1. در خطبه 174، حضرت علي ( عليه السلام)كدام يك از خلفا را ستمكار و ظالم معرفي مي‌كند؟

2. در خطبه 174، حضرت علي ( عليه السلام)چه كسي را متهم به قتل عثمان معرفي مي‌كند؟

3. در خطبه 166، حضرت علي ( عليه السلام)عرب جاهليت را به تخم كدام يك از حيوانات تشبيه مي‌كند؟

4. در خطبه 166، حضرت علي ( عليه السلام)براي خردسالان و بزرگسالان چه وظيفه‌اي را تعيين مي‌كند؟

5. نام خطبه‌اي كه حضرت علي ( عليه السلام)در آن فتنه‌ها و فسادهاي آينده را پيش بيني كرده است؟

6. در كدام خطبه حضرت علي ( عليه السلام)براي طلب باران دعا مي‌كند؟

7. خطبه‌اي كه حضرت علي ( عليه السلام)صفات پرهيزگاران را ذكر كرده است، كدام است؟

8. در خطبه 135، حضرت علي ( عليه السلام)لقب «پسر لعين»، «ابتر»، «درخت بي‌ريشه» را به چه كسي نسبت مي‌دهد؟

9. در خطبه 131، حضرت علي ( عليه السلام)چه كسي را اولين نمازگزار بعد از پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ معرفي مي‌كند؟

10. كدام خطبه را حضرت علي ( عليه السلام)پس از قتل عثمان و در آغاز حكومت ظاهري خود ايراد فرمودند؟

11. كدام خطبه را حضرت علي ( عليه السلام)در كنار قبر فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ هنگام دفن او ايراد كردند؟

12. در خطبه 210، حضرت علي ( عليه السلام)راويان حديث را به چهار گروه تقسيم مي‌نمايند، آن چهار گروه كدامند؟

13. سه تن از اصحاب رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ كه در خطبه 182 به آن اشاره شده كدامند؟

14. در كدام خطبه حضرت علي ( عليه السلام)خبر از غيبت حضرت مهدي (عج) مي‌دهد؟

15. نام خطبه‌اي در نهج البلاغه است كه حضرت علي ( عليه السلام)درباره غصب خلافت و حقانيّت خود براي خلافت شرح مي‌دهد؟

16. در كدام خطبه حضرت علي ( عليه السلام)سن خود را مطرح مي‌كند؟

17. آخرين خطبة حضرت علي ( عليه السلام)كدام است؟

18. كدام خطبه است كه بعد از خواندن آن، مخاطب حالت غش به خود پيدا كرد و درباره چه موضوعي مي‌باشد؟

19.‌ كدام حكمت را حضرت علي ( عليه السلام)در قبرستان كوفه ايراد كرده‌اند و خطاب به چه كسي مي‌باشد؟

20. كدام خطبه را حضرت علي ( عليه السلام)در حالت خشم و غضب ايراد فرموده‌اند و فلسفه آن چيست؟

21. كدام خطبه بود كه بعد از ايراد آن توسط حضرت علي ( عليه السلام)مردم به گريه افتادند؟

22. كدام خطبه را حضرت علي ( عليه السلام)بر روي سنگ ايراد فرمودند و محل ايراد خطبه كجا بود؟

23. در خطبة قاصعه، حضرت علي ( عليه السلام)بنيانگذار خانة كعبه را چه كسي معرفي مي‌كند؟

24. حضرت علي ( عليه السلام)در كدام خطبه خودش را ضامن رستگاري انسانها در آخرت قرار مي‌دهد؟

25. خطبه‌اي در نهج البلاغه به معناي يكي از اعضاء شتر كه شبيه به شُش گوسفند مي‌باشد و شتر هنگام هيجان و نفس زدن آن را از دهان خود بيرون مي‌آورد؟

