متن عربی

«158»
158- و من خطبة له (علیه السلام):
عظمة اللّه
أَمْرُهُ قَضَاءٌ وَ حِکمَةٌ وَ رِضَاهُ أَمَانٌ وَ رَحْمَةُ یقْضِی بِعِلْمٍ وَ یعْفُو بِحِلْمٍ.
حمد اللّه
اللَّهُمَّ لَک الْحَمْدُ عَلَی مَا تَأْخُذُ وَ تُعْطِی وَ عَلَی مَا تُعَافِی وَ تَبْتَلِی حَمْداً یکونُ أَرْضَی الْحَمْدِ لَک وَ أَحَبَّ الْحَمْدِ إِلَیک وَ أَفْضَلَ الْحَمْدِ عِنْدَک حَمْداً یمْلَأُ مَا خَلَقْتَ وَ یبْلُغُ مَا أَرَدْتَ حَمْداً لَا یحْجَبُ عَنْک وَ لَا یقْصَرُ دُونَک حَمْداً لَا ینْقَطِعُ عَدَدُهُ وَ لَا یفْنَی مَدَدُهُ فَلَسْنَا نَعْلَمُ کنْهَ عَظَمَتِک إِلَّا أَنَّا نَعْلَمُ أَنَّک حَی قَیومُ لَا تَأْخُذُک سِنَةٌ وَ لَا نَوْمٌ لَمْ ینْتَهِ إِلَیک نَظَرٌ وَ لَمْ یدْرِکک بَصَرٌ أَدْرَکتَ الْأَبْصَارَ وَ أَحْصَیتَ الْأَعْمَالَ وَ أَخَذْتَ بِالنَّوَاصِی وَ الْأَقْدَامِ وَ مَا الَّذِی نَرَی مِنْ خَلْقِک وَ نَعْجَبُ لَهُ مِنْ قُدْرَتِک وَ نَصِفُهُ مِنْ عَظِیمِ سُلْطَانِک وَ مَا تَغَیبَ عَنَّا مِنْهُ وَ قَصُرَتْ أَبْصَارُنَا عَنْهُ وَ انْتَهَتْ عُقُولُنَا دُونَهُ وَ حَالَتْ سُتُورُ الْغُیوبِ بَینَنَا وَ بَینَهُ أَعْظَمُ فَمَنْ فَرَّغَ قَلْبَهُ وَ أَعْمَلَ فِکرَهُ لِیعْلَمَ کیفَ أَقَمْتَ عَرْشَک وَ کیفَ ذَرَأْتَ خَلْقَک وَ کیفَ عَلَّقْتَ فِی الْهَوَاءِ سَمَاوَاتِک وَ کیفَ مَدَدْتَ عَلَی مَوْرِ الْمَاءِ أَرْضَک رَجَعَ طَرْفُهُ حَسِیراً وَ عَقْلُهُ مَبْهُوراً وَ سَمْعُهُ وَالِهاً وَ فِکرُهُ حَائِراً.
کیف یکون الرجاء
منها: یدَّعِی بِزَعْمِهِ أَنَّهُ یرْجُو اللَّهَ کذَبَ وَ الْعَظِیمِ مَا بَالُهُ لَا یتَبَینُ رَجَاؤُهُ فِی عَمَلِهِ فَکلُّ مَنْ رَجَا عُرِفَ رَجَاؤُهُ فِی عَمَلِهِ وَ کلُّ رَجَاءٍ إِلَّا رَجَاءَ اللَّهِ تَعَالَی فَإِنَّهُ مَدْخُولٌ وَ کلُّ خَوْفٍ مُحَقَّقٌ إِلَّا خَوْفَ اللَّهِ فَإِنَّهُ مَعْلُولٌ یرْجُو اللَّهَ فِی الْکبِیرِ وَ یرْجُو الْعِبَادَ فِی الصَّغِیرِ فَیعْطِی الْعَبْدَ مَا لَا یعْطِی الرَّبَّ فَمَا بَالُ اللَّهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ یقَصَّرُ بِهِ عَمَّا یصْنَعُ بِهِ لِعِبَادِهِ أَ تَخَافُ أَنْ تَکونَ فِی رَجَائِک لَهُ کاذِباً أَوْ تَکونَ لَا تَرَاهُ لِلرَّجَاءِ مَوْضِعاً وَ کذَلِک إِنْ هُوَ خَافَ عَبْداً مِنْ عَبِیدِهِ أَعْطَاهُ مِنْ خَوْفِهِ مَا لَا یعْطِی رَبَّهُ فَجَعَلَ خَوْفَهُ مِنَ الْعِبَادِ نَقْداً وَ خَوْفَهُ مِنْ خَالِقِهِ ضِمَاراً وَ وَعْداً وَ کذَلِک مَنْ عَظُمَتِ الدُّنْیا فِی عَینِهِ وَ کبُرَ مَوْقِعُهَا مِنْ قَلْبِهِ آثَرَهَا عَلَی اللَّهِ تَعَالَی فَانْقَطَعَ إِلَیهَا وَ صَارَ عَبْداً لَهَا.
