متن عربی
108. و قال (علیه السلام):
- لَقَدْ عُلِّقَ بِنِیَاطِ هذَا الْاِنْسَانِ بَضْعَةٌ هِیَ أَعْجَبُ مَا فیهِ. وَ ذَلِکَ الْقَلْبُ،
- وَ ذَلِکَ أَنَّ لَهُ مَوَادَّ مِنَ الْحِکْمَةِ وَ أَضْدَاداً مِنْ خِلاَفِهَا؛
- فَإِنْ سَنَحَ لَهُ الرَّجَاءُ أَذَلَّهُ الطَّمَعُ،
- وَ إِنْ هَاجَ بِهِ الطَّمَعُ أَهْلَکَهُ الْحِرْصُ،
- وَ إِنْ مَلَکَهُ الْیَأْسُ قَتَلَهُ الْاَسَفُ،
- وَ إِنْ عَرَضَ لَهُ الْغَضَبُ اشْتَدَّ بِهِ الْغَیْظُ،
- وَ إِنْ أَسْعَدَهُ الرِّضَى نَسِیَ التَّحَفُّظَ،
- وَ إِنْ غَالَهُ الْخَوْفُ شَغَلَهُ الْحَذَرُ،
- وَ إِنِ اتَّسَعَ لَهُ الْاَمْرُ اسْتَلَبَتْهُ الْغِرَّةُ،
- وَ إِنْ أَفَادَ مالاً أَطْغَاهُ الْغِنَى،
- وَ إِنْ أَصَابَتْهُ مُصِیبَةٌ فَضَحَهُ الْجَزَعُ،
- وَ إِنْ عَضَّتْهُ الْفَاقَةُ شَغَلهُ الْبَلَاءُ،
- وَ إِنْ جَهَدَهُ الْجُوعُ قَعَدَ بِهِ الضَّعْفُ،
- وَ إِنْ أَفْرَطَ بِهِ الشَّبَعُ کَظَّتْهُ الْبِطْنَةُ.
- فَکُلُّ تَقْصِیرٍ بِهِ مُضِرٌّ،
- وَ کُلُّ إِفْرَاطٍ لَهُ مُفْسِدٌ.
متن فارسی
امام (علیه السلام) فرمود:
- در درون سینه این انسان قطعه گوشتى است که به رگ مخصوصى آویخته شده و عجیب ترین اعضاى او و همان قلب وى است،
- این شگرفى به علت آن است که صفاتى از حکمت و ضد حکمت در آن جمع است،
- پس هرگاه آرزوها (ى افراطى) در آن ظاهر شود (حالت طمع به او دست مى دهد و) طمع او را ذلیل و خوار مى کند
- و هنگامى که طمع در آن به هیجان آید به دنبال آن حرص، او را به هلاکت مى کشاند
- و هنگامى که یأس بر آن غالب گردد تأسف او را از پاى درمى آورد
- و هرگاه غضب بر آن مستولى گردد خشمش فزونى مى گیرد (و دست به هر کار خلافى مى زند)
- و اگر بیش از حد (از کسى یا چیزى) راضى شود (و به آن اطمینان پیدا کند) جانب احتیاط را از دست مى دهد
- و هرگاه ترس بر آن غالب شود احتیاط کارى (افراطى) او را به خود مشغول مى دارد
- و هر زمان کار بر او آسان گردد در غفلت و بى خبرى فرو مى رود
- و هر وقت مالى به دست آورد بى نیازى او را به طغیان وامى دارد
- و اگر مصیبتى به او برسد بى تابى او را رسوا مى سازد
- و اگر فقر، دامنش را بگیرد، مشکلات (ناشى از آن)، او را به خود مشغول مى دارد
- و اگر گرسنگى پیدا کند ضعف، زمین گیرش مى کند
- و چنانچه پرخورى کند شکم پرورى او را به رنج انداخته، راه نفس را بر او مى بندد
- و(به طور کلى) هرگونه کمبود (و تفریط) به او زیان مى رساند
- و هرگونه افراط او را فاسد مى کند.