26. نام يكي از بازارهاي كوفه كه در خطبه 47 به آن اشاره شده است؟

27. در خطبة 50 حضرت علي ( عليه السلام)منشأو سبب فتنه و فساد را در چه مي‌داند؟

28. در خطبه 53 حضرت علي ( عليه السلام)هجوم و ازدحام مردم را براي بيعت به چه چيزي تشبيه مي‌كند؟

29. در خطبه 78 چه كسي از طريق علم نجوم حضرت علي ( عليه السلام)را از رفتن به جنگ خوارج برحذر داشت؟

30. در خطبه 78 حضرت علي ( عليه السلام)آموختن چه علمي را نهي مي‌كند؟

31. نام خطبه‌اي در نهج البلاغه كه به معناي «نوراني و برجسته» مي‌باشد؟

32. در كدام خطبه حضرت علي ( عليه السلام)فوائد اعضا بدن انسان را بيان مي‌كند؟

33. نام خطبه‌اي كه به معناي «اشخاص» مي‌باشد؟

34. در خطبه 92 حضرت علي ( عليه السلام)بني اميه را به كدام يك از حيوانات تشبيه مي‌كند؟

35. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 96 پراكندگي اصحاب خود را در جنگ با اهل شام به پراكندگي فرزندان چه كسي تشبيه مي‌كند؟

36. نام دو واحد پولي كه در خطبه 96 ذكر شده است، چيست؟

37. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 99 چه كساني را به ستارگان تشبيه مي‌كند و وجه تشبيه چيست؟

38. نام خطبه‌اي است كه به معناي «پيشگويي و غيبگويي» مي‌باشد؟

39. نام خطبه‌اي است كه اگر دو حرف آخر آن را حذف و به حرف اول ضمه و حرف دوم تشديد اضافه نماييم به معناي شخص تحصيل كرده و دانشمند است و اگر حرف اول و سوم را حذف كنيم، به معناي «گوشت» مي‌شود؟

40. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 108 نام كدام شهر را به «بطحاء» ياد مي‌كند؟

41. عوامل دهگانه‌اي كه حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 110 برترين وسيله تقرب به سوي خدا مي‌داند، كدام است؟

42. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 110 خواندن كدام يك از كتابهاي آسماني را بهار قلبها مي داند؟

43. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 133 چه نوع از تفسير قرآن را يادآور مي‌شود؟

44. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 155 كدام يك از فروع دين را از اخلاق خداي سبحان مي‌داند؟

45. در خطبه 175 حضرت علي ( عليه السلام)چه چيزي را شفادهنده بزرگترين دردها معرفي مي‌كند؟

46. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 175 چه ظلمي را قابل بخشش نمي‌داند؟

47. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 175 چه ظلمي را قابل بخشش مي‌داند؟

48. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 175 چه ظلمي را قابل قصاص مي‌داند؟

49. در خطبه 192 لقب دو پادشاه ايران و روم ذكر شده، نام آن دو پادشاه را بنويسيد؟

50. نام غاري است در خطبه 192 كه در آن غار به پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ وحي نازل شده است؟

51. نام خطبه‌اي است در نهج البلاغه كه به معناي «نشخوار كردن» و يا «تحقير كردن» است؟

52. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبة قاصعه عبادت ابليس را چند سال بيان مي‌كند؟

53. در خطبه قاصعه نام يكي از پادشاهان زمان حضرت موسي ( عليه السلام)ذكر شده است كه اگر دو حرف اول آن را حذف كنيم، به معناي «همكاري و مساعدت» است و در ضمن نام يكي از برادران حضرت زينب ـ سلام الله عليها ـ مي‌شود كه در كربلا در ركاب حضرت امام حسين ( عليه السلام)به شهادت رسيد؟

54. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 28 مدال بُرد و باخت در آخرت را چه مي‌داند؟

55. در نامه 24 وصيت مالي حضرت علي ( عليه السلام)خطاب به كدام يك از فرزندانش مي‌باشد؟