رسول اللّه (صلی الله علیه وآله)
وَ لَقَدْ کانَ فِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) کافٍ لَک فِی الْأُسْوَةِ وَ دَلِیلٌ لَک عَلَی ذَمِّ الدُّنْیا وَ عَیبِهَا وَ کثْرَةِ مَخَازِیهَا وَ مَسَاوِیهَا إِذْ قُبِضَتْ عَنْهُ أَطْرَافُهَا وَ وُطِّئَتْ لِغَیرِهِ أَکنَافُهَا وَ فُطِمَ عَنْ رَضَاعِهَا وَ زُوِی عَنْ زَخَارِفِهَا.
موسی علیه السلام
وَ إِنْ شِئْتَ ثَنَّیتُ بِمُوسَی کلِیمِ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) حَیثُ یقُولُ رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَی مِنْ خَیرٍ فَقِیرٌ وَ اللَّهِ مَا سَأَلَهُ إِلَّا خُبْزاً یأْکلُهُ لِأَنَّهُ کانَ یأْکلُ بَقْلَةَ الْأَرْضِ وَ لَقَدْ کانَتْ خُضْرَةُ
الْبَقْلِ تُرَی مِنْ شَفِیفِ صِفَاقِ بَطْنِهِ لِهُزَالِهِ وَ تَشَذُّبِ لَحْمِهِ.
داودعلیه السلام
وَ إِنْ شِئْتَ ثَلَّثْتُ بِدَاوُدَ ( صلوات الله علیه ) صَاحِبِ الْمَزَامِیرِ وَ قَارِئِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَلَقَدْ کانَ یعْمَلُ سَفَائِفَ الْخُوصِ بِیدِهِ وَ یقُولُ لِجُلَسَائِهِ أَیکمْ یکفِینِی بَیعَهَا وَ یأْکلُ قُرْصَ الشَّعِیرِ مِنْ ثَمَنِهَا.
عیسی علیه السلام
وَ إِنْ شِئْتَ قُلْتُ فِی عِیسَی ابْنِ مَرْیمَ (علیه السلام) فَلَقَدْ کانَ یتَوَسَّدُ الْحَجَرَ وَ یلْبَسُ الْخَشِنَ وَ یأْکلُ الْجَشِبَ وَ کانَ إِدَامُهُ الْجُوعَ وَ سِرَاجُهُ بِاللَّیلِ الْقَمَرَ وَ ظِلَالُهُ فِی الشِّتَاءِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ فَاکهَتُهُ وَ رَیحَانُهُ مَا تُنْبِتُ الْأَرْضُ لِلْبَهَائِمِ وَ لَمْ تَکنْ لَهُ زَوْجَةٌ تَفْتِنُهُ وَ لَا وَلَدٌ یحْزُنُهُ وَ لَا مَالٌ یلْفِتُهُ وَ لَا طَمَعٌ یذِلُّهُ دَابَّتُهُ رِجْلَاهُ وَ خَادِمُهُ یدَاهُ.
