَبْلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ مَا اسْتَوْجَبَ عَلَيْكُمْ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ قَدِ اصْطَنَعَ عِنْدَنَا وَ عِنْدَكُمْ أَنْ نَشْكُرَهُ بِجُهْدِنَا وَ أَنْ نَنْصُرَهُ بِمَا بَلَغَتْ قُوَّتُنَا وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ .
ص 758
امام عليه السلام در نامه خود بمأمورين ماليات چنين نوشت:
از عبد اللّه امير المؤمنين به مأمورين ماليات.
پس از حمد الهى كسى كه در مسير خود پرهيز نكند كارى كه براى حفظ خود مفيد باشد انجام نمى دهد. توجه داشته باشيد كه مأموريت شما كم و ثواب آن زياد است. اگر خدا از ظلم و تجاوز نهى نكرده و براى آن كيفر در نظر نگرفته بود در پرهيز از اين كارها ثواب وجود داشت و عذرى براى ترك آن نبود. وظيفه شما اين است كه نسبت بمردم از روى انصاف رفتار كنيد، براى نيازمندى- هاى آنان كوشش كنيد، زيرا شما گنجينه داران ملت، نمايندگان امت و سفراى رهبران هستيد.
عظمت شما موجب نشود كسى بدرخواستش نرسد و يا از بيان خواسته ى خود باز بماند. براى دريافت ماليات، مردم را بفروش لباس تابستانى و زمستانى، وسيله نقليه (حيوان)، و غلام مجبور نسازيد. براى پول، كسى را تازيانه نزنيد. بمال نماز- گزاران و هم پيمانان اسلام دست نزنيد.
در صورتى كه اسب يا اسلحه اى بود كه مورد بهره بردارى دشمن قرار مى گيرد و با آن بمسلمانان حمله مي كنند، بايد مصادره شود و در اختيار دشمنان اسلام نباشد كه موجب قدرت و عظمت آنان گردد. نه از اندرزدادن خوددارى كنيد، نه در خوشرفتارى با سربازان كوتاهى نه از كمك به زيردستان دريغ و نه در تقويت دين خدا سستى. در راه انجام كارى كه واجب است خود را بزحمت بيندازيد، زيرا خداى عزيز
ص 759
به ما نعمت هائى داده كه در برابر آن با كوشش خويش بايد شكر گزارش باشيم و تا آنجا كه قدرت داريم او را يارى دهيم. تكيه فقط به خداى بلند مرتبه و بزرگ است.
Links
[1] https://farsi.balaghah.net/node/2257
[2] https://farsi.balaghah.net/node/2255