56. اولين خانوادة اسلامي كه در خطبه 192 معرفي شده است كدام خانواده است و اعضاء آن چه كساني هستند؟

57. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 192 (قاصعه) منزلت خود را نسبت به پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ چه مي‌داند؟

58. حضرت علي ( عليه السلام)در وصيت نامه خود به امام حسن ( عليه السلام)(نامه 31)، تفاوت انسان و حيوان را در چه مي‌داند؟

59. در حكمت 113 هيجده موضوع اخلاقي ذكر شده است، آنها را بيان كنيد؟

60. در نامه 24 چه كسي نخستين وصي حضرت علي ( عليه السلام)معرفي شده است؟

61. حضرت علي ( عليه السلام)در حكمت 38 ترسناكترين و هولناكترين تنهايي را در چه مي‌داند؟

62. حضرت علي ( عليه السلام)در حكمت 38 دوستي با چهار گروه را نهي فرموده است، آن چهار گروه كدامند؟

63. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 192 بزرگترين دام شيطان را چه مي‌داند.

64. حضرت علي ( عليه السلام)در نامه 26 بزرگترين خيانت را خيانت به چه كساني مي‌داند؟

65. حضرت علي ( عليه السلام)در حكمت 39 برنامه زندگي مؤمن را به چند بخش تقسيم مي‌كند؟

66. عوامل نشاط روح كه در حكمت 400 آمده است، كدامند؟

67. حضرت علي ( عليه السلام)در نامه 50 حقوق متقابل چه كساني را متذكّر شده است؟

جواب معماهاي مشخصات خطبه ها

ج 1. حضرت علي ( عليه السلام)در اين خطبه عثمان را ظالم و ستمكار معرفي مي‌كند.

ج 2. در اين خطبه حضرت علي ( عليه السلام)طلحة را به قتل عثمان معرفي مي‌كند.

ج 3. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 166، عرب جاهليت را تشبيه به تخم افعي مي‌كند.

ج 4. در خطبه 166 حضرت علي ( عليه السلام)به خردسالان و بزرگسالان مي‌فرمايد: «ليتاس صغيركم بكبيركم، و ليراف كبير كم بصغيركم».

«بايد خردسالان شما از بزرگسالان پيروي كنند و بزرگسالان شما به كودكانتان رؤوف و مهربان باشند.

ج 5. خطبه ملاحم.[1] (ملاحم به معناي خبر از آينده و پيشگويي مي‌باشد.) در اين خطبه حضرت علي ( عليه السلام)در باره خداوند و رسول اكرم ـ صلي الله عليه وآله ـ مطالبي را متذكر شده‌اند و در مورد فتنه بني اميه وقايعي را پيش بيني نموده‌اند.

ج 6. در خطبه 115 و 143، حضرت علي ( عليه السلام)براي طلب باران دعا مي‌كند. مستحب است براي طلب باران در موقع خشكسالي، مؤمنين دعا كنند و دو ركعت نماز را، نماز استسقاء گويند. اين نماز، طبق فتواي همه علماي شيعه مستحب است.

ج7. خطبه متقين. خطبه 193 نهج البلاغه مي‌باشد كه حضرت علي ( عليه السلام)در اين خطبه بيش از يكصد صفت را براي متقين ذكر مي‌كند.

ج8 . حضرت علي ( عليه السلام)القاب«پسرلعين» ، «ابتر» و «درخت بي ريشه» را به مغيرة بن اخنس مي‌دهد كه قصه از اين قرار است: هنگامي كه مشاجره‌اي بين امام ( عليه السلام)وعثمان در گرفت، مغيرة به عثمان گفت: من به جاي تو پاسخگوي او خواهم بود.