الرسول الأعظم(صلی الله علیه وآله)
فَتَأَسَّ بِنَبِیک الْأَطْیبِ الْأَطْهَرِ (صلی الله علیه وآله) فَإِنَّ فِیهِ أُسْوَةً لِمَنْ تَأَسَّی وَ عَزَاءً لِمَنْ تَعَزَّی وَ أَحَبُّ الْعِبَادِ إِلَی اللَّهِ الْمُتَأَسِّی بِنَبِیهِ وَ الْمُقْتَصُّ لِأَثَرِهِ قَضَمَ الدُّنْیا قَضْماً وَ لَمْ یعِرْهَا طَرْفاً أَهْضَمُ أَهْلِ الدُّنْیا کشْحاً وَ أَخْمَصُهُمْ مِنَ الدُّنْیا بَطْناً عُرِضَتْ عَلَیهِ الدُّنْیا فَأَبَی أَنْ یقْبَلَهَا وَ عَلِمَ أَنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ أَبْغَضَ شَیئاً فَأَبْغَضَهُ وَ حَقَّرَ شَیئاً فَحَقَّرَهُ وَ صَغَّرَ شَیئاً فَصَغَّرَهُ وَ لَوْ لَمْ یکنْ فِینَا إِلَّا حُبُّنَا مَا أَبْغَضَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ تَعْظِیمُنَا مَا صَغَّرَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ لَکفَی بِهِ شِقَاقاً لِلَّهِ وَ مُحَادَّةً عَنْ أَمْرِ اللَّهِ وَ لَقَدْ کانَ (صلی الله علیه وآله) یأْکلُ عَلَی الْأَرْضِ وَ یجْلِسُ جِلْسَةَ الْعَبْدِ وَ یخْصِفُ بِیدِهِ نَعْلَهُ وَ یرْقَعُ بِیدِهِ ثَوْبَهُ وَ یرْکبُ الْحِمَارَ الْعَارِی وَ یرْدِفُ خَلْفَهُ وَ یکونُ السِّتْرُ عَلَی بَابِ بَیتِهِ فَتَکونُ فِیهِ التَّصَاوِیرُ فَیقُولُ یا فُلَانَةُ لِإِحْدَی أَزْوَاجِهِ غَیبِیهِ عَنِّی فَإِنِّی إِذَا نَظَرْتُ إِلَیهِ ذَکرْتُ الدُّنْیا وَ زَخَارِفَهَا فَأَعْرَضَ عَنِ الدُّنْیا بِقَلْبِهِ وَ أَمَاتَ ذِکرَهَا مِنْ نَفْسِهِ وَ أَحَبَّ أَنْ تَغِیبَ زِینَتُهَا عَنْ عَینِهِ لِکیلَا یتَّخِذَ مِنْهَا رِیاشاً وَ لَا یعْتَقِدَهَا قَرَاراً وَ لَا یرْجُوَ فِیهَا مُقَاماً فَأَخْرَجَهَا مِنَ النَّفْسِ وَ أَشْخَصَهَا عَنِ الْقَلْبِ وَ غَیبَهَا عَنِ الْبَصَرِ وَ کذَلِک مَنْ أَبْغَضَ شَیئاً أَبْغَضَ أَنْ ینْظُرَ إِلَیهِ وَ أَنْ یذْکرَ عِنْدَهُ وَ لَقَدْ کانَ فِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) مَا یدُلُّک عَلَی مَسَاوِئِ الدُّنْیا وَ عُیوبِهَا إِذْ جَاعَ فِیهَا مَعَ خَاصَّتِهِ وَ زُوِیتْ عَنْهُ زَخَارِفُهَا مَعَ عَظِیمِ زُلْفَتِهِ فَلْینْظُرْ نَاظِرٌ بِعَقْلِهِ أَکرَمَ اللَّهُ مُحَمَّداً بِذَلِک أَمْ أَهَانَهُ فَإِنْ قَالَ أَهَانَهُ فَقَدْ کذَبَ وَ اللَّهِ الْعَظِیمِ بِالْإِفْک الْعَظِیمِ وَ إِنْ قَالَ أَکرَمَهُ فَلْیعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَهَانَ غَیرَهُ حَیثُ بَسَطَ الدُّنْیا لَهُ وَ زَوَاهَا عَنْ أَقْرَبِ النَّاسِ مِنْهُ فَتَأَسَّی مُتَأَسٍّ بِنَبِیهِ وَ اقْتَصَّ أَثَرَهُ وَ وَلَجَ مَوْلِجَهُ وَ إِلَّا فَلَا یأْمَنِ الْهَلَکةَ فَإِنَّ اللَّهَ جَعَلَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه وآله) عَلَماً لِلسَّاعَةِ وَ مُبَشِّراً بِالْجَنَّةِ وَ مُنْذِراً بِالْعُقُوبَةِ خَرَجَ مِنَ الدُّنْیا خَمِیصاً وَ وَرَدَ الْآخِرَةَ سَلِیماً لَمْ یضَعْ حَجَراً عَلَی حَجَرٍ حَتَّی مَضَی لِسَبِیلِهِ وَ أَجَابَ دَاعِی رَبِّهِ فَمَا أَعْظَمَ مِنَّةَ اللَّهِ عِنْدَنَا حِینَ أَنْعَمَ عَلَینَا بِهِ سَلَفاً نَتَّبِعُهُ وَ قَائِداً نَطَأُ عَقِبَهُ وَ اللَّهِ لَقَدْ رَقَّعْتُ مِدْرَعَتِی هَذِهِ حَتَّی اسْتَحْییتُ مِنْ رَاقِعِهَا وَ لَقَدْ قَالَ لِی قَائِلٌ أَ لَا تَنْبِذُهَا عَنْک فَقُلْتُ اغْرُبْ عَنِّی فَعِنْدَ الصَّبَاحِ یحْمَدُ الْقَوْمُ السُّرَی.

