دنيا كه مرحلهٴ نازل هستي و نماد نازلترين مراحل وجود است، پديدهٴ شگفتي است كه تا از منظر حق و بصيرت نگاه نشود و از ديدگاه ناقِد بصير و نافذِ حاذق نگذرد قطعاً معرفت، تقابل و تعامل با آن غير ممكن و چه بسا موجب خسران جان و ويراني تن مي‏گردد.
بديهي است گذران زمان و سپري كردن دوران كه در بستر دنيا صورت مي‏گيرد ذاتاً كمال نبوده بلكه گاهي سقوط انساني و هبوط از مرحلهٴ برتر را به همراه خواهد داشت. شب و روز دنيا نشان از دوگانگي چهرهٴ آن دارد. دنيا در هيچ جلوه‏اش هرگز يك چهره نبوده و همواره گاهي چهرهٴ تاريك و سياه و گاهي جلوه روشن و سفيد را ارائه مي‏دهد. حتي اگر برترين نوع هدايت، يعني قرآن هم در دنيا ظهور پيدا كند، دنيا آن را به محكم و متشابه تقسيم مي‏كند، در كنار انبيا متنبّيان را مي‏نشاند و در جوار ملل، نحل را قرار مي‏دهد و در جنب انسان، حيوان را به نمايش مي‏گذارد، هرگز با انسان براساس صدق و يك‏رويي سخن نگفته و برخورد نمي‏كند، چهره‏هاي مختلف آن از يك سو و كشش‏ها، و جذبه‏هاي گوناگون آن از سوي ديگر دنيا را عنصري مهلك و دام مهيبي ساخته كه انسان را هشدار مي‏دهد تا احساس خطر كند و بدان نزديك نشده و از آن حذر كند. امّا نمي‏توان جلوهٴ ديگر دنيا را كه بستر كمال و سعادت و مايهٴ نجات و فلاحت است ناديده گرفت و به بهانه خطرزا بودن آتش، از بهره‏ها و پخته شدن انسان‏ها در درون آن و بيرون آمدن از خامي جهالت و ضلالت محروم ماند.
اين معجون غريب و خليط عجيب كه چهره‏اي از آن ممدوح است و گرايش به آن مايه خير و سعادت و جلوهٴ ديگر آن مذموم است و تمايل به آن موجب اُفت و سقوط، انسان را بر آن مي‏دارد تا از انديشه و رفتار شخصيّت شاخصي بهره گيرد كه عين حق و عدل است و تمامي زواياي دنيا و فراز و فرود آن را دانسته و در مقام انديشه و معرفت،شناساي عليم قادر و در مقام عمل و رفتار نيز از همه خصيصه‏ها رسته و به همهٴ اوج‏هاي آن پيوسته است و او كسي جز حضرت اميرالمؤمنين علي ابن ابي‏طالب (عليه‏السلام) نيست كه امسال نيز از ناحيه مقام معظم رهبري حضرت آيةاللّه خامنه‏اي (دام ظلّه العالي) سال رفتار علوي نام گرفته است، به جاست كه با تاسي به انديشه و انگيزه آن حضرت در مرحله علم و عمل توشه برگيريم و بهره ببريم.
اين مجموعه مختصر، كه انتخابي مناسب از مجموعهٴ بيانات حضرت استاد آية اللّه جوادي آملي (دام‏ظلّه) است شاهدي گويا و دليلي رسا بر آن ادّعاي صادق است. اين مجموعه به انگيزه دست يافتن به مباحث حضرت استاد و ايجاد قلمرو وسيع‏تر براي استفادهٴ علاقمندان پديد آمده است. انتخاب و چينش مباحث آن توسط يكي از فضلاي مركز تحقيقاتي اسراء جناب حجة الاسلام آقاي عباس رحيميان محقق صورت گرفته و ويرايش اين اثر نيز توسط حجةالاسلام سعيد بندعلي انجام پذيرفته است. ضمن تقدير از دوستان محترم و فاضل، گفتني است كه اين كتاب در چهار فصل تنظيم و فراهم آمده است. نخست به بيان معاني دنيا در لغت و كتاب و سنت و اقسام آن پرداخته شده، سپس در فصل اوّل ويژگي‏هاي دنياي ممدوح و در فصل دوم ويژگي‏هاي دنياي مذموم بيان شده است و در فصل سوم، گرايش به دنيا و آثار منفي و مخرّب آن گوشزد گرديده و در فصل چهارم و پاياني كتاب، راه درمان و علاج دنياگرايي به صورت روشن مطرح شده است، و چون اكثر مباحث و مستندات اين كتاب از صحيفه بي‏بديل علوي، نهج البلاغه است لذا اين كتاب به نام دنياشناسي و دنياگرايي در نهج البلاغه نام گرفته است.
اميد است اين كتاب بتواند همهٴ ما و خوانندگان گرامي را گامي به سيرهٴ علوي و رفتار ولوي نزديك كند و چهره ولايتش را در جان ما روشن‏تر و اميد شفاعتش را در قلب ما پرفروغ‏تر گرداند.

ساختاربندی کتاب:
در این کتاب نخست، به بیان معانی دنیا در لغت و کتاب و سنت و اقسام آن پرداخته شده است. این کتاب شامل 4 فصل به شرح زیر است:
1. فصل اول: ویژگی های دنیای ممدوح؛ این فصل شامل مباحث زیر می باشد: فریبنده نبودن دنیا- تهدید دنیا- راهنمایی دنیا- عبرت آموزی دنیا- دنیای متغیر- دنیا محل آزمون- گذرگاه بودن دنیا- و..
2. فصل دوم: ویژگی های دنیای مذموم؛ این فصل شامل مباحث زیر می باشد: مراحل دنیای مذموم- حکمت و دنیای بازیچه- عطش آفرینی دنیا- دنیا زینت پست- حقارت دنیا- و...
3. فصل سوم: آثار دوستی دنیا؛ این فصل شامل مباحث زیر می باشد: 1- دوستی دنیا، ریشه خطاها 2- دشمنی با آخرت 3- خواب غفلت 4- اضطراب 5- دلبستگی به مقام دنیوی 6- اعراض از یاد خدا 7- محرومیت از معرفت حقیقی.
4. فصل چهارم: راه درمان دنیاگرایی؛ این فصل شامل مباحث زیر می باشد: زهد- نشانه زهد- زهد راستین- زهد منفی- بی رغبتی به اهل دنیا- زهد امیرالمؤمنین (ع)- تأسی به زهد علی (ع)- و...
این کتاب در سال 1380 توسط مرکز نشر اسراء در قم به چاپ رسیده و منتشر گردیده است و همچنین توسط عباس رحیمیان محقق تنظیم و توسط سعید بندعلی ویرایش گردیده است.