متن عربی

216-  و من كلام له (عليه السلام) قاله عند تلاوته :
 يُسَبِّحُ لَهُ فِيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى جَعَلَ الذِّكْرَ جِلاءً لِلْقُلُوبِ تَسْمَعُ بِهِ بَعْدَ الْوَقْرَةِ وَ تُبْصِرُ بِهِ بَعْدَ الْعَشْوَةِ وَ تَنْقَادُ بِهِ بَعْدَ الْمُعَانَدَةِ وَ مَا بَرِحَ لِلَّهِ عَزَّتْ آلَاؤُهُ فِي الْبُرْهَةِ بَعْدَ الْبُرْهَةِ وَ فِي أَزْمَانِ الْفَتَرَاتِ عِبَادٌ نَاجَاهُمْ فِي فِكْرِهِمْ وَ كَلَّمَهُمْ فِي ذَاتِ عُقُولِهِمْ فَاسْتَصْبَحُوا بِنُورِ يَقَظَةٍ فِي الْأَبْصَارِ وَ الْأَسْمَاعِ وَ الْأَفْئِدَةِ يُذَكِّرُونَ بِأَيَّامِ اللَّهِ وَ يُخَوِّفُونَ مَقَامَهُ بِمَنْزِلَةِ الْأَدِلَّةِ فِي الْفَلَوَاتِ مَنْ أَخَذَ الْقَصْدَ حَمِدُوا إِلَيْهِ طَرِيقَهُ وَ بَشَّرُوهُ بِالنَّجَاةِ وَ مَنْ أَخَذَ يَمِيناً وَ شِمَالًا ذَمُّوا إِلَيْهِ الطَّرِيقَ وَ حَذَّرُوهُ مِنَ الْهَلَكَةِ وَ كَانُوا كَذَلِكَ مَصَابِيحَ تِلْكَ الظُّلُمَاتِ وَ أَدِلَّةَ تِلْكَ الشُّبُهَاتِ وَ إِنَّ لِلذِّكْرِ لَأَهْلًا أَخَذُوهُ مِنَ الدُّنْيَا بَدَلًا فَلَمْ تَشْغَلْهُمْ تِجَارَةٌ وَ لَا بَيْعٌ عَنْهُ يَقْطَعُونَ بِهِ أَيَّامَ الْحَيَاةِ وَ يَهْتِفُونَ بِالزَّوَاجِرِ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ فِي أَسْمَاعِ الْغَافِلِينَ وَ يَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ وَ يَأْتَمِرُونَ بِهِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يَتَنَاهَوْنَ عَنْهُ فَكَأَنَّمَا قَطَعُوا الدُّنْيَا إِلَى الْآخِرَةِ وَ هُمْ فِيهَا فَشَاهَدُوا مَا وَرَاءَ ذَلِكَ فَكَأَنَّمَا اطَّلَعُوا غُيُوبَ أَهْلِ الْبَرْزَخِ فِي طُولِ الْإِقَامَةِ فِيهِ وَ حَقَّقَتِ الْقِيَامَةُ عَلَيْهِمْ عِدَاتِهَا فَكَشَفُوا غِطَاءَ ذَلِكَ لِأَهْلِ الدُّنْيَا حَتَّى كَأَنَّهُمْ يَرَوْنَ مَا لَا يَرَى النَّاسُ وَ يَسْمَعُونَ مَا لَا يَسْمَعُونَ فَلَوْ مَثَّلْتَهُمْ لِعَقْلِكَ فِي مَقَاوِمِهِمُ الْمَحْمُودَةِ وَ مَجَالِسِهِمُ الْمَشْهُودَةِ وَ قَدْ نَشَرُوا دَوَاوِينَ أَعْمَالِهِمْ وَ فَرَغُوا لِمُحَاسَبَةِ أَنْفُسِهِمْ عَلَى كُلِّ صَغِيرَةٍ وَ كَبِيرَةٍ أُمِرُوا بِهَا فَقَصَّرُوا عَنْهَا أَوْ نُهُوا عَنْهَا فَفَرَّطُوا فيهَا وَ حَمَّلُوا ثِقَلَ أَوْزَاِرِهمْ ظُهُورَهُمْ فَضَعُفُوا عَنِ الِاسْتِقْلَالِ بِهَا فَنَشَجُوا نَشِيجاً وَ تَجَاوَبُوا نَحِيباً يَعِجُّونَ إِلَى رَبِّهِمْ مِنْ مَقَامِ نَدَمٍ وَ اعْتِرَافٍ لَرَأَيْتَ أَعْلَامَ هُدًى وَ مَصَابِيحَ دُجًى قَدْ حَفَّتْ بِهِمُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَنَزَّلَتْ عَلَيْهِمُ السَّكِينَةُ وَ فُتِحَتْ لَهُمْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ أُعِدَّتْ لَهُمْ مَقَاعِدُ الْكَرَامَاتِ فِي مَقْعَدٍ اطَّلَعَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ فِيهِ فَرَضِيَ سَعْيَهُمْ وَ حَمِدَ مَقَامَهُمْ يَتَنَسَّمُونَ بِدُعَائِهِ رَوْحَ التَّجَاوُزِ رَهَائِنُ فَاقَةٍ إِلَى فَضْلِهِ وَ أُسَارَى ذِلَّةٍ لِعَظَمَتِهِ جَرَحَ طُولُ الْأَسَى قُلُوبَهُمْ وَ طُولُ الْبُكَاءِ عُيُونَهُمْ لِكُلِّ بَابِ رَغْبَةٍ إِلَى اللَّهِ مِنْهُمْ يَدٌ قَارِعَةٌ يَسْأَلُونَ مَنْ لَا تَضِيقُ لَدَيْهِ الْمَنَادِحُ وَ لَا يَخِيبُ عَلَيْهِ الرَّاغِبُونَ فَحَاسِبْ نَفْسَكَ لِنَفْسِكَ فَإِنَّ غَيْرَهَا مِنَ الْأَنْفُسِ لَهَا حَسِيبٌ غَيْرُكَ .