متن فارسی

از جمله خطبه ای است از امیرالمومنین علیه السلام: 
امر و فرمان او حتمی و لازم و مطابق حکمت و مصلحت است و خشنودی وی از انسان باعث در امان بودن از عذاب و مشمول رحمت وی گردیدن است، با علم خود داوری می کند و با بردباری و حلم (و نه از جهت ناتوانی) می بخشاید.
 خداوندا، ستایش تو راست در برابر آنچه می گیری و آنچه عطا می کنی و در مواردی که عافیت و سلامتی می دهی و آنجا که مبتلا می سازی و می آزمایی، ستایشی که خشنود کننده ترین و دوستترین و بالاترین و برترین ستایش در نزد تو باشد ستایشی که تمام آنچه را آفریده ای فرا گیرد و پر سازد و به هر چه اراده تو تعلق گرفته، برسد، ستایشی که رسیدن آن به تو حاجب و مانعی (از قبیل ریاکاری یا خالص نبودن) نباشد و هیچ چیز از وصول آن در نزد تو جلوگیری نکند، ستایشی که شماره آن پیوسته و بدون انقطاع بوده و کمکی که به این پیوستگی می رسد، فناپذیر نباشد، (خداوندا) پس ما کنه و حقیقت عظمت تو را نمی دانیم، جز اینکه می دانیم تو زنده جاودانی و قائم به ذات خود هستی و دیگران را هم، تو به پا می داری، نه چرتی عارض تو می شود و نه خوابی، هیچ نظر و فکری به شناخت ذات تو نرسیده و هیچ دیده ای، تو را درک نکرده، تو دیدگان را درک کرده ای و اعمال بندگانت را شمارده ای و موی پیشانی و قدمهای (گناهکاران) را گرفته ای و چیست آنچه ما از آفرینش تو می بینیم و به خاطر آن از قدرت تو در شگفتی قرار می گیریم، و چیست آنچه از سلطنت و قدرت عظیم تو وصف می نماییم؟ (و این در حالیست که) آنچه (از شگفتیهای آفرینش و عظمت قدرت تو) از ما، نهان و چشمان ما از دیدن آنها قاصر است و خردهای ما از رسیدن به آنها عاجز و پرده های غیب میان ما و آنها حائل است، از آنچه می بینیم و وصف می کنیم، بزرگتر و عظیمتر می باشد، پس هر که دلش را آسوده و فارغ سازد و فکرش را به کار اندازد تا دریابد که چگونه عرش خود را به پا داشتی و چگونه مخلوقاتت را آفریدی و چگونه آسمانهایت را در هوا معلق نگاه داشتی و چگونه زمینت را بر روی موج آب گستردی؟ چنین کسی چشمانش به ناتوانی و خستگی باز می گردد و عقلش مغلوب و ناتوان می شود، گوشش از شدت تحیر از کار باز می ماند و فکرش سر گردان می گردد.
 از همین خطبه است: او، به گمان خود، ادعا می کند به خدا امید دارد، سوگند به خدای بزرگ، دروغ می گوید، کار و فکر او چیست که امید او (به خدا) در عملش آشکار نمی شود؟ پس هر کس امید داشته باشد، این امید از عمل وی شناخته می گردد و هر امیدی خالص و ثابت است جز امید به خدای تعالی که مغشوش و ناخالص است و هر ترسی، ثابت و محقق است، جز ترس از خدا که معیوب و جدا از قلب است او در کارهای بزرگ (از قبیل رحمت خدا در آخرت و آمرزش گناهان) به خدا امید دارد و در کارهای کوچک (یعنی امور دنیوی) به بندگان خدا امید می بندد، پس (در برابر بنده خدا) خضوع و خشوع و رفتاری از خویشتن نشان می دهد که نظیر آن را برای خدا انجام نمی دهد، پس چه سببی است در مورد خدا (که ستایش او عظیم و بزرگ است) که آنچه درباره بندگان او انجام می شود (در فرمانبری و ترس از آنها) از انجام آن برای وی، کوتاهی می گردد؟ (ای بنده خدا) آیا از این بیم داری که در امید بستن به خدا دروغگو باشی؟ یا او را محل امید خود نمی بینی؟ و همچنین است که (انسانی با این صفات) اگر از یکی از بندگان خدا بترسد ، بدانگونه که از آن بنده می ترسد ، از پروردگار خود نمی ترسد، بنابراین ترس خویش را از بندگان خدا نقد به حساب می آورد، اما ترسش را از آفریننده آن بندگان، وعده دور و درازی می شمرد که به انجام آن امیدی نیست، به همین گونه است کسی که دنیا در چشمش بزرگ جلوه کند و موقعیت آن در دلش بزرگ نماید، چنین کسی دنیا را برای خدای تعالی برمی گزیند پس منحصرا به سوی آن می رود و بنده و برده آن می گردد.