امام ( عليه السلام)به مغيرة فرمود:« يابن اللعين الا بتر والشجره التي لا اصل لها و لافرع انت تكفيني؟» اي پسر لعين ابتر(بي‌فرزند)! واي درخت بي‌ريشه و شاخه! تو به حساب من مي‌رسي وخود را با من برابر مي‌داني!

ج9. حضرت علي ( عليه السلام)در خطبه 131، خودش را اولين نمازگزار در اسلام بعد از رسول خدا (ص) معرفي مي‌كند.

ج 10. حضرت علي ( عليه السلام)خطبه 178 را بعد از قتل عثمان و در آغاز حكومت ظاهري خود ايراد فرموده است.

ج 11. خطبه 202. روايت شده كه اين سخن را امام ( عليه السلام)در كنار قبر فاطمه(س) سيده زنان جهان، به هنگام دفن او ايراد فرموده است وگويا با پيامبر اكرم (ص) سخن مي‌گويد. (السلام عليك يا رسول الله ...)

ج12. در اين خطبه حضرت علي ( عليه السلام)راويان حديث را به چهار گروه تقسيم نموده است: منافقين، اشتباه كاران، اهل شبهه، حافظان راستگو.

ج13. سه نفر از اصحاب رسول خدا (ص) كه در اين خطبه ذكر شده عبارتند از: عمار، ابن تيهان، ذوالشهادتين.

ج14. در خطبه 182.

حضرت علي ( عليه السلام)درباره غيبت حضرت حضرت مهدي(عج) مي‌فرمايد:«فهو مغترب اذا غترب الا سلام، وضرب بعسيب ذنبه...» «او پنهان خواهد شد هنگامي كه اسلام غروب مي‌كند وهمچون شتري كه از را رفتن مانده بر زمين قرار مي‌گيرد وسينه‌اش را به آن مي‌چسباند. او باقي‌مانده‌اي است از حجتهاي خدا و خليفه و جانشيني است از جانشينان پيامبران!

ج15. خطبه شقشقيه كه خطبه سوم نهج‌البلاغه مي‌باشد. در اين خطبه ابتدا از غصب خلافت شكايت مي‌كند سپس ترجيح صبر بر قبول خلافت را متذكر مي‌شود و آنگاه بيعت مردم با خود را يادآور مي‌گردد.

ج16. در خطبه 27. در اين خطبه مي‌فرمايد: «لقد نهضت فيها و ما بلغت العشرين، وهانذا قد درفتعلي الستين» من هنوز به بيست سالگي نرسيده بودم كه در ميدان جنگ اسب مي‌تاختم و اكنون بيش از شصت سال از عمرم مي‌گذرد.

ج17. خطبه 149 از نهج‌البلاغه.

در اين خطبه حضرت علي ( عليه السلام)در مورد حتمي بودن مرگ براي همه انسانها مطالبي را متذكر مي‌شوند، بعد وصيت خود را بيان مي‌دارد وبه دو چيز سفارش مي‌كند:

1. اعتقاد به توحيد و يگانگي ذات اقدس اله.

2. حفظ سنت وشريعت محمد (ص).

ج18. خطبه «همام» كه درباره صفات متقين مي‌باشد.[2]

ج19. حكمت 147 كه خطاب به كميل بن زياد نخعي مي‌باشد.

ج20. خطبه 91 كه به خطبه «اشباح» معروف است.

ج21. خطبه 83 كه به خطبه «غرا» مشهور است.

ج22. خطبه 182. محل ايراد خطبه در كوفه بود.

ج23. حضرت آدم ( عليه السلام).

ج24. در خطبه 24 «فعلي ضامن لفلجكم اجلا ان لم تمنحوه عاجلا» يعني: اگر در دنيا رستگار نشديد پس علي ضامن رستگاري شما در آخرت است. (البته در صورتي كه تقواي الهي و سير به سوي حق داشته باشيد و تكاليف شرعيه را انجام دهيد)

ج25. خطبه شقشقيه سومين خطبه نهج البلاغه.