متن فارسی

ص   538
امام عليه السلام موقعى كه اين آيه را تلاوت فرمود: يُسَبِّحُ لَهُ فِيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ . . .
 اين خطبه را قرائت فرمود . ترجمه آيه: «در آن خانه ها صبح و شب ذكر خدا گفته مى شود . مردانى ذكر خدا را مى گويند كه هيچ تجارت و خريد و فروشى آنان را از ذكر خدا، بپاى داشتن نماز و پرداخت زكاة باز نمى دارد . از روزى مى ترسند كه قلب ها و چشم ها در آن زير و رو مى شود . تا هر كس به پاداش و جزاى عمل خود برسد .»  خطبه: خداى عزيز ذكر پروردگار را جلاى قلبها قرار داده تا سنگينى آن را بر طرف و بهتر درك كند، پس از خواب آلودى بهتر ببيند و پس از مخالفتى كه با خدا داشته تسليم گردد . در هر عصرى، هر چند پيامبرى نبوده است خداى عزيز بندگانى داشته است كه در فكر خويش با خدا مناجات كرده، در عقل خود با خدا سخن گفته اند و از نور بيدارى، در گوش ها، چشم ها و قلب ها بهره مند گرديده اند . بياد «ايّام اللّه» (روزهاى خدائى) هستند و از مقام خدا مى ترسند . اينان در رديف راهنمائى هاى بيابانها هستند .كسى كه راه آنها را شناخت و تعقيب كرد از مقصود وى قدردانى و به پيروزى دست مى يابد و آن كسى كه راست و چپ را برگزيد از او سرزنش و از راه او مذمت مي كنند و از هلاكت پرهيز مى دهند . اينان چراغهاى آن ظلمت ها و راهنماى همان شبهه ها هستند . ذكر خدا طرفداران مخصوصى دارد كه بجاى دنيا ذكر خدا را محكم گرفته اند، نه تجارت و نه خريد و فروش آنان را از ذكر خدا باز نمى دارد . در طول زندگى ذكر خدا را مونس خود قرار داده و با ذكر خدا از كارهاى حرام جلوگيرى مي كنند .در گوش غافلان فرياد مى زنند، عدالت را بپا مى دارند و بآن عمل مي كنند، امر بمعروف
ص   539
و نهى از منكر مى نمايند . گويا اينان دنيا را پشت سر گذاشته در آخرت زندگى مي كنند و آنجا را بخوبى مى بينند، گويا از وضع برزخيان و برنامه هائى كه در طول توقف آنان در جهان برزخ دارند اطلاع كامل دارند . گويا قيام، وسائل خود را در اختيار اينان گذاشته است در نتيجه وضع قيامت را براى مردم دنيا مجسم مى سازند . وضع قيامت را آن چنان ترسيم مي كنند كه گويا چيزهائى مى بينند كه مردم آنها را نمى بينند و مطالبى مى شنوند كه آنها نمى شنوند . اگر آنان را با مقامهاى محمود و مجالس آشكارى كه دارند بنگرى و در برابر خود مجسم سازى مى بينى كه نامه هاى اعمال مردم را باز كرده و براى حساب كارهاى كوچك و بزرگى كه انجام داده اند در تلاشند . كارى واجب بوده كوتاهى كرده اند، كارى ممنوع بوده زياده روى نموده اند سنگينى گناه بر پشت آنها فشار آورده در نتيجه نمى توانند روى پاى خود بايستند .غصه اى گلوگيرشان شده و با فرياد گريه مي كنند و با التماس در قيافه پشيمانها بخدا پناه برده اند، (در چنين شرائطى) صاحبان مقام محمود، با پرچم هاى هدايت و چراغهاى روشن در شرائطى كه فرشته ها آنان را احاطه كرده و آرامش بر آنها نازل گرديده، درهاى آسمان را براى آنان باز شده جايگاههاى كرامت براى آنها مهيا گرديده و در جائى قرار گرفته اند كه نور خدا بر آنان مى تابد، از كوشش و موضع آنان قدردانى مي كند . با خواندن خدا آرزوى بخشش دارند . گروگان احتياج بلطف خدا هستند، اسيران ذلت بزرگوارى او مى باشند . طولانى شدن ناراحتى، قلبهاى آنان را جريحه دار ساخته و طولانى شدن گريه چشمهاى آنان را زخمى كرده است . در كنار درب رحمت خدا دستى توانا دارند . از كسى درخواست مي كنند كه وسعت ها براى او محدود نمى گردد و علاقمندان نمى توانند او را تحت فشار قرار دهند .

ص   540
در چنين شرائطى خودت، حساب خودت را رسيدگى كن، زيرا ديگرى حسابها را بطور سريع تحت كنترل دارد .