 هر آینه و به تحقیق مقتدا و پیشوا قرار دادن رسول خدا صلی الله علیه و آله، برای تو کافی است و همین امر راهنما و دلیل تو است بر بدی دنیا و عیب آن و فراوانی رسواییها و زشتیهای آن، زیرا همه اطراف دنیا از آن حضرت گرفته شد و برای کسان دیگری غیر او آماده و هموار شد و در نوشیدن از پستانهای دنیا و خوشیهای آن باز داشته شد و از زر و سیم و اندوخته های آن بر کنار گردید.
 و اگر بخواهی مثال دومی را از موسی کلیم الله صلی الله علیه و سلم، بیاورم، در آنجا که می گوید: رب انی لما انزلت الی من خیر فقیر.
(پروردگار من، همانا من به آنچه از خوبیها برایم فرو فرستادی محتاجم به خدا قسم، موسی (علیه السلام) جز نانی که آن را بخورد چیز دیگری از خدا نخواسته بود، زیرا او علف زمین را می خورد و هر آینه و به تحقیق، رنگ سبز علف، از زیر پوست شفاف نازک زیر پوست شکمش دیده می شد، و این به علت لاغری و فرو ریختن گوشت تن او بود همچنین اگر بخواهی مثال سومی از داوود صلی الله علیه، صاحب مزامیز و قاری اهل بهشت بیاورم که هر آینه و به تحقیق با دست خود (اشیایی از قبیل زنبیل) از لیف خرما می بافت و به همنشینان خود می گفت کدامیک از شما در فروختن اینها مرا یاری می دهد؟ و از قیمت اشیائی که از لیف خرما بافته بود گرده ای نان جوین، تناول می کرد، و اگر بخواهی از عیسی بن مریم علیه السلام بگویم که هر آینه و به تحقیق سنگ را بالش خود می کرد، جامه خشن می پوشید و طعام زبر و درشت می خورد، نان خورش او، گرسنگی و چراغش در شب نور ماه بود و سایه بان و منزل سقف دار او در زمستان، مشرق و مغرب زمین بود (منزل سقف داری نداشت تا او را از سرما حفظ کند) میوه و گل و لاله او، گیاهانی بود که از زمین برای چهارپایان می روید، نه همسری داشت که او را به فتنه افکند و نه فرزندی که وی را در اندوه قرار دهد، نه مالی که او را از راه حق بر گرداند و نه طمعی که وی را خوار دارد، مرکب سواری او دو پایش و خدمتکار وی دو دستش بود.
