متن عربی
31-(1)وَ سُئِلَ (علیه السلام) عَنِ الْإِيمَانِ فَقَالَ الْإِيمَانُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ عَلَى الصَّبْرِ وَ الْيَقِينِ وَ الْعَدْلِ وَ الْجِهَادِ
(2)وَ الصَّبْرُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الشَّوْقِ وَ الشَّفَقِ وَ الزُّهْدِ وَ التَّرَقُّبِ فَمَنِ اشْتَاقَ إِلَى الْجَنَّةِ سَلَا عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَنْ أَشْفَقَ مِنَ النَّارِ اجْتَنَبَ الْمُحَرَّمَاتِ وَ مَنْ زَهِدَ فِي الدُّنْيَا اسْتَهَانَ بِالْمُصِيبَاتِ وَ مَنِ ارْتَقَبَ الْمَوْتَ سَارَعَ [فِي] إِلَى الْخَيْرَاتِ.
(3)وَ الْيَقِينُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ وَ تَأَوُّلِ الْحِكْمَةِ وَ مَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ وَ سُنَّةِ الْأَوَّلِينَ
(4)فَمَنْ تَبَصَّرَ فِي الْفِطْنَةِ تَبَيَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ وَ مَنْ تَبَيَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ عَرَفَ الْعِبْرَةَ وَ مَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ فَكَأَنَّمَا كَانَ فِي الْأَوَّلِينَ وَ الْعَدْلُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى غَائِصِ الْفَهْمِ وَ غَوْرِ الْعِلْمِ وَ زُهْرَةِ الْحُكْمِ وَ رَسَاخَةِ الْحِلْمِ فَمَنْ فَهِمَ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ وَ مَنْ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ صَدَرَ عَنْ شَرَائِعِ [الْحِلْمِ] الْحُكْمِ
(5)وَ مَنْ حَلُمَ لَمْ يُفَرِّطْ فِي أَمْرِهِ وَ عَاشَ فِي النَّاسِ حَمِيداً وَ الْجِهَادُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ الصِّدْقِ فِي الْمَوَاطِنِ وَ شَنَآنِ الْفَاسِقِينَ فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورَ الْمُؤْمِنِينَ وَ مَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْكَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ [الْمُنَافِقِينَ] الْكَافِرِينَ وَ مَنْ صَدَقَ فِي الْمَوَاطِنِ قَضَى مَا عَلَيْهِ وَ مَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِينَ وَ غَضِبَ لِلَّهِ غَضِبَ اللَّهُ لَهُ وَ أَرْضَاهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ-
(6)وَ الْكُفْرُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ عَلَى التَّعَمُّقِ وَ التَّنَازُعِ وَ الزَّيْغِ وَ الشِّقَاقِ فَمَنْ تَعَمَّقَ لَمْ يُنِبْ إِلَى الْحَقِّ وَ مَنْ كَثُرَ نِزَاعُهُ بِالْجَهْلِ دَامَ عَمَاهُ عَنِ الْحَقِّ- وَ مَنْ زَاغَ سَاءَتْ عِنْدَهُ الْحَسَنَةُ وَ حَسُنَتْ عِنْدَهُ السَّيِّئَةُ وَ سَكِرَ سُكْرَ الضَّلَالَةِ وَ مَنْ شَاقَّ وَعُرَتْ عَلَيْهِ طُرُقُهُ وَ أَعْضَلَ عَلَيْهِ أَمْرُهُ وَ ضَاقَ عَلَيْهِ مَخْرَجُهُ.
(7)وَ الشَّكُّ عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى التَّمَارِي وَ الْهَوْلِ وَ التَّرَدُّدِ وَ الِاسْتِسْلَامِ فَمَنْ جَعَلَ الْمِرَاءَ دَيْدَناً لَمْ يُصْبِحْ لَيْلُهُ وَ مَنْ هَالَهُ مَا بَيْنَ يَدَيْهِ نَكَصَ عَلى عَقِبَيْهِ وَ مَنْ تَرَدَّدَ فِي الرَّيْبِ وَطِئَتْهُ سَنَابِكُ الشَّيَاطِينِ وَ مَنِ اسْتَسْلَمَ لِهَلَكَةِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ هَلَكَ فِيهِمَا.