ج26. عكاظ.[3]

ج27. پيروي از خواهشهاي نفس.

ج28. به ازدحام شتران تشنه هنگام آشاميدن آب.

ج29. عفيف برادر اشعث بن قيس

ج30. علم نجوم.

ج31. خطبه غراء هشتادودومين خطبه.

ج32. خطبه 82.

ج33. خطبه اشباح (خطبه 90).

ج34. به شتر پير لگد انداز(چموش) و بدخو كه هنگام دوشيدن، دوشنده را با دندانش گاز مي‌گيرد و بدستش بر سر او مي‌كوبد و با پايش لگد مي‌زند و از دوشيدن شير جلوگيري مي‌نمايد. اين كنايه از آن است كه بني اميه به نيكان اذيت مي‌رسانند و آنها را مي‌كشند و از بيت‌المال مسلمين به مستحقين نمي‌دهند.

ج 35. فرزندان سبا.[4]

ج 36. درهم و دينار.

ج 37. خاندان پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه وآله ـ ، و وجه تشبيه آن است كه هر زمان ستاره‌اي در آسمان ناپديد شود ستاره‌اي ديگر بجاي او آشكار مي‌گردد و همچنين خاندان پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ كه اگر يكي از آنها از دنيا برود ديگري بجاي او قرار مي‌گيرد و هيچگاه زمين از وجود آنها خالي نمي‌ماند.

ج 38. خطبه ملاحم. [5]

ج 39. خطبه «ملاحم» كه با حذف دو حرف آخر(حم) و اضافه كردن ضمه به حرف ميم و تشديد به حرف دوم«ملا» مي‌شود و با حذف حرف اول(م) و حرف سوم(آ) «لحم» مي‌شود كه به معناي گوشت است.

ج 40. مكه معظمه.

ج 41 :

1.ايمان به خدا و رسولش.

2. جهاد در راه خدا.

3. كلمه اخلاص(گفتن لا اله الا الله)

4. نماز

5. زكات

6. روزه

7. حج

8. صله رحم

9. صدقه دادن

10. بجا آوردن كارهاي پسنديده.

ج 42. قرآن(فانه ربيع القلوب)

ج 43. تفسير موضوعي. «ينطق بعضه ببعض و يشهد بعضه علي بعض».

ج 44. امر به معروف و نهي از منكر.

ج 45. قرآن.

ج 46. شرك.

ج 47. ظلم بر نفس خويش.

ج 48. ظلم بر ديگران.

ج 49. كسري و قيصر.

ج 50. غار حرا.

ج 51. خطبه قاصعه. «قصع» در لغت به معناي نشخوار كردن آمده است. و وجه تسميه آن اين است كه چون حضرت آن را براي اهل كوفه بيان مي‌فرمود بر شتر ماده‌اي سوار بود كه نشخوار مي‌كرد. و همچنين«قصع» به معناي«تحقير كردن» نيز آمده است. بنابراين وجه تسميه آن اين است كه: امام ( عليه السلام)در آن شيطان را تحقير و خوار و پست نموده است. [6]

ج 52. ابليس شش هزار سال خدا را عبادت كرده و معلوم نيست كه آيا از سالهاي دنيا است يا از سالهاي آخرت.

ج 53. فرعون. با حذف دو حرف اول«عون» مي‌شود كه به معناي همكاري و مساعدت است و عون از برادران حضرت زينب(س) بود كه در واقعه كربلا در ركاب امام حسين ( عليه السلام)جنگيد تا به درجه رفيع شهادت نائل آمد.

ج 54. حضرت علي ( عليه السلام)مدال برنده در آخرت را بهشت و بازنده را آتش جهنم مي‌داند«الا و ان اليوم المضمار و غدا السباق، و السبقه الجنه و الغايه النار».[7]

ج 55. حضرت امام حسن ( عليه السلام).