 پس تو از پیامبرت صلی الله علیه و آله که پاکیزه ترین و پاکترین مردمان بود، پیروی کن، که به راستی وجود او محلی است برای آن کس که می خواهد به کسی تاسی کند و محل نسبتی است برای کسی که بخواهد با محلی نسبت پیدا نماید، و دوستترین مردم نزد خدا، کسی است که به پیامبر او تاسی کند و به دنبال او گام بر دارد، او (یعنی پیامبر (صلی الله علیه و آله)) دنیا را با گوشه دهان تناول می کرد (یعنی دهان را از غذا پر نمی ساخت و به اندازه سد جوع و جلوگیری از گرسنگی تناول می کرد) و از گوشه چشم به آن نمی گریست (یعنی به آن اعتنایی نداشت)، پهلوی او از پهلوی همه اهل دنیا، لاغرتر و شکم او از شکم همه مردم، خالی تر از طعام بود، دنیا بر او عرضه شد، اما از قبول آن امتناع کرد و (چون) آگاه می شد که خدای سبحان، چیزی را دشمن می دارد او، همان چیز را دشمن می داشت، یا خدا ، چیزی را حقیر می داند، او همان چیز را حقیر می دانست یا خدا، چیزی را کوچک می شمارد، او همان چیز را کوچک می شمرد، و اگر در ما، جز این نباشد که آنچه را خدا و رسولش دشمن می دارند، ما دوست بداریم و آنچه را کوچک شمارده اند، ما بزرگ پنداریم، همین دو چیز برای جدا شدن از خدا و دشمنی و مخالفت با دستورهای او کفایت می کند، هر آینه و به تحقیق، پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم بر روی زمین غذا می خورد و مانند بردگان می نشست، کفشش را خود وصله می کرد و با دست خود بر جامه اش پینه می زد، بر درازگوش برهنه سوار می شد و کس دیگری را هم بر پشت سر خود، سوار می کرد، اگر می دید بر پرده ای که بر در اطاقش آویخته شده تصاویر و صورتهایی نقش بسته، به همسرش (که اطاق به او اختصاص داشت) می گفت، ای فلانه (نام او را می برد) این تصویرها را از من دور ساز و پنهان کن، پس به راستی من، چون به آن پرده نظر می کنم، دنیا و زر و زیورهای آن را به یاد می آورم، بنابراین آن حضرت (صلی الله علیه و آله) با قلب خود از دنیا رو گردانید و یاد آن را در خود می رانید و دوست می داشت که زیورهای دنیا از چشم او نهان گردد تا از آن برای خود جامه فاخر تهیه نکند و آن را قرارگاه همیشگی خود نداند و امید ماندن در آن را نداشته باشد، پس آن حضرت (صلی الله علیه و آله) دنیا را از جان خود، بیرون راند و از قلب خود، دور کرد و از چشم خود نهان داشت، و چنین است که هر که چیزی را دشمن بدارد، نگاه کردن به آن و برده شدن نام آن را نزد خود، دشمن خواهد داشت.
 هر آینه و در حقیقت در (طرز زندگی و رفتار) رسول خدا صلی الله علیه و آله، چیزهایی بود که تو را به بدیها و عیوب دنیا، راهنمایی می کند، زیرا او با خصوصیت و قربی که نزد خدا داشت، در دنیا با گرسنگی به سر می برد و با منزلت و مقام عظیمی که نزد خدا دارا بود، زیورهای دنیا از وی بر کنار شد، پس آن کس که در این امور می نگرد، با عقل خود بیندیشد که خداوند ، محمد (صلی الله علیه و آله) را با این گونه زندگی، گرامی داشت یا خوار ساخت؟ اگر بگوید که او را خوار داشت سوگند به خدای بزرگ، دروغ گفته، و اگر بگوید او را گرامی کرد، باید بداند که خداوند غیر پیامبرش را خوار ساخته، از این روی که دنیا را برای وی (یعنی آن غیر) وسعت داده و مهیا داشته، اما آن را (یعنی دنیا را) از نزدیکترین کسان به خود (یعنی پیامبر (صلی الله علیه و آله)) بر کنار و دور نموده است.
 پس هر کس در صدد تاسی و پیروی کردن است در کارهای خود و در بی اعتنایی به دنیا، به پیغمبر (صلی الله علیه و آله) خود، تاسی کند و در دنبال او گام بر دارد و به هر جا که او وارد شد، وارد شود، که اگر جز این کند، از هلاک شدن در امان نخواهد بود، پس به راستی، خداوند، محمد صلی الله علیه و آله را، نشانه نزدیک شدن قیامت و مژده دهنده بهشت و بیم دهنده از عذاب قرار دارد، آن حضرت (صلی الله علیه و آله) با شکم خالی از دنیا رفت و با روحی سالم، وارد آخرت شد، او تا آن گاه که به راه خود رفت و دعوت پروردگارش را اجابت نمود سنگی را روی سنگی نگذاشت و بنایی بر پا نکرد، بنابراین، چه بزرگ است منت و احسان خدا بر ما که پیشوایی را به ما عطا فرمود، تا از او پیروی کنیم و مقتدایی که قدم به جای قدم او بنهیم.
 به خدا قسم، هر آینه و به راستی، این دراعه خود را وصله کردم تا آن حد که از وصله کننده آن شرم داشتم و هر آینه و به تحقیق گوینده ای به من گفت: آیا این جامه را به دور نمی افکنی؟ من به او گفتم از من نهان شو، صبحگاهان گروه به مقصد رسیده ، راهپیمایی شب خود را می ستایند (که باعث شد به مقصد خود برسند)