متن عربی
234.وَ مِنَ الْکَلَام لَه علیه السلام رَوَى ذِعْلِبُ الیَمَامِیُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ قُتَیْبَةَ، عَنْ عَبْدِاللّهِ بْنِ یَزِیدٍ، عَنْ مَالِکِ ابْنِ دِحْیَةَ، قَالَ: کُنَّا عِنْدَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام)، وَ قَدْ ذُکِرَ عِنْدَهُ اخْتِلَافُ النَّاسِ، فَقَالَ:
- إِنَّمَا فَرَّقَ بَیْنَهُمْ مَبَادِىءُ طِینِهِمْ،
- وَ ذَلِکَ أَنَّهُمْ کانُوا فِلْقَةً مِنْ سَبَخِ أَرْضٍ وَ عَذْبِهَا،
- وَ حَزْنِ تُرْبَةٍ وَ سَهْلِهَا،
- فَهُمْ عَلَى حَسَبِ قُرْبِ أَرْضِهِمْ یَتَقَارَبُونَ،
- وَ عَلَى قَدْرِ اخْتِلاَفِهَا یَتَفَاوَتُونَ،
- فَتَامُّ الرُّوَاءِ نَاقِصُ الْعَقْلِ،
- وَ مَادُّ الْقَامَةِ قَصِیرُ الْهِمَّةِ،
- وَ زَاکِی الْعَمَلِ قَبِیحُ الْمَنْظَرِ،
- وَ قَرِیبُ الْقَعْرِ بَعِیدُ السَّبْرِ،
- وَ مَعْرُوفُ الضَّرِیبَةِ مُنْکَرُ الْجَلیبَةِ،
- وَ تَائِهُ الْقَلْبِ مُتَفَرِّقُ اللُّبِّ،
- وَ طَلِیقُ اللِّسَانِ حَدِیدُ الْجَنَانِ.
متن فارسی
234.از سخنان آن حضرت «ذعلب یمانى» از «احمد بن قتیبه» از «عبدالله بن یزید» از «مالک بن دحیه» نقل مى کند که همه ما در خدمت امیرمؤمنان على (علیه السلام) بودیم. در آن جا سخن از اختلاف و تفاوت هاى مردم با یکدیگر به میان آمد، امام (علیه السلام) فرمود:
- علل تفاوت انسان ها: آنچه بین آن ها (مردم) ایجاد تفاوت کرده عناصر نخستین سرشت آن هاست،
- زیرا آن ها قطعه اى بودند از زمین شور و شیرین،
- محکم و سست،
- و بر حسب نزدیک بودن خاک هایشان به یکدیگر به هم نزدیک اند
- و به مقدار فاصله و اختلاف خاکشان، با یکدیگر متفاوت اند؛
- افراد خوش منظر (غالبآ) سست عقل اند،
- بلندقدانِ کوتاه همت،
- پاکیزه عملان بدمنظر
- و کوتاه قدان، عمیق و خوش فکرند.
- آن ها که نهادى پاک دارند (گاه بر اثر عوامل گوناگون) اخلاق ناپسند ظاهر مى سازند.
- آن ها که قلبى ناآرام دارند، افکارشان پراکنده است
- و سخنوران (زبردست) قوت قلب دارند.