ج 56. خانواده رسول خدا ـ صلي الله عليه وآله ـ كه اولين خانواده اسلامي‌بودند و اعضاء آن عبارت بودند از: پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه وآله ـ ، حضرت علي ( عليه السلام)وحضرت خديجه (س) .

ولم يجمع بيت واحد يومئذ في الاسلام غير رسول الله ـ صلي الله عليه وآله ـ وخديجه وانا ثالثهما» [8]

ج 57. وزير.«انك تسمع ما اسمع، وتري ما اري، الا انك لست بنبي ولكنك وزير و انك لعلي ير.» [9]

ج 58. حضرت علي ( عليه السلام)تفاوت انسان وحيوان را در «ادب» مي‌داند و مي‌فرمايد:«فان العاقل يتعظ بالادب، والبهائم لا يتعظ الا بالضرب.» يعني عاقل با اندرز وادب پند مي‌پذيرد اما چهار پايان با زدن.[10]

ج 59 :

1. «لا مال اعود من العقل». هيچ مالي سود آورتر از خرد نيست.

2.« ولا وحده اوحش من العجب».هيچ تنهاي وحشتناكتر از خود پسندي نيست.

3.« ولاعقل كالتدبير». هيچ عقلي چون تدبير نيست.

4.« ولا كرم كالتقوي». هيچ كرامتي هم ارج تقوي نيست.

5. «ولا قرين كحسن الخلق». هيچ همنشيني چون نيك خويي نيست.

6. «ولا ميراث كا لادب». هيچ ميراثي مثل ادب نيست.

7. «ولاتجاره كالعمل الصالح». هيچ تجارتي چون عمل صالح نيست.

9. «ولاربح كالثواب». هيچ سودي بهتر از ثواب نيست.

10. «ولاورع كالوقوف عند الشبهه». هيچ پرهيزگاري همانند باز ايستادن در مقابل شبهه نيست».

11. «ولازهدكالزهد في الحرام». هيچ زهدي هم قدر زهد در حرام نيست.

12. ولاعلم كالتفكر». هيچ دانشي همچون انديشيدن نيست.

13. «ولا عباده كاداء الفرائض». هيچ عبادتي همچون قيام به واجبات نيست.

14. «ولاايمان كالحياء والصبر».هيچ ارزش ايماني مانند شرم وصبر نيست.

15. ولاحسب كالتواضع». هيچ عنواني همتاي فروتني نيست.

16. «ولاشرف كالعلم». هيچ شرفي مانند دانش نيست.

17.« ولا عز كالحلم». هيچ شكوهي چونان بردباري نيست.

18. «ولامظاهره اوثق من المشاوره. هيچ پشتيباني اطمينان بخش تر از مشاوره نيست.

ج 60. حضرت امام حسن ( عليه السلام).

ج 61. خودپسندي. «اوحش الوحشه العجب».

ج 62. احمق، بخيل، هرزه‌گو، دروغگو.

ج 63. كبر و غرور.

ج 64 . خيانت به امت.«وان اعظم الخيانه الامه»

ج65. به سه بخش .«للمومن ثلاث ساعات: فساعه يناجي فيها ربه، وساعه يرم معاشه و ساعه يخلي بين نفسه وبين لذتها فيها يحل ويجمل»، يعني مومن بايدساعات زندكي خود را به سه بخش تقسيم كند:

1. ساعاتي با خداي خود به مناجات و راز و نياز بپردازد.2. ساعتي را در همراه اصلاح معاش زندگيش به كار گيرد.3. وقسمتي را در هم براي بهره گيري از لذتهاي حلال و دلپسند صرف نمايد.

ج66. 1. بوي خوش .2. عسل .3. سواري .4. نگريستن به طبيعت زيبا«والطيب نشره، والعسل نشره، والركوب نشره، والنظر الي الخضره نشره»

ج67. حقوق متقابل فرماندهان ونيروهاي مسلح.