[قال الرضي [رحمه الله تعالى] و بعد هذا كلام تركنا ذكره خوف الإطالة و الخروج عن الغرض المقصود في هذا الكتاب]
متن فارسی
و درود خدا بر او ، فرمود : (1)و از آن حضرت درباره ایمان پرسید،فرمود:ایمان بر چهار پایه استوار است:
صبر، یقین، عدل و جهاد.
(2)صبر بر چهار شعبه است: شوق و ترس و زهد و انتظار، پس هر که مشتاق بهشت باشد از شهوات دوری کند. و هر که از آتش دوزخ بترسد از گناهان پرهیز نماید. و هر که در دنیا زهد بورزد مصیبت ها را ناچیز شمارد. و هر که در انتظار مرگ باشد به سوی نیکی ها بشتابد.
(3)یقین نیز بر چهار شعبه است: بینش هوشمندانه، و ژرف اندیشی در حکمت، و عمر پند گرفتن از امور عبرت آموز، و رفتن به روش پیشینیان.
(4)پس هر که از روی هوشمندی عبرت آموزی را بشناسد. و هر که راه عبرت آموزی را شناخت گویی در میان گذشتگان .
عدل نیز بر چهار شعبه است: فهم عمیق، و دانش ژرف، و حکم شگفت انگیز، و بردباری استوار، پس هر که نيکو بفهمد به عمق دانش رسد. و هر که به عمق دانش رسد از آبشخوارهای حکم سیراب بیرون آید. و (5)هر که بردبار باشد در کارها تقصیر یا زیادهروی ننماید و در می آن مردم، ستوده زندگی کند.
جهاد نیز بر چهار شعبه است: امر به معروف، و نهی از منکر، و پایداری در میدان های جهاد، و دشمنی با بدکاران، پس هر که امر به معروف کند پشت مؤمنان را محکم کرده است. و هر که نهی از منکر کند بینی کافران را به خاک مالیده است. و هر که در میدان های جهاد پایداری کند تکلیف خود را انجام داده است. و هر که بدکاران را دشمن بدارد و برای خدا خشم گیرد، خداوند هم برای او خشم خواهد گرفت و او را در روز قیامت خشنود خواهد ساخت.
(6)کفر هم بر چهار پایه استوار است: کنجکاوی بیهوده،و کشمکش، و کجروی، و دشمنی و ستیزه کردن. هر که بیهوده کنجکاوی کند مر به سوی حق بازنگردد. و هر که از روی نادانی، بسیار کشمکش کند همیشه از دیدن حق کور ماند. و هر که کجروی کند نیکی در نظرش بد آید و بدی در نظرش نیک آید و به مستی گمراهی دچار گردد. و هر که دشمنی و ستیزه کند راه هایش ناهموار شود کارش دشوار و راه بیرون شدنش تنگ گردد.
(7)شک نیز بر چهار شعبه است: جدال بیهوده، و هول و هراس، و دودلی، و تسلیم. پس به صبح نرسد (همیشه در تاریکی هر که به جدال بیهوده داد عادت کند هیچ گاه بماند و به روشنی یقین نرسد). و هر که از کارهایی که در پیش دارد بهراسد عقب نشینی کند و کامی به پیش ننهد. و هر که در تردید و دودلی به سر برد لکدکوب شمهای شیاطین شود. و هر که به حوادث هلاکت بار دنیا و آخرت تن دهد در دنیا و آخرت به هلاکت رساند.
مولف گوید این سخن دنباله دارد و ما از بیم دراز شدن سخن و بیرون آمدن از مقصود از این باب( که آوردن حکمت های کوتاه است)، از ذکر آن خودداری کردیم.
قبلی بعدی